Jammer, de met veel tamtam gepresenteerde film La conquête over Nicolas Sarkozy werpt geen nieuw licht op de Franse president. Wel wordt er formidabel in geacteerd. Hoe pak je zoiets aan, een bekend politicus spelen? Tien opmerkelijke pogingen onder de loep.

Nicolas Sarkozy, president van Frankrijk, 2007-heden
Door: Denis Podalydès in La conquête (2011)
Achtergrond: De Franse pers was al maanden in beroering: voor het eerst werd er een film gemaakt over een zittende president. Terwijl de gemoederen in het Elysée opliepen, werd het script uit voorzorg uitgeplozen door advocaten. Onnodig, blijkt achteraf: onthullingen ontbreken in La conquête. We zien hoe de president zich vastbijt in de verkiezingsstrijd en zijn vrouw Cécilia verliest.
Methode: Podalydès streefde naar een exacte imitatie. Na bestudering van talloze opnames van de president maakte hij zich diens tics, houding en stemgeluid eigen. Een pruik moest de uiterlijke gelijkenis bevorderen.
Oordeel: Vakwerk – geestig, maar niet karikaturaal.
Zie ook: De vertolking van Jacques Chirac door Bernard Le Coq, die niet voor Podalydès onderdoet.


La conquête

George W. Bush, president van de VS, 2001-2009
Door: Josh Brolin in W. (2008)
Achtergrond: Provocateur Oliver Stone schetst een opvallend mild portret van een van Amerika’s meest gehate presidenten. Net als La conquête verscheen de film terwijl de hoofdpersoon nog in functie was.
Methode: Brolin was aanvankelijk niet te porren voor de rol, omdat hij weinig ophad met Bush en vreesde voor Stone’s grote gebaren. Maar toen hij zich in het script verdiepte en wat onderzoek deed, begon hij steeds meer te voelen voor de Texaan. Brolin moest die empathie voortdurend vasthouden, zegt hij, om niet in een karikatuur te vervallen.
Oordeel: Knapper nog dan de fysieke imitatie is Brolins prestatie sympathie op te wekken voor ‘Dubya’.
Zie ook: De Bush-parodieën van komiek Will Ferrell. Minder doortimmerd misschien, wel erg leuk.

Nelson Mandela, president van Zuid-Afrika, 1994-1999
Door : Morgan Freeman in Invictus (2009)
Achtergrond: Gevraagd wie hem zou moeten spelen in een verfilming van zijn autobiografie, stelde Mandela zelf ooit Freeman voor. In Invictus grijpt Mandela een belangrijke rugbywedstrijd aan om zijn volk te verenigen. Clint Eastwood regisseerde.
Methode: Nog voordat er sprake was van een film zocht Freeman contact met Mandela. Hij wilde vooral de hand van de politicus vasthouden, in de hoop iets van diens energie te kunnen overnemen .
Oordeel: Mandela had gelijk: Freemans karakteristieke combinatie van statigheid en nederigheid maakt hem geknipt voor de rol. Jammer alleen dat hij in de sentimentele film alleen tegeltjeswijsheden mag uiten.
Zie ook: De Mandela-vertolking van Freemans voorbeeld Sidney Poitier in Mandela and De Klerk (1997).

Jan-Peter Balkenende, ministerpresident van Nederland, 2002-2010
Door: Marcel Hensema in Majesteit (2010)
Achtergrond: Regisseur Peter de Baan en scenarist Ger Beukenkamp nemen het in hun reconstructies van episodes uit de Nederlandse politiek (zie ook De kroon en De prins en het meisje) niet zo nauw met de werkelijkheid. Majesteit draait om koningin Beatrix, die onder meer in de clinch ligt met premier Balkenende .
Methode: Hensema’s Balkenende heeft wel de Harry Potter-look, maar zijn mimiek en dictie doen niet direct aan de premier denken.
Oordeel : Een leuk experiment, maar Balkenende blijft steken in een karikatuur.
Zie ook: Arnoud Bos in De prins en het meisje (2007), voor wie hetzelfde opgaat.

Silvio Berlusconi, premier Italië, 1994-1995, 2001- 2006, 2008-nu
Door: Michele Placido, Elio De Capitani en Nanni Moretti in Il caimano (2006).
Achtergrond: Linkse intellectueel Nanni Moretti die Berlusconi aanpakt, daar werd veel van verwacht. Il caimano is echter geen venijnige aanklacht, maar een complex verhaal over het maken van een film over Berlusconi. De premier wordt vertolkt door drie acteurs.
Methode: Gelijkenis is niet het hoogste doel: de acteurs belichamen elk een andere kant van Berlusconi.
Oordeel: De acteurs doen hun best, maar een beklijvend totaalbeeld ontstaat er niet binnen de gekunstelde constructie.
Zie ook: De val van het imperium – een toekomstige film, volgens regisseur Roberta Torre een ‘meedogenloze satirische musical over het tijdperk van bunga-bunga’. Wie de seksbeluste Berlusconi speelt is nog onbekend.

Il caimano

 Adolf Hitler, rijkskanselier van Duitsland, 1933-1945
Door : Bruno Ganz in Der Untergang -2004
Achtergrond: Hitler als mens, vertolkt door een Duits sprekende acteur – de opzet van dit gedramatiseerde verslag van de laatste dagen van de Führer leidde na zestig jaar nog tot veel commotie.
Methode: Hoe speel je de duivel zelve? Bruno Ganz, de zachtmoedige engel uit Der Himmel über Berlin, dook de archieven in om zich zijn stem, gebaren en specifieke accent eigen te maken.
Oordeel: Het resultaat is huiveringwekkend. De kritiek dat Ganz Hitler te menselijk maakt, is vooral een blijk van zijn vakmanschap. En slaat de plank mis: de dictator wordt eerder ontmaskerd dan gerelativeerd.
Zie ook: De eindeloze reeks Untergang-parodieën op YouTube, die regisseur Oliver Hirschbiegel wel zegt te kunnen waarderen.

Tony Blair, premier van Groot-Brittannië, 1997-2007
Door: Michael Sheen in The Queen (2006)
Achtergrond: Hoe reageerden koningin Elizabeth en kersverse premier Tony Blair op de dood van prinses Diana? Subtiele reconstructie was een grote inspiratiebron van La conquête.
Methode : Sheen kreeg de kans zijn rol stapsgewijs te perfectioneren; hij speelde Blair maar liefst drie keer. The Queen is deel twee in de ‘Blair-trilogie’ van scenarist Peter Morgan.
Oordeel: Aanstekelijke, tikje satirische nabootsing. Terugkijkend op The Queen noemt Sheen de vertolking zelf nog wat ‘ overdone’. Hij zou de politicus pas na een ontmoeting, vlak voor de derde film, echt onder de knie hebben gekregen.
Zie ook: Overige delen The Deal (2003) en The Special Relationship (2010).

Michael Sheen als Tony Blair in The Queen

Bill Clinton, president van de VS, 1993-2001
Door: John Travolta in Primary Colors (1998)
Achtergrond: Officieel een puur fictieve film, over een presidentskandidaat die Jack Stanton heet. Dat deze charmante rokkenjager voor 99 procent is gebaseerd op Bill Clinton ligt er echter duimendik bovenop.
Methode: Travolta kiest voor een milde persiflage, passend bij de satirische toon van de film.
Oordeel: Het goedmoedige plezier spat er vanaf. Dat zag Clinton ook, die Travolta prompt uitnodigde Stanton te komen spelen op een feestje in het Witte Huis.
Zie ook: Tv-serie The West Wing – fictieve president Josiah Bartlet ( Martin Sheen) is geen rokkenjager maar heeft wel veel inhoudelijke overeenkomsten met de echte toenmalige president.

Idi Amin, president van Oeganda, 1971-1979
Door: Forest Whitaker in The Last King of Scotland (2006)
Achtergrond: Verfilming van de roman van Giles Foden, waarin de dictator wordt gezien door de ogen van zijn fictieve Schotse arts.
Methode: Whitaker, naar eigen zeggen altijd op zoek naar rollen die bijdragen aan zijn persoonlijke groei, ging perfectionistisch te werk: hij leerde Swahili, sprak uitvoerig met mensen uit Amins directe omgeving en bleef tussen de opnames door voortdurend in zijn rol.
Oordeel: Whitakers griezelige belichaming van de charismatische psychopaat werd terecht beloond met alle grote acteerprijzen.
Zie ook: The Dictator, de aanstaande film van Sacha Baron Cohen. Ali G als brute despoot, geheid goed voor een relletje.


The Last King of Scotland

Richard Nixon, president van de VS, 1969-1974
Door: Anthony Hopkins in Nixon (1995)
Achtergrond: Regisseur Oliver Stone presenteert Nixons presidentschap als shakespeareaanse tragedie , maar houdt zich voor zijn doen redelijk aan de feiten.
Methode : Hopkins bereidde zich minutieus voor; zelfs in zijn slaap draaide hij toespraken van Nixon.
Oordeel: Over de nauwkeurigheid van Hopkins ’ imitatie zijn de meningen verdeeld, maar een imponerend intense prestatie is het beslist.
Zie ook: De eveneens zeer verdienstelijke Nixon- vertolking van Frank Langella in Frost/Nixon (2008).