Licorice Pizza is een heerlijk wispelturig coming of age-drama

Licorice Pizza, de mysterieus klinkende titel van de heerlijke nieuwe film van Paul Thomas Anderson, was ook de naam van een keten platenzaken die in de jaren zeventig van de vorige eeuw populair was in en rond Los Angeles.

De eigenaars hadden gekozen voor Licorice Pizza, omdat komiek Bob Hope eens grapte dat zijn platen het altijd goed deden in Napels, alleen omdat ze daar dachten dat zijn elpee een ‘licorice pizza’ was.

Je moet grappen nooit uitleggen, maar voor de duidelijkheid: licorice = drop = zwart (net als een elpee), en pizza, omdat ook een elpee groot, rond en plat is. En dan zijn de beginletters van Licorice Pizza ook nog eens LP. Prachtige naam voor een platenzaak, dus. En voor een film.

Regisseur Paul Thomas Anderson (1970) groeide op in San Fernando Valley, iets ten noorden van Los Angeles, waar destijds ook een paar vestigingen van Licorice Pizza stonden. Hij kende de zaak dus goed, maar in de film – die zich afspeelt in de jaren zeventig in San Fernando Valley – zit niet één shot van de winkel. En toch werd het de titel van zijn film.

In een interview met filmvakblad Variety legde Anderson uit waarom: ‘Ik heb maanden mijn hoofd gebroken over wat de titel van mijn film moest worden. En deze twee woorden, die schijnbaar toevallig aan elkaar gekoppeld zijn, herinnerden mij het meest aan mijn jeugd. (...) Ik kan me voorstellen dat, zelfs als je de winkels niet kent, die twee woorden toch prima samengaan en hopelijk een bepaalde sfeer oproepen. Hoe dan ook: ze zien er fantastisch uit op een poster.’

De zwierige, roze-omrande letters van Licorice Pizza plaatsen de kijker inderdaad meteen terug in de tijd. Het is 1973, Nixon is (nog) president, en een oliecrisis dreigt. Maar daar is de 15-jarige Gary totaal niet mee bezig. Hij heeft zoveel plannen en energie dat hij zich nergens door laat tegenhouden. Dus wanneer hij Alana voor het eerst ziet, en op slag verliefd is, spreekt hij haar aan. Ook al is ze 25. Gary nodigt haar uit voor een drankje later op de avond, wat Alana nonchalant weglacht. Maar toch gaat ze – zeer tegen haar eigen verwachting én die van Gary in – naar de afgesproken plek. Niet als date natuurlijk, maar omdat ze gefascineerd is door de ondernemende jongeman, die zo goed lijkt te weten wat ie wil, terwijl zij geen idee heeft wat ze met haar leven moet. Wat volgt is een handvol heerlijk onvoorspelbare avonturen van twee jonge mensen, die elkaar de hele tijd blijven aantrekken en dan weer afstoten.

Inderdaad, het leeftijdsverschil tussen Gary en Alana is groot. Eigenlijk veel te groot voor nu. Nog voordat iemand de film had kunnen zien sprak het internet er dan ook al schande van. Want wat nu als het omgekeerd geweest was: dus een 15-jarig meisje en een 25-jarige man? Twitter zou ontploft zijn.

Het kon niet, maar het werd toch gedaan. En nu de film er eenmaal is, hoor je er vrijwel niemand meer over. Met dank aan regisseur Paul Thomas Anderson. Als iemand zich veilig door het hedendaagse mijnenveld van goed en fout kan bewegen, is het wel Anderson, maker van compleet eigenzinnige meesterwerken als Magnolia, There Will Be Blood en The Master.

Dat zijn film niet schuurt, maar juist meesleept en bovenal amuseert, heeft een aantal redenen. Om te beginnen de personages. Gary is vroegwijs en Alana eigenlijk een groot kind. Ze woont nog bij haar ouders, en mist iedere richting in haar leven. Licorice Pizza is een coming of age-drama, maar degene die we in de film volwassen zien worden is niet de 15-jarige Gary, maar de 25-jarige Alana.

Dan de casting. Gary en Alana worden beiden gespeeld door nieuwkomers, die het aandurfden zich zonder de gebruikelijke lagen make-up aan het publiek te tonen. De 18-jarige Cooper Hoffman (zoon van wijlen steracteur Philip Seymour Hoffman, die in een handvol eerdere films van Anderson speelde) heeft een paar jeugdpuistjes die we van de regisseur ook mogen zien. En de alweer 31-jarige Alana Haim (van de hippe meidengroep HAIM, waarvoor Anderson een paar videoclips maakte) ziet er zonder make-up aanzienlijk jonger uit dan haar leeftijd. Het frisse en onbevangen acteren van zowel Hoffman als Haim (dé ontdekking van deze film), maakt hun personages bovendien toegankelijk, zodat het ook makkelijker voor het publiek is om zich met Gary en Alana te identificeren. En wat je herkent, zal je niet snel veroordelen.

Dan de toon van de film. Het prettig wispelturige Licorice Pizza zigzagt de hele tijd heen en weer. Tussen humor en melancholie, realisme en absurdisme, en tussen luchtig en serieus. De film springt ook van de ene episode naar de andere. Dit is geen film over de relatie tussen iemand van 15 en iemand van 25, maar een film over de tijd en de wereld waarin ze leven en de ervaringen die ze opdoen.

Dat het leeftijdsverschil nu veel gevoeliger ligt dan destijds in de ‘vrije jaren zeventig’, snapte Anderson natuurlijk ook wel. In hetzelfde interview met Variety zei hij: ‘Hun relatie is alleen maar romantisch in het geflirt. Niet in het consummeren ervan. Dat zou ongepast zijn. Dat is een lijn waar je niet overheen wilt gaan.’

Opvallend kuise woorden, want hier spreekt de maker van Boogie Nights, een film over de porno-industrie, die zich ook afspeelt in de jaren zeventig. In San Fernando Valley.