Het IFFR zou het IFFR niet zijn zonder een aantal films die alle conventies aan hun laars lappen. La distancia van Sergio Caballero is er één van. Waarschijnlijk een van de vreemdste films in het programma van dit jaar.
De film
Drie Russische dwergen helpen een Duitse
performancekunstenaar bij het stelen van ‘la distance’, een onbekend voorwerp
dat zich in een verlaten elektriciteitscentrale bevindt. De drie dwergen houden
zich schuil in het barre, verlaten Siberische landschap. Ze houden de bewaker op
afstand in de gaten, om hem uiteindelijk om zeep te helpen. De film bevat geen
echte dialoog maar de personages (naast de kunstenaar en de dwergen is er een
rol voor een Japanse vuurpot) communiceren telepathisch met elkaar. Elk in hun
eigen taal, maar toch verstaan ze elkaar. Het sciencefictionverhaal wordt
begeleid door een geluidsband met omgevingsgeluiden, die af en toe erg
indringend kunnen zijn.
De maker
De Spaanse
Sergio Caballero maakt muzikaal-elektronische composities en is werkzaam in de
visuele en conceptuele kunst. Zijn debuutfilm
Finisterrae – goed voor een Tiger Award in 2011 – volgde dan ook een geheel
eigen logica. Als codirecteur van het SONAR Festival of Advanced Music and New
Media Art, is het niet verrassend dat Caballero dit jaar wederom met een
eigenzinnige film naar het IFFR is gekomen.
Spraakmakend
Na de Tiger Award voor zijn debuutfilm, waren de verwachtingen over de
opvolger hoog. La distancia dingt mee naar The Big Screen Award, maar bevindt
zich ook nog op een heel andere ranglijst. Het is een van de vreemdste, meest
surrealistische speelfilms die dit jaar op het festival te zien is, waarin alle
geaccepteerde filmregels worden losgelaten. Caballero beschrijft de film zelf
treffend als een ‘hypnotiserende ervaring’.
Drie vragen aan
Sergio Caballero
La distancia is aan elkaar gelijmd met
heldere en doordringende geluiden. Daarnaast bent u betrokken bij het SONAR-
festival en maakt u geluidscomposities. Wat is uw affiniteit met geluid?
‘Geluid is voor mij heel erg belangrijk, maar dan wel écht geluid. Ik hou niet
van muziek in films, alleen als die echt nodig is. In La distancia is er geen
muziek nodig, ik gebruik alleen het echte geluid van de plek zelf. Het
wachtershuis, de fabriek, alles heeft zijn eigen specifieke geluid – zoals alles
ook een eigen kleur heeft. Die elementen vertellen samen een verhaal; ze zorgen
ervoor dat je je ermee kunt identificeren. Door het geluid te benadrukken hoop
ik de kijker meer bij de film te betrekken.
De film bevat veel
verschillende lagen; het is alsof er steeds deuren open en dicht gaan. Je komt
steeds in nieuwe dimensies terecht. La distance, het object dat gestolen wordt,
is de laatste deur. De personages leven in een soort tijdloze loop, en het
object biedt een venster naar de realiteit.’
Als geluid zo’n
grote rol speelt, waarom gebruiken de personages hun stem dan niet, maar
communiceren ze telepathisch?
‘Het is voor mij erg belangrijk dat de
personages niet spreken, omdat ik nooit een script schrijf voordat ik ga filmen
. Als ik een film maak, probeer ik eerst beelden en situaties te visualiseren
die niet gebonden zijn aan een tijd en plaats. Doordat de personages niet praten
, hoef ik geen verhaal te volgen dat al in dialogen is uitgewerkt. De beelden en
natuurlijke geluiden van de ruimten gebruik ik achteraf in de montage om het
verhaal te bouwen.
Dat de personages allemaal een andere taal spreken,
maar telepathisch toch kunnen communiceren, komt van het Esperanto. Dit was een
experiment uit de jaren zeventig om een universele taal te ontwikkelen die
iedereen begrijpt. Dat wou ik in de film nog benoemen, maar ik ben het vergeten
.’
In de pers is La distancia aangekondigd als een van de
vreemdste films van het festival. Wat vindt u daarvan? ‘Toen ik de film
maakte dacht ik dat het een heel commerciële film zou worden. Iedereen vertelde
me natuurlijk wel dat het dat niet was. Maar in mijn gedachten voelt dit zeker
niet als een rare, vreemde film, ik vind hem zelf heel toegankelijk. Ik
beschouwde het als een soort
Ghostbusters-project.’