Overal ter wereld zijn vrouwen slachtoffer van oorlogsgeweld. In Mailles toont Dorothée Munyaneza de universele ervaringen van zes uiteenlopende vrouwen met Afrikaanse roots. Een ode aan hun vitaliteit.

Zacht klinkt het geluid van bellen. Grote en kleinere bellen, eerst rustig, als van een paar kamelen die in hun bedaarde gang voorbijglijden. Dan wordt het geklinkel driftiger, bezwerend, alarmerend, gewelddadig zelfs. Soms juist verstild en vredig. Het zijn geluiden uit het leven van zes vrouwen met Afrikaanse roots uit alle windrichtingen, van Port-au-Prince tot Rotterdam en van Somalië tot Sevilla. De Frans-Rwandese zangeres, danseres, actrice en choreografe Dorothée Munyaneza verzamelde hun herinneringen in Mailles.

Het klokgelui in de voorstelling vertelt voor ieder een ander verhaal. Waar het bij Munyaneza staat voor de kerkklokken uit haar jeugd – met de achterliggende geschiedenis van de ‘witte paters’ die de Afrikanen kwamen kerstenen, vaak met geweld – denkt een ander aan koeien op een vredige Alpenweide, terwijl de volgende zich angstaanjagende voodooceremonies herinnert. Ondanks hun uiteenlopende levens zijn zij verbonden door universele ervaringen en gevoelens van geluk, onderdrukking, pijn en kracht.

Littekens

Al eerder richtte Munyaneza haar focus op de rol van de vrouw in de maatschappij en de littekens die de geschiedenis in de ziel kerft. In haar eerste zelfstandige voorstelling Samedi Détente (2014, genoemd naar een programma op Radio Rwanda) riep ze beelden op van haar jeugd in Rwanda, waar ze tot haar twaalfde leefde. Het waren gelukkige jaren, tot in 1994 alles veranderde. Munyaneza kon met haar moeder op tijd vluchten voor de onvoorstelbare wreedheden van de genocide die in drie maanden tijd 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s het leven kostte.

Sindsdien woont en werkt zij in Europa, tegenwoordig in Marseille, maar nog steeds draagt zij herinneringen aan die bloedige geschiedenis met zich mee. Tot die ontdekking kwam zij tijdens een project met choreograaf Alain Buffard, die zijn performers uitdaagde om diep in zichzelf te graven. Munyaneza, van huis uit zangeres, voelde de drang zich ook met haar lichaam uit te drukken. Bij choreografen als Robyn Orlin, Rachid Ouramdane en Ko Murobushi ontwikkelde zij zich tot danseres en choreografe.

Samedi Détente was de opmaat naar Unwanted (2017). Voor die voorstelling zocht Munyaneza in Rwandese dorpen vrouwen en meisjes op die tijdens de genocide waren verkracht. Samen met zangeres Holland Andrews
gaf zij stem en lichaam aan de pijn van hun oorlogservaringen en wat daarna volgde: uitstoting door hun eigen gemeenschap, een kind dat zo gewelddadig was verwekt, soms ook de dagelijkse confrontatie met hun verkrachters. Munyaneza trok de lijn verder door.

Nog maar kortgeleden werden ook vrouwen in Syrië het slachtoffer van verkrachting als oorlogswapen. Verschillende landen, verschillende levens, gedeelde ervaringen. En ondanks al het verdriet zag ze overal dezelfde vitaliteit en onuitputtelijke veerkracht. Die veerkracht was de inspiratie voor Mailles (2020). Met hun stem, hun ritmes, hun passen en hun poëzie belichamen de vrouwen de pijn van alle klappen die het leven uitdeelt, maar vooral de schoonheid van hun onverzettelijkheid. Zoals Munyaneza zegt: ‘Schoonheid is het wapen van onze veerkracht.’

INTERNATIONAAL THEATER AMSTERDAM - GROTE ZAAL
Mailles
10 juni, 11 juni, 12 juni, 20.30 uur