Only Yesterday: bijzondere en wonderschone film van Studio Ghibli

Een ware traktatie voor elke animatieliefhebber: in januari kondigde Netflix aan de streamingrechten te hebben gekocht van vrijwel alle (lange) films van Studio Ghibli, de roemrijke Japanse animatiefabriek die sinds de oprichting in 1985 talloze handgetekende meesterwerken opleverde. Tot en met 1 april verschijnen in totaal 21 films in drie golven op de streamingdienst (wereldwijd, met uitzondering van Noord-Amerika en Japan). 

Onder meer nu al te zien is de beroemdste film uit de Ghibli-stal: het wonderschone sprookje Spirited Away uit 2001, over een tienjarig meisje dat in een pretpark vol geesten en demonen belandt. Het is tot op heden de enige niet-Engelstalige film die ooit een Oscar voor beste animatiefilm won. En ook al te streamen: My Neighbor Totoro uit 1988, waarin twee zusjes ontdekken dat hun nieuwe huis bewoond wordt door talloze magische wezentjes. Titelfiguur Totoro, een vriendelijke en reusachtige geest, is in knuffelvorm in vrijwel elk Japans huishouden terug te vinden.

Zowel Spirited Away als My Neighbor Totoro werden geregisseerd door Ghibli-oprichter Hayao Miyazaki. Minder bekend is het oeuvre van medeoprichter Isao Takahata, die in 2018 op 82-jarige leeftijd overleed. Ten onrechte, want net als Miyazaki maakte hij een aantal onvergetelijke pareltjes, waaronder zijn hartverscheurende WO2-drama Grave of the Fireflies (1988) en zijn poëtische zwanenzang The Tale of the Princess Kaguya (2013), een bitterzoet sprookje gebaseerd op een duizend jaar oude legende.

Takahata regisseerde ook wat misschien wel de meest bijzondere film uit de hele Ghibli-bibliotheek is: Only Yesterday (1991). En dan vooral bijzonder vanwege zijn eenvoud, want waar het gros van de Japanse animatiefilms uit fantasievolle sprookjes en komedies voor kinderen bestaat, is Only Yesterday een minimalistisch en realistisch drama voor volwassenen.

Hoofdpersoon is de 27-jarige Taeko, die haar drukke bestaan in de grote stad tijdens de zomer tijdelijk inruilt voor een werkvakantie op het platteland. Een plek waar ze weliswaar niet is opgegroeid, maar waar ze zich wel thuis voelt. Ondertussen denkt ze terug aan haar kindertijd in de jaren zestig, toen ze kortstondig droomde van een acteercarrière, ruziede met haar oudere zussen en zich zorgen maakte over ongesteld worden.

Only Yesterday is een wonderschone, melancholische en literaire vertelling over een jonge vrouw die op zoek gaat naar zichzelf. In zekere zin had het net zo goed een speelfilm kunnen zijn. Op één sleutelmoment na, waarin de tienjarige Taeko ontdekt dat een jongen verliefd op haar is, en ze even letterlijk door de lucht zweeft. Ontroerend mooi, en Ghibli ten voeten uit.

Alle genoemde films zijn nu te zien via Netflix, met uitzondering van Grave of the Fireflies, waarvan Studio Ghibli niet meer de distributierechten bezit.