Aflevering 2 (20 april)
Vandaag, 20
april 2012, is het precies honderd jaar geleden dat Bram Stoker overleed.
Blogger Barend staat stil bij de man die in 1897 het ontsterfelijke Dracula
schreef.
De beroemdste horrorroman ter wereld – met een van de minst tot
de verbeelding sprekende openingszinnen ooit: ‘Left Munich at 8.35 p.m. on 1st
May, arriving at Vienna early next morning; should have arrived at 6.46, but
train was an hour late.’ Toch vind je in die alledaagse dagboeknotitie van
Jonathan Harker al wat Dracula zo fantastisch maakt. De gothic novel is namelijk
helemaal niets anders dan een verzameling dagboekfragmenten, brieven, medische
rapporten, scheepsjournaals, krantenknipsels en zelfs in steno uitgewerkte
fonograafopnames waarin heel nuchter verslag wordt gedaan van het bezoek aan
London van de bloeddorstige graaf uit Transsylvanië. Net echt.
Bram
Stoker deed in 1897 dus al wat Cannibal Holocaust, The Blair Witch Project, [REC
] en Paranormal Activity later in de film zouden doen: je een fantasie verkopen
als waargebeurde en met documenten te staven werkelijkheid. Wat het boek en die
films bovendien gemeen hebben is dat het medium, de techniek, veel toevoegt aan
de geloofwaardigheid. Bij Stoker was het de net uitgevonden fonograaf;
tegenwoordig bevat bijna iedere horrorfilm beelden van een bewakingscamera of
mobiele telefoon. En het werkt, nu en toen: Dracula, de roman, is veel enger dan
welke van zijn roman afgeleidde vampierfilm ook.
Wat overigens niet
betekent dat die films niet de moeite waard zijn. De weduwe Stoker kreeg in 1922
de rechter zo ver dat die oordeelde dat alle prints van Nosferatu (F.W. Murnau
) vernietigd moesten worden wegens plagiaat – maar kreeg gelukkig niet haar zin
. Nosferatu overleeft en is een zeer sfeervolle klassieker. Dracula (Tod
Browning, 1931) had dan wel de toestemming van de weduwe, maar is eigenlijk een
stuk stijver. De Hammer Studio’s en Christopher Lee permitteerden zich een paar
decennia later veel meer vrijheden. Dat Stoker zijn roman vulde met erotische
dubbele bodems is algemeen bekend, maar wat zou de weduwe Stoker gevonden hebben
van de voor die tijd niets aan de verbeelding overlatende kiss of death van Lee
en zijn rondborstige slachtoffers? Of, een nog veel recentere nazaat, van de
fetisj wear van Kate Beckinsale in Underworld?
Met die laatste film zijn
we helaas aangeland bij de talloze niet zo heel erg goede Draculafilms. Van
Helsing (2004) is berucht en ik hou eerlijk gezegd ook mijn hart vast voor Dario
Argento’s Dracula 3D met Rutger Hauer als vampierjager Abraham van Helsing.
Imagine vertoont dit jaar één vampierfilm, maar dat is dan ook een
bijzondere – al heet die gewoon Vampire. Het decor in de mooi geacteerde en
vooral originele film van Shunji Iwai is net zo alledaags als die saaie
openingszin van Dracula: de film speelt zich af in Canada, in grauwe huizen en
kille steden. Biologieleraar Simon is een vampier die niets moet hebben van die
types die Underworld en Van Helsing bevolken; voor hem geen rare freaks met
capes en hoektanden. Hij tapt zijn slachtoffers het bloed af met behulp van
steriele naalden en weckflessen. Wie de roman van Bram Stoker kent, herinnert
zich de talloze medische bloedtransfusies. En had Stoker zijn roman vandaag
geschreven, dan had Dracula zijn slachtoffers ongetwijfeld op precies dezelfde
manier gezocht als Simon: via internet, op een forum voor jonge zelfmoordenaars.
Barend de Voogd