In interviews laat film- en theatermaker Alex van Warmerdam (1952) weten dat hij er maar weinig van begrijpt. Iedere keer als hij met nieuw werk komt wordt het steevast bestempeld als een ‘typische Van Warmerdam’. Met elke film probeert hij uit de mal van zijn eigen signatuur te kruipen, maar als we de pers moeten geloven sluiten zijn nieuwe projecten steeds weer naadloos aan op zijn vorige. Hij dacht er ooit aan om onder een pseudoniem te werken, maar zo ver heeft de regisseur het nooit laten komen.
Nu valt er wel wat te zeggen voor de typeringen van Van Warmerdams werk, want er zijn nu eenmaal motieven die vaker terugkeren. De oer-Hollandse decors bijvoorbeeld, zoals de degelijke nieuwbouwwijk in De noorderlingen (1992) of het typische polderlandschap in Schneider vs. Bax (2015). Zijn films zijn moeilijk te duiden en richten zich vaak op de triviale kanten van het leven, waarbij zijn personages in de meest absurde situaties verkeren. Er valt altijd wel wat te lachen in Van Warmerdams films, maar die lach komt vaak eerder voort uit een soort plaatsvervangende schaamte of tragiek, dan uit iets dat werkelijk vrolijk stemt.
Met Nr. 10 wilde Alex van Warmerdam een film maken die totaal anders is dan we van hem gewend zijn.
Nr. 10
Hoewel zijn nieuwste film Nr. 10 ook veel van die ingrediënten bevat, waagt Van Warmerdam zich ditmaal ook op onontgonnen terrein. Meer dan ooit experimenteert hij met vorm en gebeuren er dingen die zelfs voor zijn films ongebruikelijk zijn. In aanloop naar de première in 2021 werd de pers verzocht zo weinig mogelijk over de plot te vertellen. Begrijpelijk, want het onvoorspelbare verloop van de film is voor een groot deel ook de kracht ervan. ‘De meeste films laten in de eerste minuten zien tot welk genre ze behoren. Dat doet deze film niet’, benadrukt Van Warmerdam in de Volkskrant.
Wat we wel kwijt kunnen is dat Nr. 10 draait om Günter (Tom Dewispelaere), een toneelacteur met een nogal mysterieus verleden. Hij wordt heimelijk in de gaten gehouden door zijn dochter, die een film over hem maakt. Zijn regisseur bespioneert hem ook, want die verdenkt hem van een affaire. En dan is er nog een derde gluurder, een vreemde man die Günter blijft achtervolgen. Ook dat voyeurisme is een bekend thema in Van Warmerdams oeuvre, maar tegen de tijd dat de verrassende derde akte van Nr. 10 is begonnen, ben je eigenlijk al vergeten dat Van Warmerdam de regisseur is. Misschien is het hem dan toch eindelijk gelukt.