Je leest dit artikel uit de VPRO Gids gratis op VPRO Cinema. Wil je meer lezen over oa documentaires, podcasts en boeken? Neem dan een digitaal abonnement.
In de absurdistische telefilm Herman vermoordt mensen valt veel te lachen, maar de centrale boodschap is toch een serieuze.
cadeautje
Hij ziet het zelf helemaal niet zitten, maar er zit niets anders op voor hoofdpersonage Herman (Aus Greidanus sr.). De aan lager wal geraakte alcoholist kan niet meer voor zichzelf zorgen, dus gaat hij in een verzorgingstehuis wonen. Maar als blijkt dat de gewenste professionele hulp uitblijft, en zijn situatie in het seniorenflatje alleen maar slechter wordt, krijgt hij een idee. Wat nu als hij iemand vermoordt en daardoor in de bak belandt? In de gevangenis krijgt hij vast wel de zorg die hij nodig heeft, is zijn gedachte. En dus slaat de seniore Herman aan het moorden.
Met dat bizarre uitgangspunt maakten filmmakers Thomas van der Ree en Joost Reijmers de tragikomische telefilm Herman vermoordt mensen. Het idee ontstond bij Van Der Ree, toen zijn vader zich in een soortgelijke situatie bevond als het hoofdpersonage. ‘Ik heb gezien hoe frustrerend het kan zijn dat iemand niet de hulp krijgt die nodig is,’ vertelt Van Der Ree aan de telefoon. ‘Op een gegeven moment zei m’n moeder voor de gein: “Hij kan nog beter iemand vermoorden, dan wordt er tenminste voor hem gezorgd.” Die uitspraak bleef hangen, en werd uiteindelijk de basis van onze film.’
Om de absurde situaties waarin Herman door zijn gedurfde plan terechtkomt, valt veel te lachen. Maar tussen het komische schuilt ook een serieuzere boodschap. Hermans leefwereld wordt bevolkt door mensen die totaal geen oog hebben voor de ander en slechts vanuit eigenbelang handelen; personages met wie de makers lijken te willen aantonen hoe individueel onze maatschappij is ingesteld. Reijmers: ‘We zijn tegenwoordig zo ver van elkaar verwijderd dat we alleen maar in cijfertjes, diagnoses en papierwerk denken. De menselijke maat in ons zorgsysteem ontbreekt, terwijl we juist wat meer naar elkaar om zouden moeten kijken.’
Die boodschap komt vooral later in de film duidelijk naar voren, wanneer ook het komische aspect steeds verder naar de achtergrond verdwijnt. Herman vermoordt mensen heeft daardoor ook veel weg van een wake-upcall, die ons een spiegel voorhoudt en pleit voor meer compassie en solidariteit.