Een film kijken in de buitenlucht, het kan deze zomer
weer overal. Ondanks het onvoorspelbare Nederlandse zomerweer is de openluchtbioscoop mateloos populair.

Het is zomer: pretpark Nederland is weer geopend. We hoeven ons geen moment te vervelen met alle festivals, evenementen en sportwedstrijden om ons heen. Bij al dat vermaak hoort ook de openluchtbioscoop. Als de duisternis in augustus weer iets eerder valt, genieten we graag van een zwoele zomeravond door buiten een film te kijken.

Precieze cijfers zijn niet bekend, omdat de brancheorganisatie van bioscopen geen zicht heeft op alle particulier georganiseerde openluchtbioscopen. Maar Henny Jansen van schermverhuurbedrijf Mobiloscoop schat dat hij en zijn collega-verhuurders in de drukke tijden maandelijks zo’n 125 schermen opzetten door heel Nederland. ‘We doen dit werk nu twaalf jaar en het aantal openluchtvoorstellingen blijft groeien. Overal waar een beetje ruimte is, kunnen wij een scherm opzetten, en dat gebeurt dan ook. Het leuke is het picknick-idee: flesje wijn erbij. Dan maakt de film eigenlijk niet veel meer uit.’

Een van de grootste buitenbioscopen en al bijna dertig jaar een begrip, is de Pleinbioscoop in het centrum van Rotterdam. Daar is in augustus 19 dagen achter elkaar een film te zien op een gigantisch scherm van 15x25 meter. Nikki Kamps doet de marketing en vertelt: ‘Je ziet steeds meer buitenbioscopen. De manier waarop mensen films kijken is ook veranderd. Je kunt iedere film die je wilt zien op je computer bekijken, van een bioscoopervaring verwachten mensen meer. Er is iets bijzonders aan een buitenfilm, omdat het zo’n openbare plek is . Je kunt de mensen met wie je samen kijkt beter zien. Een openluchtbioscoop heeft het zomerfestivalgevoel, maar je hoeft niets behalve relaxed zitten en van de film genieten. Met zo veel mensen samen kijken versterkt ook de emoties. Toen we de tragische film Broken Circle Breakdown vertoonden, zat het halve plein te huilen. Bij een iconisch moment in Jaws gaat iedereen juichen. Dat heb je thuis op de bank niet. In een gewone bioscoop krijgt een film het podium dat hij verdient. De buitenbioscoop geeft nog een extra tintje, een kans om een film op een bijzondere plek te zien en een zomers gevoel.’

Bijzondere avond
Apeldoorn heeft ook al bijna 25 jaar een openluchtfilmfestival, niet in de stad, maar juist midden in het bos. Remko Schnitger organiseert het en ook hij heeft het graag over ‘beleving’. ‘Het gaat goed met de bioscopen: vorig jaar hadden ze een recordaantal bezoekers. Die komen niet alleen voor een avondje film, maar ook omdat bioscopen rond premières ook vaak iets extra’s organiseren. Een buitenbioscoop biedt ook iets speciaals bij de film. Vanaf de parkeerplaats moet je een kwartier het bos in lopen, voor je op het veld komt waar onze bioscoop is. Dat maakt het meteen al een heel bijzondere avond.’

Een stuk kleinschaliger is de Brommerbios van Lotte Walrave en haar vriend Maarten Slot. Slot is meubelmaker en bouwde een scherm op een Zundapp bakbrommer uit 1970. Walrave is filmfan en verzorgt de programmering. In de zomermaanden tuft de Brommerbios elk weekend wel ergens heen om korte films te vertonen. ‘Ik ben dol op film, maar het bekijken is wel heel individueel en vaak ook binnen. En ik vind het leuk als in een stad de mensen meer buiten leven,’ zegt Walrave. ‘In eerste instantie hebben we de Brommerbios gebouwd om samen met vrienden buiten films te kunnen kijken. Maar toen kregen we steeds meer berichten van organisatoren van bijvoorbeeld festivals of we daar ook wilden komen staan. We hebben bij het Nederlands Film Festival, op het terras van Eye Amsterdam en op foodtruckfestivals films vertoond en er is maandelijks een voorstelling op een molenerf. We gaan niet op alle uitnodigingen in, we doen iets alleen als we het echt leuk vinden. We zijn ook een keer bij een bejaardenhuis geweest, dat was heel grappig. Een oud mannetje herkende meteen het geluid van de Zundapp.’

Verhuurder Jansen: ‘We installeren schermen op het strand, daken van gebouwen, op terrassen en ook de drive-in bioscoop voor de auto wordt steeds populairder. Zo kunnen we het seizoen wat verlengen. De raarste plek waar ik ooit een film heb vertoond was op Pampus, midden op het IJsselmeer. Daar konden mensen vanuit een boot naar de film kijken. De films hadden dan natuurlijk ook met water te maken.’

Blockbusters
De beleving is namelijk nog groter als de programmering bij de locatie past. Op films zit auteursrecht en je mag niet zomaar een film in het openbaar vertonen. Premières en blockbusters zijn veel duurder dan oudere films en filmhuisfilms. Wat er wordt geprogrammeerd, hangt samen met de sfeer die de organisatie wil neerzetten. In het Apeldoornse bos gaan ze bijvoorbeeld voor de echte blockbusters. Schnitger : ‘We werken samen met een grote bioscoopketen. We proberen alle doelgroepen te bereiken, dus draaien we de ene keer een familiefilm, dan een romantische, een actiefilm, of iets spannends. Vorig jaar hadden we The Hunger Games en The Hobbit. Het is wel duur om die films te mogen vertonen, daarom vragen we ook negen euro entree.’

De Rotterdamse Pleinbioscoop houdt het liever laagdrempelig, zegt Kamps: ‘Je kunt altijd komen aanwaaien, je huurt voor een euro een stoeltje en zet het neer. Qua programmering bieden we een mix van de beste films van het afgelopen jaar en een aantal klassiekers. Het criterium is dat je eigenlijk altijd naar de Pleinbioscoop kunt gaan zonder van tevoren naar het programma te hoeven kijken. ‘

De Brommerbios laat juist kleine studentenfilms zien. Walrave: ‘Ik houd van korte films, daar is in andere bioscopen vaak geen ruimte voor. Het zijn vaak afstudeerfilms of films uit het festivalcircuit, maar we selecteren streng. We zeggen van tevoren niet wat er op het programma staat. Je komt voor de Brommerbios, niet voor een bepaalde titel . De bezoekers staan open voor films, wat betekent dat we altijd leuk publiek hebben. We vragen gewoon rechtstreeks aan de makers of we hun film mogen vertonen en meestal vinden ze dat heel leuk.’

Regen
Jansen van Mobiloscoop helpt zijn klanten ook met het uitzoeken en afkopen van de distributierechten van films. ‘We geven ook advies over welke film er vertoond kan worden, want sommige mensen hebben echt geen idee. We kijken een beetje wat de doelgroep en de cultuur ter plekke is. In Rotterdam draai je een andere film dan in de Achterhoek. Het is ook leuk om een film te laten zien die zich in de omgeving afspeelt. In België hebben we vorig jaar Marina veel vertoond, over de Italiaanse zanger Adamo die in de buurt van Hasselt opgroeit. Ook Intouchables hebben we grijsgedraaid. Feelgood is altijd goed, je wilt geen zware thriller, gezinnen moeten ook kunnen komen kijken.’

De opmars van de buitenfilm lijkt niet gehinderd te worden door het onvoorspelbare Nederlandse klimaat. ‘Op een zwoele zomeravond komen er meer dan 2000 bezoekers , maar ook bij lastig weer komen er mensen kijken,’ zegt Nikki Kamps van de Pleinbioscoop. In Apeldoorn hebben ze speciaal een overdekte tribune gebouwd voor regenachtige avonden. En echt heel slecht weer is het ook niet zo vaak.

Jansen: ‘We hebben speciale schermen die heel veel wind aan kunnen en waterdichte videosystemen. Natuurlijk houd ik de voorspellingen altijd goed in de gaten. Weet je wat het is: als het in Nederland een keer slecht weer is, praten ze er nog weken over, en als het mooi is, vergeet iedereen het meteen. Van elke honderd voorstellingen worden er maar vijf geannuleerd.’