Je leest dit artikel uit de VPRO Gids gratis op VPRO Cinema. Wil je meer lezen over oa documentaires, podcasts en boeken? Neem dan een digitaal abonnement.
De tiendelige serie Physical neemt ons mee terug naar de vroege jaren tachtig. De wereld maakt kennis met aerobics – een rage die het leven van de tobberige huisvrouw Sheila Rubin een wonderlijke wending geeft.
cadeautje
Het stemmetje in ons hoofd kan ongenadig kritisch zijn. Niemand ziet immers eerder dat ene omhoogstekende plukje haar, de beginnende rimpel of die verdwaalde baardhaar. Wanneer zo’n innerlijke stem niet alleen kritisch, maar ook ronduit gemeen is en ook nog eens onophoudelijk aan het woord is, kan dit het leven behoorlijk zwaar maken. Dat laatste is het geval bij Sheila Rubin (Rose Byrne) in Physical, de nieuwe dramady van Apple TV+. Voor de buitenwacht is Sheila een wat nerveuze moeder en huisvrouw in San Diego in de vroege, nog wat zweverige jaren tachtig. Vanbinnen is ze in een voortdurende strijd verwikkeld met de meedogenloze, grofgebekte stem in haar hoofd.
Vroeg in de eerste aflevering van deze nieuwe serie staat Sheila tijdens een huisfeestje in de badkamer voor de spiegel. Wij zien een knappe, opgedofte vrouw van hooguit veertig met een benijdenswaardige bos krullen. Ondertussen kijkt ze met een doodse blik naar haar spiegelbeeld, terwijl haar innerlijke stem haar perfecte verschijning tot op de grond toe afbrandt. ‘Denk je nou echt dat je dit kunt hebben, de discosekspoes-look op jouw leeftijd? Je houdt niemand voor de gek met deze shit. En wacht, wat is dat? Een gigantische fucking puist, precies op je lachvouw? Rimpels en puisten, dat is een erg sexy cocktail.’ Dit gaat zo door, tot haar man ongeduldig vraagt waarom het zo lang duurt. Hij hoopt op een triootje met een van zijn studenten. Iets waar Sheila ondanks haar innerlijke gemopper gedwee in mee lijkt te gaan.
Als Sheila de volgende dag haar dochtertje afzet bij de peuterspeelzaal raakt ze op het parkeerterrein verwikkeld in een woordenwisseling met een verkeerd geparkeerde surfer. Nadat hij haar een ‘biatch’ heeft genoemd, zegt haar innerlijke stem strijdlustig: ‘Oké eikel, kom maar op!’ In het echt mompelt ze ‘sorry’ en maakt zich snel uit de voeten, waarop het stemmetje Sheila ‘fucking triest’ noemt.
Onrust en zelfhaat
‘Veel van wat we in deze serie onderzoeken is de scheiding tussen het uiterlijk en het innerlijk,’ zei Physical-schrijver en showrunner Annie Weisman dit jaar tijdens een panel van de Television Critics Association, meldt website Deadline. ‘En bij veel vrouwen, en niet alleen vrouwen in showbusiness, is er een enorme hoeveelheid onrust onder de oppervlakte, hoe gepolijst en perfect het uiterlijk ook is. Er zijn zoveel geïnternaliseerde gevoelens van zelfhaat, en dat heeft niks te maken met wat je in de spiegel ziet, maar met wat je hebt meegekregen: uit de cultuur, van je familie en door je eigen ervaringen.’
Terwijl Sheila worstelt met haar innerlijke demonen, lijkt het voor de buitenwereld alsof ze druk is met het huishouden en het steunen van haar man Danny (Rory Scovel), die een gooi doet naar een zetel in het Lagerhuis van Californië. Zelf blijkt Sheila het politieke spel ook bijzonder goed te beheersen, iets waarvoor Danny soms zijn waardering uitspreekt. Meestal negeert hij dit en vraagt haar of ze het eten kan klaarmaken of ‘het kind’ kan verzorgen. Op dat soort momenten horen we Sheila’s innerlijke stem briesen, terwijl ze zelf gedwee terugdeinst.
Pas als ze de nieuwe fitnesstrend aerobics ontdekt in het lokale winkelcentrum krijgt Sheila stukje bij beetje meer eigenwaarde en vindt ze de kracht om te doen wat ze zelf wil doen. Om uiteindelijk, zo belooft de openingsscène van de eerste aflevering – die in 1986 speelt, vijf jaar na het lopende verhaal – een immens succesvolle aerobicsgoeroe te worden. Al gaat dit niet vanzelf. Daarvoor zit ze zichzelf aanvankelijk te veel in de weg.
In de derde aflevering zit een montage waarin Sheila uiterst fanatiek en met een gelukzalige blik de ene na de andere aerobicsles volgt. Maar als de laatste les eindigt, de muziek stopt en ze kijkt naar haar klasgenoten, moppert haar innerlijke stem: ‘En toen was het weer klaar, je bent weer jezelf, gewoon de zoveelste zweterige trut.’
Bilnaad
Het gevecht dat Sheila met zichzelf voert, en de persoonlijke groei die ze doormaakt, vormt de kern van serie die tien afleveringen van een halfuurtje telt. ‘Toen ik het script voor het eerst las, was ik oprecht geraakt,’ vertelde actrice Byrne tegen het Australische blad Shape. ‘Het voelde als een verhaal dat ik nog niet eerder had gezien, en het is enorm menselijk en herkenbaar.’
Byrne werd benaderd voor deze rol toen ze nog midden in de opnames van Mrs. America zat, een serie over de strijd voor gelijke rechten van de Amerikaanse vrouwenbeweging in de jaren zeventig, waarin Byrne activist en prominent feminist Gloria Steinem speelde. ‘Op een grappige manier, passen de twee series heel goed bij elkaar,’ zei de actrice tijdens de bijeenkomst voor Amerikaanse televisiecritici eerder dit jaar. ‘Sheila is een jonge vrouw, maar ze is opgegroeid in de jaren zestig en zeventig. In wezen is ze dus een kind van die beweging en toch is ze er behoorlijk gedesillusioneerd door geraakt.’
Totdat ze ontdekt dat ware zelfstandigheid niet van de feministische beweging komt, maar van financiële en economische onafhankelijkheid.
Dat ze dit laatste dankzij aerobics kan verkrijgen, wordt voor de kijker al snel duidelijk, maar het duurt even eer Sheila dit zelf inziet. Het krachtigste moment uit de eerste negen afleveringen (de laatste was nog niet beschikbaar voor recensenten) zit namelijk in de eerste minuten. In die vooruitblik naar 1986 loopt Sheila, ster van haar eigen aerobicsvideo, met ferme pas naar het podium van de studio en trekt zonder enige gêne de glimmende stof van haar roze aerobicspakje onder haar billen vandaan terwijl er tientallen mensen om haar heen staan. Zoiets doe je alleen maar wanneer het je niets uitmaakt wat dat vervelende innerlijke stemmetje erover te zeggen heeft.