Nieuwe serie: Westworld

Cowboys en robots – genreliefhebbers zullen niet meer nodig hebben dan die twee woorden om deze week in te schakelen voor Westworld. Maar ook voor de toeschouwer met een kritischer oog is er heel wat om naar uit te kijken in de nieuw hbo-serie. ‘Deels gaat deze show over de vraag: waarom zijn wij mensen zo fucked up?’ vatte schrijver Jonathan Nolan, die met zijn broer Christopher werkte aan films als Memento, The Dark Knight en Interstellar, het onlangs toepasselijk samen tegen de Los Angeles Times.

Het verhaal is dit: op een onbekende plek, in een onbekende tijd (misschien de niet al te verre toekomst) bevindt zich een werkelijk gigantisch vakantiepark genaamd Westworld. Bezoekers kunnen zich daar, tegen een exorbitante prijs, uitleven in het Wilde Westen van hun dromen. Dat betekent dat ze zich in een ouderwetse saloon tegoed kunnen doen aan dure drank en goedkope vrouwen, of – voor wie avontuurlijker is ingesteld – samen met de sheriff de heuvels ingaan om jacht te maken op een gevaarlijke crimineel. Ze beschikken over echte pistolen en kunnen doen en laten wat ze willen. Dus ook de bar kort en klein slaan bijvoorbeeld, of zelf een bank beroven. Moorden, plunderen en verkrachten: men kan in Westworld elke menselijke zonde botvieren.

Het park wordt namelijk uitsluitend bevolkt door robots, die niet van het echt te onderscheiden zijn en die geprogrammeerd zijn om aan elke behoefte te voldoen. Dag na dag, keer op keer, spelen ze hun eigen rol en verhaallijn uit. De sheriff, de boerendochter, de rebelse cowboy en de bandiet – het zijn de speelgoedpoppen in de handen van een stel driftige kinderen.

Wat je dan verwacht, gebeurt natuurlijk: de kunstmatige intelligentie van de robots, groeit, ontwikkelt, evolueert en komt in opstand.

‘We bekijken de menselijke natuur eigenlijk vanuit twee perspectieven,’ vervolgde Nolan tegen de L.A. Times. ‘Eén, vanuit de mensen die naar een plek zijn gekomen waar geldt: “Wat gebeurt in Westworld, blijft in Westworld.” Wat een pakkende slogan is, maar ook een werkelijk kwaadaardig idee. Het is een uitnodiging om de dingen te doen die je thuis nooit zou doen.

En dan is er het andere perspectief: dat van de wezens die gemaakt zijn om bijna menselijk te zijn, die gedropt worden op een plek waar ze aan de meeste basale menselijke verlangens moeten voldoen. Waar je uiteindelijk niemand echt pijn doet, omdat ze toch niet “echt” zijn.’

De serie is gebaseerd op de gelijknamige cultfilm uit 1973 van regisseur en bestsellerauteur Michael Crichton (Jurassic Park), met in de hoofdrol Yul Brynner als moordlustige cowboybot. Toen was de film zijn tijd nog ver vooruit, inmiddels is hij schrikbarend actueel. De vraag wanneer we zullen beschikken over kunstmatige intelligentie is er tenslotte niet meer een van ‘of’, maar ‘wanneer’. Ondertussen worden de virtuele spelwerelden waarin we ons begeven, zoals die van Grand Theft Auto, steeds iets realistischer gemaakt – en zullen we die ongetwijfeld binnen de kortste keren kunnen betreden via Occulus Rift, HoloLens, of hoe de volgende technologische stap ook moge heten. Westworld is dichterbij dan ooit, en daarmee dus ook een aantal belangrijke vragen die we onszelf moeten stellen.

‘Het is de vraag waar het leven werkelijk begint en wat de waarde van dat leven is,’ verklaarde Nolan verder tijdens een perstoer voor de serie, ‘of het nu gaat om het leven van een mens die wordt gedreven door zijn biologische impulsen en het dna dat in zijn lichaam is verweven, of dat van een kunstmatig wezen dat is opgebouwd uit eentjes en nullen.’

Toegegeven, Nolan en zijn consorten (onder wie film- en televisiehitproducent J.J. Abrams en schrijver Lisa Joy) zijn niet de eersten die met een dergelijke vraag worstelen. Niet eens de tweede, derde of duizendste. Maar waarin Westworld zich onderscheidt van zijn filosofische broers en zusjes (zoals I, Robot, A.I. of Real Humans) is toch wel zijn duizelingwekkende schaal en ambitie.

Zo is er aan de echtheid van Westworld geen moment te twijfelen. De parkscènes zijn opgenomen in de ongekend grote, ruige en beeldschone Castle Valley in Utah; de reeks controlekamers en laboratoria die het pretpark draaiende moeten houden, zijn ontworpen naar het beste van de sciencefictiontraditie. Koud, steriel, onmenselijk, een eindeloze verzameling onderzoekkamers, operatietafels, labjassen en naakte lichamen: de robots lijken niet zozeer in elkaar te worden gezet, maar genaaid. Spier voor spier, bot voor bot. Westworld is visueel spektakel.

Minstens zo indrukwekkend als de aankleding is de cast. Filmveteraan Anthony Hopkins leidt de groep als Dr. Robert Ford, de enigmatische directeur van Westworld. Hij wordt bijgestaan door onder anderen Sidse Babette Knudsen (Borgen) en Jeffrey Wright (Boardwalk Empire), als respectievelijk de kille operatieleider en de worstelende hoofdprogrammeur. Professioneel slechterik Ed Harris mag zich ondertussen uitleven in de rol van een brute man in black.

Een keur aan acteertalent en -vermogen dus, waarbij ook James Marden, Jimmi Simpson en Thandie Newton het vermelden waard zijn. Om nog maar te zwijgen van de uiterst talentvolle Evan Rachel Wood (Mildred Pierce). Zij speelt Dolores, een jonge plattelandsvrouw die de ware aard van haar bestaan ontdekt.

De ambitie van Westworld, dat na Game of Thrones het nieuwe paradepaardje van hbo moet worden, is torenhoog. Eerder dit jaar werd de productie zelfs nog even stilgelegd: Nolan en Joy wilden met het oog op niet alleen een eventueel tweede, maar zelfs al een vijfde en een zesde seizoen, aanpassingen aan de scripts maken. Het is de vraag of Westworld tegen die tijd al niet bestaat.

Westworld is vanaf zondag 2 oktober wekelijks te zien op HBO.