Libanese eenvoud en Zuid-Afrikaanse grenzeloosheid vinden elkaar in Bootlegged, een duet van Danya Hammoud en Boyzie Cekwana. ‘Alsof het voorbestemd was.’

Bootlegged (2018) is een conversatie tussen een man en een vrouw, geestverwanten. Dat lijkt gewoner dan het is. Boyzie Cekwana, geboren in Soweto, is een geëngageerde danser en choreograaf. In zijn voorstellingen maakt hij gebruik van dans, tekst, video, muziek en objecten om zijn vaak heftige en activistische statements kracht bij te zetten. Zijn directe stijl lijkt mijlenver verwijderd van die van de Libanese Danya Hammoud, die met haar puurheid en subtiele energie eerder minimalistisch is. ‘Het mooie aan Danya,’ zegt Cekwana, ‘is dat zij zonder te schreeuwen of rond te rennen duidelijk stelling neemt. Ze doet geen concessies.’ Hammoud: ‘Boyzie is grenzeloos, ik stel mezelf grenzen. Al is het de laatste jaren aan het veranderen.’

Ze ontmoetten elkaar voor het eerst in 2003 tijdens een residentie van Cekwana in Libanon. Pas in 2017 ontmoetten ze elkaar weer, in Zürich, waar ze het gesprek voortzetten. Hun duet is als een intieme dialoog. Traag cirkelen de twee om elkaar heen. Opvallend zijn de zachte golfjes die zij door hun lichaam laten trekken, met de pelvis als centrum van energie. Ze rollen en kruipen, vangen elkaar op en zijn tijdelijk verbonden in een innige (ballroom-)omhelzing. Ondertussen klinken teksten over heftige onderwerpen. Cekwana en Hammoud spreken over de wereld die uiteenvalt, over een onverschillige god, over moord, oudermoord zelfs, als revolutionaire daad. Ook hun ideeën over dans en theater worden in woorden de voorstelling ‘binnengesmokkeld’ – vandaar de titel: Boot- legged.

Is er een relatie tussen tekst en beweging?
Hammoud: ‘Bewegen, praten, schrijven, het ging gelijk op. Dat element van conversatie wilden we behouden omdat het voor ons proces zo belangrijk was. Aanvankelijk was het niet eens de bedoeling dat we er een stuk van zouden maken; het is organisch ontstaan.’

Cekwana: ‘Onze samenwerking is naadloos verlopen, alsof het voorbestemd was. We streefden niet naar een huwelijk tussen lichaam en woord, maar naar een taal van het lichaam die gearticuleerd is en helder. Het lichaam is niet alleen een vehikel waarmee je je verplaatst, maar ook een instrument om te spreken over zaken die niet in taal zijn uit te drukken.’

Hoe kwam het dat jullie geïnteresseerd raakten in elkaars werk?
Hammoud: ‘Wat we in elkaar herkenden, was de manier waarop wij het werk benaderen en over het leven denken. Zuid-Afrika en Libanon zijn krankzinnige landen, op verschillende continenten, elk met zijn eigen cultuur – al is de diepgewortelde corruptie een overeenkomst. Die achtergrond dragen we mee in ons werk. Maar dat presenteren we vooral in Europa.’

Het stuk lijkt in sommige opzichten gemáákt voor deze coronatijd, maar ging net daarvoor in première. Waren jullie helderziend?
Cekwana, lachend: ‘Veel van wat in Europa als vanzelfsprekend wordt beschouwd, is in Zuid-Afrika en Libanon een luxe: onbeperkt reizen, toegang tot voorzieningen, informatie, enzovoort. Er was een wereldwijde pandemie voor nodig om Europeanen enigszins te laten begrijpen met welke “pandemie” wij al eeuwenlang kampen. Maar wij zijn vooral bezig geweest met de vraag hoe ons perspectief zich naar een Europees podium vertaalt. Wat betekent het daar, behoudt het zijn waarheid?’

FRASCATI
Bootlegged
Zaterdag 5 juni, zondag 6 juni, maandag 7 juni, 20.00 uur