Junkie XL over vijf recente soundtracks

Tom Holkenborg: 'Toen ik rond de millenniumwisseling naar Los Angeles verhuisde in de hoop filmmuziek te kunnen maken, wist ik dat het een lang en zwaar traject zou worden. Hoewel ik al best wat op m’n cv had staan, moest ik eerst jarenlang aan de slag als assistent van andere componisten. In Hollywood is dat de enige manier om hogerop te komen. Maar ik kijk daar alleen maar positief op terug, want ik heb zo geweldig veel ervaring op kunnen doen en een mooi netwerk opgebouwd. 300: Rise of an Empire was de eerste grote Hollywoodfilm waar ik zelf alle muziek voor componeerde. Uiteraard wilde ik meteen wel een soort visitekaartje afleveren. Ik koos voor harde, felle, ritmische muziek. Ik bespeel zelf diverse instrumenten, maar van oorsprong ben ik drummer, waardoor ik altijd een heel ritmische benadering van muziek heb gehouden. Een andere constante in mijn werk is dat ik graag akoestische instrumenten met elektronica combineer.'

‘De sound van 300: Rise of an Empire heb ik voor Mad Max: Fury Road nog extremer uitgewerkt. Het is een snelle, opwindende film die vraagt om heel energieke muziek. Een onderscheidend element, dat sindsdien vaak is gekopieerd, is het geluid van de drums. Meestal hoor je in filmmuziek klassieke pauken, maar ik heb een gewone drumkit gebruikt en die opnames vervolgens tien, vijftien keer over elkaar gezet, zodat er een heel massief geluid ontstond. Mijn belangrijkste doel bij het componeren is sterke emoties oproepen – of het nou gaat om verdriet of agressie of blijdschap, als het maar uitgesproken is. Afgaand op de reacties is dat bij deze film wel gelukt, want mensen zijn ofwel laaiend enthousiast over de muziek, ofwel ze vinden het drie keer niks. Helemaal goed.’

‘Sterke emoties oproepen kan trouwens ook met subtiele muziek hoor. Zoals in misdaadfilm Black Mass. Daarin zit relatief weinig muziek, maar als er dan opeens een cello klinkt die één melodielijn speelt, heeft dat des te meer impact. Het besluit om veel of weinig muziek te gebruiken, gaat altijd in overleg met de regisseur. Die heeft daar vooraf meestal een duidelijke mening over, maar staat als het goed is ook open voor suggesties. Het moet echt een wisselwerking zijn. Natuurlijk verschilt de omgang met een regisseur per project. In het geval van Black Mass werd ik aangenomen als vervanger voor een componist die was uitgevallen, en had ik maar drie weken om de hele klus uit te voeren. Dat was flink stressen. Maar er zijn ook films waar ik al in de scriptfase bij word betrokken. Met een regisseur als Zack Snyder heb ik al meerdere malen samengewerkt – onder meer aan Man of Steel en Batman v Superman – en ben ik intussen goed bevriend geraakt. Zodra hij een idee voor een nieuwe film heeft, laat hij me direct meedenken. Dat is echt een luxe.’

'Of werken aan een anarchistische komedie als Deadpool heel anders is dan aan een serieus drama als Black Mass? Niet wezenlijk. Het proces begint altijd hetzelfde; je moet eerst goed bepalen wat je wilt bereiken. Hoe kun je het karakter van de hoofdpersoon versterken? Hoe kun je de actie nog enerverender maken, of een enge scène nog enger? Als je een humoristisch effect wilt bereiken, zoals hier, kun je de muziek ironisch inzetten. Zo had ik in eerste instantie een soort Ennio Morricone­muziek bedacht, echt iets wat je onder een spaghettiwestern zou verwachten. Dat werkte heel goed: toen ik het eindresultaat met de regisseur bekeek, rolden we over de vloer van het lachen. Toch wilde hij uiteindelijk iets anders, omdat de hele film door die muziek een klucht werd, ook de scènes die wel serieus waren bedoeld. Ik ben toen voor een iets minder vette lach gegaan, voor een jarentachtigvibe, met knipogen naar Miami Vice en Frankie Goes to Hollywood – muziek die destijds heel serieus werd genomen, maar nu iets onbedoeld komisch heeft.'

'Veel Hollywoodregisseurs met wie ik werk, willen muziek die niet te veel aandacht opeist. Gewoon iets voor op de achtergrond, wat de sfeer versterkt. Maar dat gold niet voor Martin Koolhoven, die had voor zijn western Brimstone juist een heel melodieuze, orkestrale soundtrack in gedachten, met verwijzingen naar oude kerkmuziek. Als componist mocht ik dus echt losgaan. Ik wilde al heel lang iets doen met de Passacaglia en Fuga in c-mineur van Bach, dat stuk heb ik als inspiratie gebruikt voor het thema dat je hoort als de dominee in beeld is. En dan was er nog de climax van de film, een hele lap zonder dialoog, waar continu muziek onder moest. Zoiets is echt een cadeau.'