De laatste kans: een serie over levenslust, ambitie en het besef dat aan alles een einde komt

Later, als ik groot ben, als ik het wat minder druk heb op mijn werk of als ik met pensioen ben – dan ga ik echt dat boek schrijven. Of die familievete oplossen. Of die oude liefde in Frankrijk opzoeken om te vertellen dat ik haar nooit ben vergeten. Het kan een kwelling zijn om rond te lopen met een grote droom die je ooit nog wilt verwezenlijken. Maar ergens is het ook lekker als je een onvervuld verlangen hebt dat je eindeloos voor je uit kunt schuiven. Het geeft richting en zin aan het leven. En wat is er nou fijner dan fantaseren over hoe het zal zijn als je eindelijk die Libris Literatuur Prijs wint?

In de nieuwe VPRO-serie De laatste kans volgt regisseur Jurjen Blick mensen die, de titel verraadt het al een beetje, nog één kans hebben om een door hen zelf gesteld doel te halen. Zij hebben geen tijd meer om hun dromen voor zich uit te schuiven. ‘Wanneer kan ik zeggen dat ik gedaan heb wat ik kon, nu de tijd mij op de hielen zit?’ zegt Blick in zijn voice-over. Zo is er bokser Delano, die vanwege zijn leeftijd nog één laatste kans heeft om de Olympische Spelen te bereiken. Of ecoloog Janneke, die alles op alles zet om biodiversiteit te behouden door het invasieve Australische plantje watercrassula te bestrijden. En Brigitte, een 56-jarige Drentse vrouw die al haar hele leven probeert te achterhalen wie haar biologische vader is.

Opvallend zijn de voice-overs, evenals de muziek. Als alwetende verteller beschrijft Blick de belevingswereld van de personages. ‘Delano hield van uitdagen, had altijd vrienden om zich heen en omarmde de geladen sfeer van het straatleven,’ zegt hij bijvoorbeeld over de bokser Delano. ‘Ik wil natuurlijk wel dat ze zich herkennen in wat ik over hen zeg. Daarom heeft de researcher iedereen uitvoerig geïnterviewd. Op basis daarvan heb ik licht poëtische teksten geschreven.’ Waarom die vertelvorm? ‘Het geeft een ander perspectief dan wanneer iemand over zichzelf praat. Voor Delano is die bokswereld de dagelijkse realiteit. Ik filter eruit wat er bijzonder aan is. Als verteller zoek ik juist het drama op.’ Dat doet Blick ook met de muziek. Wanneer ecoloog Janneke met haar team door een weidse polder stapt, op jacht naar de watercrassula, klinkt er muziek die niet zou misstaan in een blockbuster over een grote veldslag. ‘Dat is ook de ervaring die ik hoop te creëren: alsof je wordt meegezogen in een goede HBO-serie.’

Het leukste aan het maken van zo’n serie, vertelt Blick – die de wekenlange montage inmiddels wel zat is – is het begin. ‘Als alles nog openligt en je vrijuit kunt fantaseren over wat je wilt vertellen.’ Vooraf hebben regisseur Jurjen Blick, eindredacteur Maarten Slagboom en researcher Soraya Pol het over de verhalen die ze tegen hopen te komen. ‘Zo had ik bedacht dat we een oude kat in het asiel zouden volgen die nog één kans had om een nieuw baasje te vinden voordat hij een spuitje zou krijgen. Maar tijdens de research vertelden eigenaars van dierenasiels dat dit allang niet meer gebeurt. Wel vertelde iemand dat er gedragstherapeuten bestaan die zich ontfermen over honden die bijvoorbeeld een kind hebben gebeten. Als zo’n beest niet resocialiseert krijgt hij namelijk wél een spuitje. Dat bleek veel spannender en schurender dan de kat die ik oorspronkelijk in gedachten had. Voor zo’n oude kat voelt iedereen sympathie, maar bij een hond die een kind heeft gebeten, moet ik als verteller extra mijn best doen om ervoor te zorgen dat de kijker zich kan inleven.’

Blick kan er niet precies de vinger op leggen waarom hij de laatste kans zo’n interessant thema vindt voor een serie. ‘Soms voel je aan: hier zit iets wat mij boeit. Eindredacteur Maarten Slagboom heeft wel een oneliner paraat over het soort programma dat we wilden maken: een serie over levenslust, ambitie en het martelende maar soms ook troostende besef dat aan alles een einde komt. Verteld als het grote filmische epos waar we allemaal onderdeel van zijn.’

Over zijn persoonlijke drive moet hij even nadenken. ‘Ik denk dat ik me het meest identificeer met bokser Delano. Hij besloot op jonge leeftijd wat hij met zijn leven wilde en zette vervolgens alles op alles om de doelen te bereiken die hij zichzelf heeft gesteld. Wanneer is zoiets ambitie en wanneer houdt de droom je in de tang en blokkeert hij andere levenspaden? Dat fascineert me.’ Blick herkent bovendien de beklemming die een grote droom met zich mee kan brengen. ‘Vroeger wilde ik scenarioschrijver worden. Op zolder liggen dozen met honderden verhalen te wachten om verfilmd te worden, maar gaandeweg kwam ik erachter dat scenarioschrijven best een dienstbaar beroep is. Toen besloot ik dat ik fictieregisseur moest worden en dat is nog steeds wat ik wil. Maar ja, ik ben 51 en het duurt jaren voordat fictieprojecten van de grond komen. Ik wil niet verbitterd raken, maar ik merk dat defaitisme op de loer ligt. Dan denk ik dat het me toch nooit zal lukken. Daarom bewonder ik Delano: hij blijft maar doorgaan. Maar wanneer is het voor mij tijd om mijn droom los te laten?’

Voorlopig nog even niet, zo blijkt als we Blick vragen of hij al concrete fictieplannen heeft. ‘In januari heb ik een afspraak met een producent over een jeugdserie. Dus wie weet.’