In tien Amerikaanse staten mag je na betaling van dertig dollar voor een vergunning een leeuw of tijger als huisdier houden, in vier staten gelden zelfs helemaal geen regels. Op sommige plaatsen is het makkelijker (en goedkoper) om een tijger te kopen dan een hond.
Dat het mag betekent natuurlijk niet per definitie dat mensen het ook doen. Toch? Helaas. Hoeveel het er precies zijn, wordt door niemand bijgehouden, maar waarschijnlijk lopen er meer tijgers rond in Amerikaanse achtertuinen dan in de jungle waar ze thuishoren.
Joe Exotic is bij lange na niet de enige halvegare die roofdieren houdt, al is hij dankzij de enorme media-aandacht voor zijn handel en wandel inmiddels wel de bekendste. Op het hoogtepunt van zijn carrière huisvestte hij in de krappe kooien op zijn terrein meer dan tweehonderd tijgers, leeuwen, poema’s en alle denkbare kruisingen daartussen. Hij onderhield zijn menagerie met rondleidingen, circusoptredens, knuffelsessies en de verkoop van dieren aan andere liefhebbers.
Twaalf minuten knuffelen met een welpje kostte tachtig dollar. Zodra deze pluizige geldautomaten te groot en dus onhandelbaar werden, wisselden ze voor een paar duizend dollar van eigenaar. Raakte hij ze niet kwijt, dan werden ze domweg afgemaakt en gevoerd aan hun broertjes en zusjes. Datzelfde lot wachtte ook de andere, minder fotogenieke dieren die bij Joes voordeur werden gedumpt in de veronderstelling dat ze door hem zouden worden opgevangen. Ze vormden een welkome aanvulling op het menu van de grote katten. Een volwassen leeuw of tijger eet jaarlijks al gauw voor vijfduizend euro aan vlees, dus een paar overtollige emoes zijn dan mooi meegenomen.
Zo excentriek als Joe Exotic zijn niet alle particulieren die leeuwen en tijgers in hun achtertuin houden. Als ze al een achtertuin hebben. In 2003 meldde zich bij een ziekenhuis in New York een man met flinke bijtwonden. Hij beweerde te grazen zijn genomen door een pitbull. De werkelijke dader bleek de tijger die hij in zijn appartement in Harlem hield.
Podcast
In de vierdelige podcastserie Cat People komen zowel de mensen aan het woord die grote katachtigen als huisdier houden, als de mensen die die praktijk te vuur en te zwaard bestrijden. Opvallend is dat de fanatiekste tegenstanders ooit zelf tijgerbaasjes waren. Ze wisten niet beter, en geloofden oprecht dat ze zeldzame roofdieren voor uitsterven konden behoeden door ermee te fokken. De trieste werkelijkheid is dat al die gefokte exemplaren waardeloos zijn. Inteelt is onvermijdelijk en gefokte dieren uitzetten in de natuur is onmogelijk.
Grote boosdoener is, als zo vaak, de televisie. In de jaren negentig waren tv-sterren als Jack Hanna en Steve Irwin niet van het scherm te slaan. Hanna kwam graag opdraven in talkshows met een tijger aan de lijn en ook Irwins omgang met wilde dieren had weinig te maken met de werkelijkheid. Wetenschappelijk onderzoek naar de representatie van wilde dieren op televisie ondersteunt de gedachte dat mensen op ideeën worden gebracht als ze een tijger aan een talkshowtafel zien.
Over Joe Exotic is behalve de Netflixserie Tiger King ook de podcast Joe Exotic gemaakt, en ook in Cat People konden de makers niet om hem heen. Toch is dit veruit de meest genuanceerde en beste productie over dit onderwerp. Rachel Nuwer, de maker van Cat People, doet al acht jaar gedegen journalistiek onderzoek naar de wereldwijde handel in wilde dieren. Voor Cat People sprak ze onder anderen met Deborah Pierce, die spijt heeft van de aanschaf van leeuw Elsie en poema Charley, met oud-politieman Tim Harrison, die wekelijks wordt opgetrommeld als er weer eens een leeuw of tijger is ontsnapt, en met Carole Baskin, de vrouw die ooit zelf thuiskwam met 56 lynxen en zich ontpopte tot de vurigste tegenstander van Joe Exotic.
En Joe zelf? Die horen we ook nog even. Vanuit de gevangenis, waar hij de komende twintig jaar zelf mag ervaren hoe het is om opgesloten te zitten in een kooi.
De podcastseries Joe Exotic: Tiger King en Cat People zijn te beluisteren via de bekende podcastkanalen. Journaliste Rachel Nuwer, maker van Cat People, schreef deze longread over de handel in grote katachtigen: