De film
Elisabeth neemt de benen wanneer haar
dronken man haar slaat. Zij en haar kinderen kunnen terecht in de commune van
haar broer. Het zijn de jaren zeventig; leefgemeenschap Tillsammans (‘Tezamen’)
predikt marxistische idealen en vrije liefde, de maaltijden zijn vegetarisch.
Door de inbreng van Elisabeths kinderen worden de idealen van de groep getoetst
, lopen de spanningen hoog op, maar blijkt er ook ruimte voor verandering.
Het idee
Ondanks de plofkapsels, wollen vesten
en Abba en Nazareth op de soundtrack is Together volgens Moodysson geen film
over de jaren zeventig. Het ging er hem om hoe mensen reageren als ze op elkaars
lip leven. Hij zag als kind het gemeenschapsleven van een afstand, als
buurjongetje. In Together bekijkt hij de commune ook door de ogen van de
kinderen, die aan hun lot worden overgelaten, en weinig begrip kunnen opbrengen
voor de grillen van de volwassenen. De toon van de film is bitterzoet: de warme
commune vervalt maar al te snel in gekonkel. Maar Moodysson begrijpt de fouten
van de ouders ook, en blijft sympathie voor ze houden. In interviews benadrukt
hij dat hij houdt van al zijn personages en dat hij ze het beste wenst.
Het komische drama Together (2000) betekende de doorbraak voor Lukas Moodysson. ‘Het is een misverstand dat een waardevol kunstwerk duister zou moeten zijn.'
De ontvangst
Moodyssons empathische blik was al aanwezig in
zijn debuutfilm, Fucking Amal, een grote hit in eigen land en een bescheiden hit
in de rest van Europa. Together, zijn tweede, zorgde ook voor furore buiten de
landsgrenzen. De film deed het ook erg goed in Amerika. Together won prijzen en
Moodysson zelf kwam ook geen aandacht tekort, met onder meer de regieprijs op
het filmfestival van Seattle en een nominatie voor European Discovery of the
Year bij de European Film Awards. We kunnen met recht spreken van zijn doorbraak
.
En daarna…
Kort na het uitbrengen van
Together liet Moodysson in interviews weten dat echt goede films volgens hem
opbeurend zijn. ‘Het is een misverstand dat een waardevol kunstwerk duister zou
moeten zijn. Het tegenovergestelde is waar: als je films wilt maken met waarde
voor het publiek, voor de mensheid, dan horen deze hoopvol en warm te zijn.’
Toch is de opvolger van Together, Lilja 4-ever, allesbehalve warm: de film gaat
over seksslavernij en armoede in Oost- Europa. Low-budget opvolger A Hole in my
Heart was nog zwartgalliger – een hyper-expliciete verzameling ellendige
gebeurtenissen op de set van een low-budget pornofilm. Moodysson ging verder op
de experimentele weg met Container, een aaneenschakeling van sfeerimpressies in
zwartwit met als enige begeleiding een gefluisterde, poëtische voice- over. Het
publiek bleef weg. Het Engelstalige drama Mammoth was alweer een stuk
toegankelijker, maar pas met We Are the Best raakte Moodysson de juiste snaar
weer. Een opbeurende, semiautobiografische film (gebaseerd op de jeugd van zijn
vrouw) over een bitterzoete kindertijd. Net als Together dus.