Het belang van een goed script in VPRO Cinema Extra

Toen Alfred Hitchcock ooit werd gevraagd naar het geheim van een goede film, antwoordde hij: ‘Drie dingen: het script, het script en het script.’ Collega-cineast Billy Wilder was bijna even stellig: ‘Een goede film is tachtig procent scenario, twintig procent uitvoering.’

Hoog tijd dus dat filmprogramma VPRO Cinema extra eens inzoomt op scenarioschrijvers. Hoe gaat een scenarist te werk? Waar moet een goed script aan voldoen en hoeveel zie je er doorgaans van terug op het scherm? Presentator Noa Johannes gaat hierover in gesprek met opkomend talent Jeroen Scholten van Aschat (De libi, Forever Rich) en dan nog wat uitgebreider met jeugdfilmveteraan Tamara Bos.

Bos is vooral bekend van haar werk bij BosBros, het productiebedrijf dat werd opgericht door haar vader Burny Bos. Ze bewerkte populaire boeken van auteurs als Annie M.G. Schmidt, Paul van Loon en Francine Oomen, maar ook diverse eigen verhalen, zoals Het paard van Sinterklaas en Kapsalon Romy (allebei bekroond met een Gouden Kalf voor beste script).

Wat maakt Tamara Bos goed in haar vak? We vroegen het alvast aan een drietal regisseurs die met haar samenwerkte.

‘Tamara is supergoed in het schrijven van personages waar je meteen van gaat houden,’ zegt Mischa Kamp (Het paard van Sinterklaas, Kapsalon Romy). ‘Ze weet haar personages heel eigen, specifieke trekken mee te geven, terwijl ze herkenbaar en geloofwaardig blijven. Ik weet dat ze veel onderzoek doet naar de onderwerpen waar ze over schrijft, en dat merk je aan de details.’

Nicole van Kilsdonk (Hoe overleef ik… mezelf?) sluit zich daarbij aan. ‘Tamara schrijft heel toegankelijk, ze weet de kijker makkelijk mee te nemen, terwijl haar verhalen en personages toch echt niet doorsnee zijn. Ze verliest nooit de emotionele lijnen uit het oog: als kijker weet je steeds wat de hoofdpersoon wil en hoe die zich daarbij voelt, dat houdt je betrokken.’

Anna van der Heide (Brammetje Baas, Vrolijke kerst) waardeert Bos ook om haar visie. Ze vertelt: ‘Ik ben zelf opgegroeid met de boeken van Burny Bos en daar heb ik warme herinneringen aan, dus toen ik voor het eerst bij BosBros kwam voelde dat meteen vertrouwd. Ik denk dat Tamara en ik een bepaalde kijk op het leven delen, dat ik daarom graag met haar samenwerk. Ik hou van haar humor en relativeringsvermogen, en van haar overtuiging dat een verhaal wel ergens over moet gaan; dat het altijd begint vanuit de inhoud.’

Onder scenaristen heb je solisten die hun werk inleveren en doorgaan met een volgend project, en teamspelers die graag overleggen en betrokken blijven. In welke categorie valt Tamara Bos?

‘Ze is zeker niet iemand die zomaar een opdracht uitvoert,’ zegt Van Kilsdonk. ‘Als Tamara een scenario schrijft is dat echt haar kindje, daar voelt ze zich verantwoordelijk voor. Bij BosBros doet ze natuurlijk ook productiewerk, dus voor haar is het logisch om verder te kijken dan alleen het script. Als regisseur vind ik dat alleen maar prettig.’

‘Tamara is een perfectionist,’ beaamt Van der Heide. ‘Ze kan zich met alle details van een film bemoeien, tot de poster aan toe. Soms vinden mensen dat imponerend, maar voor mij getuigt het vooral van visie. Ze weet gewoon heel goed wat ze wil vertellen. En ze walst echt niet over je heen of zo, ze kan heel goed tegen kritiek en is altijd bereid iets bij wijze van experiment volledig om te gooien. Ze wil gewoon samen een zo goed mogelijke film tot stand brengen.’