Wat maakt E.T. the Extra-Terrestrial zo bijzonder?

Dat Steven Spielberg in 1982 een enorme hit in handen had, bleek al toen E.T. the Extra-Terrestrial in première ging in Cannes, waar de regisseur na afloop een minutenlange staande ovatie in ontvangst nam en van de Franse cineast Francois Truffaut een telegram kreeg met de zin: ‘Jij hoort hier meer thuis dan ik.’

De befaamde Amerikaanse filmcriticus Leonard Maltin nam E.T. op in zijn lijst ‘100 Must-See Films of the 20th Century’ en de beroemde luchtfietsscène is volgens filmtijdschrift Empire ‘het meest magische moment uit de filmgeschiedenis’. Daarnaast werd de destijds tienjarige hoofdrolspeler Henry Thomas alom geroemd om zijn uitzonderlijke acteerprestatie.

Wat maakt het verhaal over de innige vriendschap tussen een buitenaards wezen en een eenzaam, fijngevoelig jongetje zo bijzonder? Volgens Dan Hassler-Forest, filmwetenschapper en docent mediastudies aan de Universiteit Utrecht, worden in de film twee thema’s effectief gedramatiseerd. ‘In algemene zin is het een soort coming-of-age-verhaal over een jongen die op eigen benen leert staan. De kinderen in de film hebben een geheime wereld die ze de ruimte geeft hun identiteit te ontwikkelen. Volwassenen spelen slechts een incidentele rol, ze krijgen maar weinig mee van waar de kinderen mee bezig zijn. Ouders denken dat kinderen allerlei dingen verzinnen, maar voor kinderen is hun fantasie heel echt. Dat de volwassenen in de film uiteindelijk zien dat E.T. geen verzinsel is, geeft kinderen veel genoegdoening; hun wereld heeft bestaansrecht.

E.T. maakte destijds diepe indruk op de toen negenjarige Hassler-Forest. Martin Koolhoven, regisseur en presentator van De kijk van Koolhoven, zag hem voor het eerst op zijn dertiende en was eveneens overrompeld. ‘Het is een soort ultieme jeugdfantasie die ook het kind in volwassenen aanspreekt. Ieder kind wil zich op een bepaalde manier bijzonder voelen en wat is er opmerkelijker dan dat jij degene bent die een speciale band heeft met een buitenaards wezen? Dat basisgegeven is op een heel emotionerende manier uitgewerkt en briljant uitgevoerd. Uiteindelijk is het natuurlijk een verhaal over vriendschap en alles wat daarbij hoort: loyaliteit, liefde, opoffering, et cetera.’

E.T. is de persoonlijkste film van Spielberg, die het oorspronkelijke concept baseerde op het fantasievriendje dat hij creëerde ten tijde van de scheiding van zijn ouders. In essentie is het een verhaal over menselijkheid. Spielberg noemde het zelf een ‘minderhedenverhaal dat vriendschap en liefde viert en dat begrip tussen rassen en culturen promoot’ en ontving naar aanleiding van de film zelfs de VN-vredesmedaille. Daarnaast is in analyses vaak gewezen op de religieuze elementen in E.T. De parallellen met het Nieuwe Testament zijn volgens Koolhoven overduidelijk. ‘E.T. heeft nota bene het vermogen om wonden te helen en een dode plant tot leven te wekken! En in de laatste akte sterft hij, is er sprake van een wederopstanding én een hemelvaart.’