Op cursus: Zelf filmmaker worden

Het invullen van een break down sheet (Foto: Hugo Hoes)

Terwijl de regisseur cola en scharreleierkoeken serveert, wisselen Uriël en Keyx onder de filmposter van Fighting Fish ervaringen uit.
Keyx: ‘Twee keer ben ik bij het filmen opgepakt. Een keer omdat het op een verboden plek was, de andere keer omdat we nepwapens gebruikten.’ Uriël: ‘Je kunt het beste naar België gaan; daar is veel meer toegestaan.’ Keyx: ‘Zorg ervoor dat je weet wat je rechten zijn.’ Jamel: ‘ So Be It heb ik in 21 dagen gedraaid zonder ook maar één vergunning.’ Uriël: ‘En je bent nog nooit gearresteerd?’

Jamel kondigt een fragmentje van So Be It aan. ‘Dit zijn de beste dertig seconden, de rest is niet zo goed. Het was ook niet handig van mij om met een lange speelfilm te beginnen. Na deze film heb ik drie korte films gemaakt en vervolgens Fighting Fish, de eerste Nederlandse martial arts film.

Ik ben gek op westerns maar dat is niet te doen, dus werd het een eastern, uitgebracht door Universal. Ik ben gewoon naar ze toe gestapt en zei: “ik ga deze film maken, met of zonder jullie .” Nadat ze mijn korte film hadden gezien zeiden ze “okay”. Zevenduizend bezoekers, waarvan de helft Chinees, hebben hem gezien.’ De regisseur praat aan één stuk door met veel wisselende verhaallijnen. ‘Ik spring soms van de hak op de tak.’

Over So Be It schreef de pers dat het op een afstudeerfilm leek. Jamel: ‘Ik trots, bleek dat helemaal niet als compliment bedoeld.’

Stempel
Uriël verzamelt handtekeningen. Hij heeft onder meer Tygo Gernandt en Rutger Hauer. Volgens de cursusleider is Hauer heel benaderbaar. ‘Die is heel relaxed en kun je zo een hand geven.’ Uriël heeft Carice van Houten ook een keer gesproken. Daar kunnen de verslaggever en Keyx niet tegenop.

Voordat aan het belangrijkste onderdeel van deze zaterdag, scenarioschrijven, wordt begonnen vangt de verslaggever nog een primeur op. ‘Ik ben bezig met een film van acht ton, maar kan daar nog niet meer over vertellen. Je moet niet te lang in de lowbudgethoek hangen, anders krijg je dat stempel.’

Uriël: ‘Marketing, hoe doe je dat eigenlijk?’ Jamel: ‘Simpel. Gewoon naar Google en marketing + film invullen.' Het antwoord  wordt genoteerd.

Jamel vertelt dat een scenario drie onderdelen kent: begin, midden en einde. Maar hoe krijg je een verhaal? Jamel: ‘Een scenario schrijf je naar het einde toe. Stel ook altijd een deadline. Bijvoorbeeld, een jaar, of drie jaar, en hou je daar aan. Tenzij het echt niet anders kan, dan neem je nog wat meer tijd. En elke dag schrijven. Al komt er niets uit, toch doen.’

Aan inspiratie heeft Keyx geen gebrek. ‘Ik heb heel veel ideeën. Soms zie ik iets bij de bushalte en wil ik dat direct laten zien. Ik ga me niet doodstaren op regie; producent of agent worden is ook goed.’

Met scripts valt veel geld te verdienen, weet Jamel. ‘Ik ken een jongen die zestigduizend euro voor zijn script kan krijgen, maar hij wil het alleen verkopen onder de voorwaarde dat hij zelf de hoofdrol mag spelen.’

Inzichtelijk
Het einde van de middag nadert en de cursisten kijken uit naar het ‘Lagenspel’ dat de cursusleider vanmiddag al een paar keer noemde. ‘Heb ik ooit gespeeld tijdens een cursus in L.A.. Ik dacht, damn, dat ga ik straks in Nederland ook gebruiken.’

Uriël vraagt hoe je acteurs regisseert. Jamel: ‘Vooral veel aandacht geven. En nooit zelf iets voordoen, alleen sturen. Anders zeggen ze: waarom doe je het niet lekker zelf?’

Dan is het eindelijk tijd voor het ‘Lagenspel’ en mogen de cursisten acteren. Een vechtscène, de eerste keer zonder woorden, daarna met.
Verslaggever ( maakt slaande beweging): ‘Zo die had je nog tegoed.’
Uriël: ‘Omdat ik je dochter heb vermoord?’
Keyx (springt tevoorschijn): ‘Nee, ik heb haar vermoord.’

Hiermee wordt inzichtelijk dat andere woorden bij dezelfde handeling verschillende boodschappen vertellen. Na deze oefening zit de eerste duizelingwekkende cursusdag erop en met een dvd van Jamels film vertrekt men.
Uriël, die zelf heeft gespaard voor de cursus, is dik tevreden. ‘So . Wat een chille gast. Bij veel cursussen gaat het heel anders.’ Ook Keyx toont zich content, zeker gezien de prijs-kwaliteitverhouding. ‘Als je in New York een cursus scenario schrijven volgt ben je zo 100.000 dollar kwijt.’

De volgende dag begint hangend voor het huis van Jamel, want die komt twintig minuten te laat. Desondanks blijft de sfeer relaxed.
Uriël: ‘Pas heb ik Iron Man II gezien.’
Keyx: ‘Is die net zo vet als I?’
Uriël: ‘ I is vetter.’
Jamel: ‘I is goed. Die heb ik ook gezien.’
Keyx: ‘ Vaak zie ik wel drie films per week. Soms zegt iemand: “je moet toch alle films zien.” Dan zeg ik “ja gast, ik kan niet alles zien.” Van The Godfather bijvoorbeeld heb ik nog steeds het einde niet gezien.’
Jamel: ‘Dat is mijn favoriet aller tijden.’
Keyx: ‘Dat bedoel ik nou.’

De student Mediadesign vraagt of specialiseren zin heeft. Jamel: ‘Ik had wel meer kungfu-films kunnen maken, daar heb ik ook buitenlandse uitnodigingen voor gehad, maar ik wilde dat niet de rest van mijn leven blijven doen. Al had ik dan wel een groter huis.’

De verslaggever probeert eens een andere stoel.

Uriël wil weten hoe je aan visitekaartjes komt. Jamel: ‘Even googlen. Liever iets professioneels dan zelf plakken en knippen. Ook geen kaartjes gebruiken met doorgestreepte telefoonnummers, dat is amateuristisch. Erg goed is een eigen website. Zelf heb ik er ook eentje in elkaar geflanst.’

Vandaag staat de productie, waaronder fondsenwerving, op het programma. Jamel legt uit wat de beste manier is om geld van fondsen te krijgen. ‘Je moet in je subsidieaanvraag een beetje naar potjes toe schrijven. Bijvoorbeeld iets met multiculti. En als je geld in Utrecht vraagt, zeg je dat je film in Utrecht in première gaat.’

Jamel adviseert ook informele methoden. ‘Ga naar filmfestivals en zoek de cocktailparty’s. Daar zit het geld. Soms moet je daarvoor over hekken klimmen, maar dat levert wel wat op. Na 9/11 is dit trouwens wel lastiger geworden. Soms word je er direct weer uitgegooid. Nou en? So be it.’

Keyx: ‘Ben je niet bang voor je naam?’
Jamel: ‘ Welke naam? Als beginner heb je niets te verliezen.’
Uriël: ‘Heb je daar ook beroemde mensen gezien?’
Jamel: ‘Jawel, maar het gaat mij om het werk . Tarantino heb ik niet gesproken, wel gezien. Ik was het hotel binnengestapt waar de hele cast van Kill Bill zat. Liever ontdek ik jonge talenten. Als die dan later een Oscar winnen kun je ze bellen. Zelf ben ik er nog niet, maar door Fighting Fish ben ik wel een beetje bekend.’ Keyx: ‘ Katja Herbers, die zou ik graag een keer in mijn film hebben.’

Dode goudvis
De woordenstroom van de cursusleider verdraagt weinig oponthoud. ‘Sponsoring is belangrijk. De poster van Fighting Fish hing in alle Chinese restaurants en we kregen ook altijd gratis Chinees op de set.
Toen ik een keer naast Albert Heijn filmde, ontvingen we gratis broodjes en drankjes in ruil voor zogenaamde vip-kaarten. Je moet alles zo goedkoop mogelijk doen. Het verschil tussen een lowbudget- en een andere film is meestal het salaris van de acteurs. Vraag dus of ze gratis willen meedoen.’
Ook al spelen acteurs soms voor niets, ze moeten wel eten. ‘Zorg dat er altijd warm eten is op de set, anders lopen ze weg. En veel snoep.’

Na het bekijken van Jamels korte film Buren volgt een bijbehorende opdracht. Een breakdown sheet moet worden ingevuld, dat is een formulier waarop per scène beschreven staat wat aan kostuums, props, cast en dergelijke aanwezig moet zijn op de set. Natuurlijk kent deze oefening een instinkertje: de dode goudvis uit Buren. In welke categorie hoort die? De verslaggever gokt op ‘cast,’ de rest denkt ‘props.’ Het blijkt echter een ‘special effect’ te zijn. Jamel: ‘Ik had hem zelf ook onder “props” gezet. Daarom kwamen ze met een levende, terwijl ik een dode goudvis nodig had.’

Het einde van de cursus nadert. Uriël trekt de stoute schoenen aan en doet een verzoek. ‘Ik heb een zelfgemaakt filmpje meegenomen. Wil je die laten zien en commentaar geven?’ Dat wil Jamel wel, en hij is redelijk enthousiast. ‘Goede special effects en sterk camerawerk . Ik zie dat je talent hebt.’ Uriël glundert. Dan start hij de aftiteling. ‘ Praat zoveel mogelijk over film. Dan begint het te stromen en komt wellicht de X -factor. Die begint bij jezelf en, wie weet, eindigt die in Hollywood.’ Uriël zorgt voor een happy end. ‘Jamel, mag ik je handtekening?’