In 1991 schreef Michel Houellebecq een essay over waanzin, kunst en overleven. Hij noemde het Rester vivant – méthode oftewel: Overleven – een handleiding en prees zijn tekst aan als ‘een zwak maar duidelijk signaal aan hen die op het punt staan om op te geven.’ Het was drie jaar voordat de schrijver zou doorbreken met De wereld als markt en strijd (Extension du domaine de la lutte) en bevat wijsheden als ‘lijden is altijd goed, altijd nuttig’.
In de film To Stay Alive – A Method zien we niemand minder dan Iggy Pop die zo’n tekst voorleest, voordat de Nederlandse maker Erik Lieshout (jawel, het is een VPRO-productie) snijdt naar een Franse jongedame die over een treinspoor loopt en vertelt over haar meest recente wanhoopsaanval: ‘Ik gooide alles uit het raam: tv, spiegels, schilderijen.’ En we snijden terug van deze onfortuinlijke en onbekende dame naar Iggy Pop, de wereldster, die vertelt dat ook hij zulke momenten gehad heeft. Dat hij zichzelf krabde en met een drumstick pijnigde, omdat hij niet die dingen vond die hij nodig had in het leven. Ondertussen zien we hem rondrijden in zijn Rolls Royce. ‘En het is niet het leven, het zijn andere mensen. Other fucking people. En ze beledigen je. Je weet dat ze cheap zijn, maar je kunt er niets aan doen.’ Dat het leven kut is voor iedereen, dus, hoe beroemd ook.
Staat u op het punt er een einde aan te maken? Wacht nog even. Iggy Pop en Michel Houellebecq brengen u mogelijk op andere gedachten.
Michel Houellebecq en Iggy Pop in To Stay Alive – A Method
Maar de meeste personages in deze documentaire zijn niet beroemd: het zijn onbekende dichters, kunstenaars, mensen die mooie dingen maken maar niet zoals Houellebecq of Iggy Pop in de bestseller- en hitlijsten staan. In deze film krijgen ze een podium, voor hun kunst en voor hun verdriet. Dat maakt To Stay Alive – A Method zo mooi en zo menselijk. Het gaat over de condition humaine, over lijden, over mislukken.
En Houellebecq? Die speelt een personage: Vincent (53), een onbekende, miskende figuur – ooit een veelbelovend beeldhouwer. Vincent woont in zijn eentje in het huis waar hij opgroeide. Dit had hij kunnen zijn, zo lijkt Houellebecq te suggereren. Vincent werkt aan een kunstinstallatie genaamd ‘het geheim van het leven’. En dan horen we weer Iggy Pop die een fragment van Houellebecqs tekst leest. Onmiskenbaar Houellebecq: ‘Als je in anderen een mengeling van ontzetting, medelijden en minachting oproept, dan weet je dat je op de goede weg bent. Dan kun je beginnen met schrijven.’