Samen met kostuumontwerpster Jany Temime en production designer Jan Roelfs is cameraman Hoyte van Hoytema (1971) dit jaar verkozen tot een van de drie NFF Masters, als vaandeldrager van de Nederlandse cinema in het buitenland. Een enigszins ironische titel voor de in Zwitserland geboren Brabander, die in Polen aan de filmacademie studeerde, afwisselend in Stockholm en Los Angeles woont en tot op heden nog nooit in Nederland werkte. Desondanks voelt Van Hoytema zich voor honderd procent een Nederlandse cameraman, zo liet hij meermaals in interviews weten. In Utrecht zal hij, net terug van een halve wereldreis in verband met de opnames van de nieuwe James Bond-film Spectre, in een openbaar interview zijn geheime formule voor wereldfaam uit de doeken doen; drie van zijn films worden vertoond.
Wie Van Hoytema’s carrière een beetje kent, weet in ieder geval dat er meerdere wegen naar Hollywood leiden. Na tweemaal afgewezen te zijn voor de filmacademie in Amsterdam (te jong, te weinig levenservaring) vertrok hij naar de academie in Lodz, om vervolgens terecht te komen in Zweden. Daar brak hij international door met het meesterlijke — en vooral ook weergaloos gefilmde — vampierdrama Let the Right One In (2008), wat hem weer op de radar zette in Amerika.
Beste vriend
Inmiddels is Van Hoytema, zowel figuurlijk als letterlijk, een van de grote mannen in Hollywood. Wat tot nu toe opvalt aan zijn carrière is dat hij de afgelopen jaren tot driemaal toe de vaste cameraman van een gerenommeerd regisseur verving. Met als grootste eer: Sam Mendes die hem voor het nieuwste Bond-hoofdstuk uitkoos als opvolger van Roger Deakins, een absoluut icoon in het vak. Wat de reden voor Van Hoytema’s succes is? In interviews noemt hij zelf vaak de hechte kameraadschap die hij in een kort tijdsbestek met verschillende regisseurs sluit . ‘Ik ben de beste vriend van de regisseur,’ zei hij in een gesprek met de VPRO in 2011. Wie zijn indrukwekkende oeuvre overziet, ontdekt vooral een immense veelzijdigheid. De afgelopen jaren werkte hij onder andere aan een groezelig boksdrama (The Fighter), tot in de perfectie gestileerde science-fiction (Her) en een deels in Imax gefilmd ruimtepos (Interstellar).
Natuurlijk licht
Ondanks die gevarieerdheid is overigens wel een gemene deler in zijn beeldtaal te vinden. Waar het maar kan, zet Van Hoytema de felle studiolichten uit en gebruikt hij zoveel mogelijk natuurlijk licht. Waardoor zelfs het 165 miljoen dollar kostende Interstellar (2014) van Christopher Nolan haast iets documentaireachtigs kreeg. Het gaat misschien wat te ver om in Van Hoytema’s obsessie met de juiste lichtinval — in Interstellar hield hij zelfs rekening met het licht afkomstig van zwarte gaten — een verbintenis met de Nederlandse film- en schilderkunst te zien. Maar één duidelijke connectie met de vaderlandse cinema is er wel: Van Hoytema’s grote voorbeeld is de Nederlandse cameraman Robby Müller, die iconische films als Wim Wenders’ Paris, Texas (1984) en Lars von Triers Dancer in the Dark (2000) van onvergetelijke beelden voorzag.
Cameraman Hoyte van Hoytema heeft een indrukwekkend Hollywood-oeuvre. Hij geeft een openbaar interview en zijn films worden vertoond tijdens het NFF, dat hem verkoos tot NFF Master.