Get Out, het filmdebuut van komiek Jordan Peele, legt bloot dat postraciaal Amerika een illusie is. ‘De liberale elite heeft de neiging om te denken dat zij – wij – dit alles achter ons hebben gelaten.’

De aftiteling rolt over het scherm. De zaallichten van de AMC Garden State 16 bioscoop in New Jersey gaan weer aan. Orlando Quarless (35), half Afro-Amerikaans, half Panamees, staat op en kijkt met een glimlach naar het blanke stelletje dat tijdens de avondvoorstelling van Get Out naast hem zat. ‘Is dit echt hoe het voor jou is?’ vraagt het meisje. ‘Yep, min of meer,’ antwoordt Quarless.

Get Out, het regiedebuut van komiek Jordan Peele, is officieel een (komische) thriller. Maar het bloed dat in de tweede helft van de twee uur en tien minuten rijkelijk vloeit en zelfs de opgelichte schedelkap zijn de minst angstaanjagende aspecten van de film. De echte horror die Peele blootlegt, aldus de Amerikaanse media die vrijwel unaniem lovend zijn over de film, is het feit dat het postraciale tijdperk in Amerika een illusie is. Het land dat in 2008 en 2012 Barack Obama tot president koos, is níet voorbij rassenverschil en discriminatie.

Nu is dat sinds 8 november geen grote verrassing meer (Peele schreef en maakte Get Out in het Obama-tijdperk) maar in Peele’s film zijn het niet de gebruikelijke rednecks of zelfs Trump-stemmers die het gevaar vormen voor de Afro-Amerikaanse hoofdpersoon Chris, maar de links-liberalen. De vader van zijn blanke vriendin Rose bijvoorbeeld die hem bij de eerste ontmoeting vertelt dat hij voor een derde keer op Obama had gestemd, als het een optie was geweest, en hem constant ‘my man’ noemt om te laten zien hoe ruimdenkend hij wel niet is. Of vrienden van haar familie die hem spontaan vertellen dat ze Tiger Woods, ook Afro-Amerikaans, kennen en opgewonden aan Rose vragen of het waar is wat ze zeggen over donkere mannen in bed terwijl ze aan Chris’ spieren voelen.

En dan moet de echte horror nog beginnen.

‘Iedere zwarte persoon weet dat racisme bestaat. Ik ervaar het iedere dag’

Jordan Peele

Witte wereld
‘Ik vond het uiterst belangrijk dat de film niet zou gaan over een zwarte man die naar een rode staat in het Zuiden gaat waar we er vanuit gaan dat iedereen racistisch is,’ zei regisseur Peele, die zelf een blanke vrouw heeft, toen hij zijn film begin dit jaar voor het eerst op het Sundance Film Festival vertoonde. ‘Dit is gericht tegen de liberale elite die de neiging heeft om te denken dat zij – wij – dit alles achter ons hebben gelaten. Maar iedere zwarte persoon weet dat racisme bestaat. Ik ervaar het iedere dag.’

Na die eerste vertoning noemde entertainmentsite Vulture Get Out ‘een van de scherpste commentaren op hoe het is om zwart te zijn in een witte wereld’.

De film begint met een Afro-Amerikaanse man die over een verlaten, slecht verlichte straat in een rijke, blanke buitenwijk wandelt. Hij is verdwaald en voelt zich niet op z’n gemak. ‘I stick out like a sore thumb’ zegt hij tegen iemand aan de telefoon terwijl een auto langzaam naast hem gaat rijden. Een scène die doet denken aan Trayvon Martin, de tiener die in 2012 in Florida werd doodgeschoten door een buurtwacht in de gated community waar zij beiden woonden.

© Filmdepot

Bradley Whitford en Catherine Keener in Get Out

In de volgende scène zien we Chris (Daniel Kaluuya) en zijn blanke vriendin Rose (Girls’ Allison Williams) vlak voordat ze voor een weekendje naar haar ouders gaan. ‘Weten ze dat ik zwart ben’ vraagt hij haar. ‘Nee,’ zegt ze. ‘Moet dat dan?’ ‘Ik wil niet worden weggejaagd met een geweer,’ antwoordt hij.

Onderweg naar haar ouders raken ze een overstekend hert. Rose zat achter het stuur tijdens het ongeluk, maar de politieagent vraagt ook om Chris’ papieren. ‘Wacht. Waarom?’ zegt zij verbolgen. Chris protesteert maar Rose gaat door. Zij reed, niet hij, er is geen enkele reden om ook hem naar zijn papieren te vragen. De agent druipt af. Chris zegt dat hij het wel sexy vond dat ze hem zo in bescherming nam.

Onbehaaglijk
‘Allemaal herkenbaar,’ zegt Orlando Quarless na de voorstelling. Hij geeft toe wel wat flashbacks naar zijn eigen leven te hebben gehad. Quarless groeide op met zijn Latijns-Amerikaanse moeder en blanke stiefvader. De vrijwel exclusief blanke omgeving waar Get Outs Chris in terechtkomt, noemt Quarless een doorsnee familie-etentje op de zaterdagavond. ‘Ik ben opgegroeid in een blanke buurt. De onbehaaglijkheid om daar over straat te lopen, herken ik,’ zegt hij. Hij is er tegenwoordig aan gewend, maar kan zich nog herinneren hoe ongemakkelijk het voelde toen hij als jonge jongen besefte dat hij anders was dan de rest.

'Eigenlijk vraag je “weet je zeker dat je ouders geen racisten zijn?” Maar het is de realiteit.’

Orlando Quarless

Ongemakkelijk is sowieso de emotie waarmee Quarless het bestaan van een donkere man in een blanke omgeving omschrijft. Een emotie die Get Out volgens hem heel goed weet weer te geven. Quarless heeft zelf meerdere interraciale relaties gehad en de ‘weten je ouders dat ik zwart ben?’-vraag stelde hij meerdere malen. ‘Het is vreselijk om dat te moeten vragen, en zo ongemakkelijk. Want eigenlijk vraag je “weet je zeker dat je ouders geen racisten zijn?” Maar het is de realiteit.’

Ook de scène met de politieagent komt hem bekend voor. Hij werd ooit aangehouden omdat hij te hard reed op weg naar het huwelijk van zijn beste vriend. Zijn toenmalige blanke vriendin die naast hem zat, drukte hij op het hart om niks te zeggen en geen onverwachte bewegingen te maken. ‘Ze vroeg me of ik dat serieus meende.’ Toen hij vervolgens tot in detail tegen de politieagent vertelde wat hij aan het doen was – ik heb mijn handen op het stuur, ik pak nu mijn papieren uit het dashboard – merkte hij dat zijn vriendin geïrriteerd begon te raken. ‘Ze wilde iets zeggen, maar ik heb heel rustig met mijn hoofd geschud. Met een politieagent moet je geen risico nemen.’

Get Out resoneert in Amerika. De film die voor nog geen vijf miljoen dollar werd gemaakt, wist dankzij de enorme buzz, media-aandacht en mond-tot-mondreclame in een maand tijd 150 miljoen dollar op te halen. In het openingsweekend kwam er vrijwel evenveel blank als Afro-Amerikaans publiek op af. Ook belangrijk, meent Peele. ‘In de eerste helft van de film kun je merken dat de twee een iets andere ervaring hebben. Maar in de tweede helft moedigt iedereen hetzelfde personage aan,’ zei de regisseur tegen The Hollywood Reporter. ‘Dat is een goede basis voor een discussie over racisme.’

Meer over Get Out