Ghibli werd in 1985 als studio opgericht door regisseurs Hayao Miyazaki en
Isao Takahata, en producer Toshio Suzuki. Eerder werkte Miyazaki samen met
Suzuki en Takahata aan series en films als Panda! Go, Panda! en Nausicaa of the
Valley of the Wind. Miyazaki, geobsedeerd door gevechtsvliegtuigen, doopte hun
nieuwe studio Ghibli, naar een Italiaans vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog.
Ghibli is oorspronkelijk een Arabisch woord voor een Middellandse-Zeewind, door
Miyazaki gebruikt om de ‘frisse wind’ door het Japanse animatielandschap aan te
duiden. De wind is alomtegenwoordig in het werk van Ghibli: van de eerste
studioproductie
Castle in the Sky tot varkenspiloot
Porco Rosso uit de gelijknamige film. Van de luchtacrobatiek in het met een
Oscar bekroonde
Spirited Away tot de dood die uit de lucht komt in het hartverscheurende
oorlogsdrama
Grave of the Fireflies.
Takahata en Miyazaki namen samen als
regisseurs een groot deel van de regie van de films van Ghibli voor hun rekening
. Zij zorgden voor een huisstijl van weemoedige films met terugkerende thema’s
als oorlog, Japanse volksverhalen, sterke vrouwen, ecologische problemen en
pacifisme.
In Kingdom of Dreams and Madness, de documentaire over
Ghibli die draait op het HAFF, zien we ook de status die grote baas Miyazaki
hiermee voor zichzelf vergaarde. Als een keizer zit hij aan zijn werktafel, en
zijn onderdanen bij Ghibli komen vol eerbied om zijn aandacht vragen. Niet
altijd keurt hij de tekeningen van zijn werknemers die aandacht waardig. Ondanks
de strenge blik van Miyazaki is de studio er een waar, zo toont de documentaire
, met passie op ambachtelijke wijze gewerkt wordt in een rustieke omgeving. De
rust van Ghibli staat haaks op het hectische beeld dat de gemiddelde kijker van
een filmstudio zal hebben.
Hoe lang de oase van Ghibli zal kunnen
blijven bestaan is de vraag. Hayao Miyazaki, nu 72 jaar, heeft zijn pensioen
aangekondigd. Isao Takahata maakt slechts sporadisch films. Zijn prachtige
nieuwste productie, The Tale of the Princess Kaguya, volgde na een afwezigheid
van veertien jaar. Ook hij is niet jong meer, met zijn 79 jaar. Producent Toshio
Suzuki ging in maart 2014 ook met pensioen. Door het vertrek van de grote drie
bij Ghibli is de toekomst van de studio onzeker. Bij gebrek aan goede opvolgers
– films als When Marnie Was There van de nieuwe garde werden lauw ontvangen –
kondigde de studio aan voor onbepaalde tijd de productie stop te zetten; een
transitieperiode om zich te herpakken. Hoe dan ook is dit het einde van een
tijdperk.
Miyazaki lijkt het einde ook te beseffen, zoals hij
aangeeft in een interview met The Los Angeles Times in november vorig jaar: ‘Er
wordt op dit moment niet meer aan een nieuwe film gewerkt. Ik denk niet dat we
überhaupt nog bioscoopfilms zullen maken. Al was dat niet mijn opzet toen ik
aankondigde dat ik met pensioen zou gaan.’ Bij gebrek aan een goede nieuwe
lichting regisseurs lijkt de wind te zijn gaan liggen voor Ghibli. Passend
genoeg gaan alle drie de films die nu van Ghibli op het festival draaien –
misschien wel de allerlaatste van de studio – over afscheid en opoffering voor
de kunst. Neem zelf afscheid van Ghibli op de huidige editie van het HAFF.
Bezoek de site van het HAFF voor meer informatie.