In 1996 maakte Desplechin Comment je me suis disputé... (ma vie sexuelle),
waarin een jongvolwassen Paul Dedaleus twijfelde over de seksuele en
professionele koers die hij moest kiezen. Bij zijn vriendin Esther blijven of
toch vrijer leven? En welk vak moest hij in godsnaam kiezen? Bijna twintig jaar
later keert Desplechin terug bij dezelfde personages om te laten zien wat
daaraan voorafging maar ook wat daarna kwam.
Na jaren in
Tadzjikistan te hebben gewoond, staat een oudere Paul Dedaleus, opnieuw gespeeld
door Mathieu Amalric, op het punt om terug te gaan naar Frankrijk. Die fysieke
terugreis brengt herinneringen aan zijn jeugd naar boven, een mentale terugreis
naar ervaringen die hem misschien gemaakt hebben tot wie hij is. Een dramatische
eerste herinnering verklaart hoe zijn moeder uit zijn leven verdween. Een
tweede hoe hij letterlijk zijn identiteit verloor toen hij zijn paspoort afstond
om een Russische dissident te helpen. En veruit de langste episode vertelt over
zijn grote jeugdliefde Esther.
Arnaud Desplechins melancholische hommage aan de jeugd, met de onvermijdelijke seks, sigaretten en Mathieu Amalric, is een fascinerende zwerftocht, ook al heeft die weinig nieuws te melden en wordt er flink getreuzeld.
Desplechin beheerst als
weinig andere makers de kunst om een verhaal vrij meanderend te vertellen maar
het toch een duidelijk richtingsgevoel te geven. Die beweging spiegelt het
levensgevoel van zijn personages, die nog te jong zijn om haast te hebben en
zich niet om verplichtingen hoeven te bekommeren. Ze duiken met elkaar in bed of
vertrekken schijnbaar moeiteloos om in een andere stad te gaan studeren. Toch
groeit met de jaren de spanning tussen hun persoonlijke vrijheid en de
verwachtingen die banden met anderen nou eenmaal scheppen.
Die
vrije beweging is de grote kracht van de film. Helaas kan ook Desplechins
voortreffelijke verteltechniek niet voorkomen dat Trois souvenirs in het erg
lange derde deel vaart verliest en als een herhaling van zetten gaat voelen.
Jeugdliefdes, de mist van duizend Gauloises en de vraag wat onze identiteit
bepaalt, we hebben het al vaker gezien. Zeker op z’n Frans. Desplechin gooit er
nog wat Claude Levi-Strauss tegenaan om het geheel een filosofisch smaakje te
geven, maar dat verdringt halverwege het derde deel niet het gevoel dat het nou
wel mooi geweest is met Esther. Hup, afscheid nemen, en op de trein naar Parijs
. Get a life.