De feiten
Geboren: 5 april 1944, Amsterdam
Actief als: acteur, regisseur, schrijver, producent.
Eerste film:
kleine rol in De knecht van twee meesters (1966) van Joris Ivens. Doorbraakfilm
: Mira (1971) van Fons Rademaker.
Prijzen: Gouden Kalf voor beste
actrice voor haar rol in Antonia (1995) en Lijmen/Het been (2000); ere-Rembrandt
voor haar oeuvre; Grolsch Film Boulevard; Gouden Kalf voor de Cultuurprijs 2012
.
Beste film
Het is moeilijk kiezen tussen Van
Ammelrooys debuutfilm Mira en het komische drama Antonia bijna dertig jaar later
. De keuze valt toch op Antonia waar Van Ammelrooy de titelrol speelt; een
weduwe die vanaf haar sterfbed terugblikt op de vijftig jaar in haar kleine
geboortedorp. Antonia won in 1996 de Oscar voor beste buitenlandse film en
sleepte nog twee Gouden Kalveren in de wacht; één voor Van Ammelrooy en één voor
regisseur Marleen Gorris. Ook zien: Het jaar van de kreeft (1965), Mira (1966
), Een vlucht regenwulpen (1981), De lift (1983), Ciske de Rat (1984) en, het
door haarzelf geschreven en geregisseerde, De vlinder tilt de kat op (1994).
Slechtste film
In de vroege jaren zeventig speelde
Van Ammelrooy in een aantal soft-pornografische Franse films. Daar schaamde zij
zich zo voor dat zij haar naam van de affiches heeft laten verwijderen en deze
films zijn inderdaad niet erg noemenswaardig. De hel van ’63 (2009) is vooral
een verzameling van bekende Nederlandse gezichten en een film die de, af en toe
, houterige Nederlandse filmindustrie belichaamt.
Handelsmerk
Begin jaren zeventig verscheen ze in meerdere erotische films van Pim de la
Parra en Wim Verstappen, wat haar het imago van sekspoes leverde. Van Ammelrooy
groeide uit tot één van Nederlands meest gevraagde actrices en speelde
voornamelijk krachtige en pure vrouwen.
Van Ammelrooy over
Van Ammelrooy
'Ik kwam uit het niets, uit een gegoed
arbeidersgezin zonder culturele achtergrond. Ik heb mezelf het acteren
aangeleerd, zonder castingbureaus of agenten. Ik moest dingen snel oppikken en
brutaal zijn, zodat ik mijzelf door de filmwereld heen kon worstelen. Mensen
hebben mij altijd naïef genoemd, maar ik zie mijzelf meer als een Alice in
Wonderland. Iedere stap was een overwinning.'
(Nu.nl, 2011)
Door
het regisseren ben ik lekkerder in mijn vel gaan zitten. Toen ik dat ging doen,
kreeg ik een prettiger positie in de filmwereld. Ik was niet langer alleen
gebruiksvoorwerp. Regisseren gaf mij mogelijkheden om erg blij te kunnen blijven
in mijn leven; lekker creatief zijn en niet meer met je uiterlijk hoeven dealen
.'
(NCRV Gids, 2004)
'Ik voelde me eerst beledigd dat ze mij
vroegen voor de rol van de harteloze moeder. Terwijl Linda van Dijck als de
aardige tante werd gecast. Uiteindelijk gaf die onsympathieke rol me veel
voldoening. Ik moest diep in mezelf zoeken naar aanknopingspunten voor dit
karakter.'
(Van Ammelrooy over haar rol in Ciske de Rat. Flow magazine,
2009)
'Het was geweldig om zoiets één keer in mijn leven meegemaakt te
hebben, want ik heb niet de illusie dat ik óóit nóg een keer zoiets mee ga maken
. Dat was echt zo'n once in your lifetime experience. Het was een soort
roes waarin ik die weken verkeerde. Zoiets móet je misschien ook maar één keer
mee maken, dan weet je het tenminste op waarde in te schatten. Deze rol kreeg ik
op een presenteerblaadje, maar ik heb geen zin om nu nog zo'n heel traject in
te gaan dat je moet doorlopen als je in Hollywood zo'n rol wilt bemachtigen. De
eerste castings, met een beetje geluk zit je dan bij de laatste vijftig. Dan
moet je wéér casten, wéér die spanning. Daar geloof ik niet meer in. Dit was
uniek, en het was geweldig. Maar de kans dat ik zoiets nog een keer mee mag
maken, is nihil. Daar ben ik heel reëel in.'
(Trouw, 2008)
'Mijn
manier van voorbereiden op een rol is nooit veranderd. Het was en is: uitpluizen
van het karakter en de punten zoeken die overeenkomen met mijn eigen karakter.
Het is ook altijd belangrijk geweest dat ik me afvroeg of ik het karakter nog
kon aanvullen. Bijna alle rollen waren door mannen geschreven, dus ik had er
meer verstand van. Mira kon ik heel goed aanvullen. Van de rol in Louise, een
woord van liefde, die door de regisseur was geschreven, dacht ik: die vrouw
klopt niet. Ook daar wilde ik aanvullen, maar ik kreeg die vrijheid niet. Een
gevecht, steeds weer. Alle regisseurs met wie ik toen werkte – met uitzondering
van Fons Rademakers – hadden de Filmacademie doorlopen en wisten niets van
acteren af. Ze spraken de taal niet. Het vechten voor het dichten van die kloof
heeft uiteindelijk tot mijn eigen regisseursschap geleid.'
(Interview met
Maarten Slagboom, 1991)