De tranen lopen haar over de wangen. Annette, een Amerikaanse Uber-chauffeur, vertelt hoe ze vroeger nooit hoefde na te denken over uitgaven als een cadeau voor de kinderen, een dagje naar het strand of familiebezoek. Maar sinds ze haar baan heeft ingeruild voor een Uber-taxi, moet ze elk dubbeltje omdraaien. Dom, kun je denken; inmiddels is toch gevoeglijk bekend hoe platforms als Uber en Deliveroo hun zogenaamd freelance opererende personeel uitknijpen? Maar zo simpel is het niet. The Gig is Up analyseert haarfijn hoe zo’n platform in eerste instantie, om een groot volume aan klanten en werknemers te bereiken, flinke kortingen geeft aan consumenten en prima tarieven uitkeert aan hun ‘zelfstandige’ personeel. Is de markt eenmaal veroverd, dan kelderen die tarieven – Annette verdient nu nog maar vijftig procent van haar startsalaris.
'The Gig Is Up' van Shannon Walsh houdt de gig economy kritisch tegen het licht en geeft maaltijdbezorgers, Uber-chauffeurs en Mechanical Turk-werkers hun menselijkheid terug.
Shannon Walsh laat knap zien hoe platforms die online klussen aanbieden overal ter wereld werknemers in de tang hebben
Cynisch
En zo geeft The Gig is Up op meer punten pijnlijk inzicht in hoe harteloos een algoritme als baas is. Een paar keer een klus niet aannemen of een paar mindere reviews betekent dat je account gedeactiveerd wordt; ontslag, kortom, maar dan geheel geautomatiseerd. Ook leren we dat Deliveroo de bezorgers die op élke klus reageren juist minder betaalt; zij zullen immers wel wanhopig zijn en dus geen keus hebben. Ja, zo cynisch is de gig economy, een sector die zichzelf liever presenteert als een en al vrijheid, zelfstandigheid en flexibiliteit.
De Canadese regisseur Shannon Walsh laat knap zien hoe platforms die online klussen aanbieden overal ter wereld werknemers in de tang hebben. In Parijs ontmoeten we de onverschrokken Deliveroo-bezorger Leila, die vecht voor haar tijdens het werk aangereden collega Mourad. In Florida volgen we de morsige, bij zijn moeder wonende dertiger Jason, die trots is op zijn vermogen om voor een klein bedrag online enquêtes in te vullen – een verslaving, zo geeft hij toe. In Lagos, Nigeria, gaan de nachtrust en het sociale leven van Mitchell eraan, want hij wil geen enkel klusje mislopen. Mitchell werkt voor Mechanical Turk, onderdeel van Amazon, een platform dat mensen wereldwijd online taakjes laat verrichten die net te lastig zijn voor computers, zoals foto’s beoordelen of videodescripties maken. Mitchell ontvangt zijn schamele loon ook nog eens in Amazon-bonnen: gedwongen winkelnering dus, anno 2021.
Jones geeft al deze onzichtbare werkers een gezicht, en tijdens de aftiteling heft een aantal van hen zelfs een ontroerend lied aan: ‘Remember the People’. Dat lukt wel, deze mensen zullen ons zeker bijblijven. Nu nog de mensen achter die meedogenloze algoritmes ontmaskeren…