Componist Mary Finsterer legt in haar nieuwste opera de ziel van de zuidpool bloot. Het Holland Festival heeft de wereldpremière. ‘"Antarctica' verleidt je op zoek te gaan naar het eeuwige."

Iedereen heeft wel een plekje in zijn hart of hoofd dat Antarctica heet. Een eenzaam, kwetsbaar oord waar stilte en bezinning heerst. Het zuidelijke oercontinent heeft een magische bijklank. Kunstenaars zoeken er inspiratie. Soms door er ter plekke beeld en geluid vast te leggen, anderen zien het meer als een denkbeeldig Shangri-La in het ijs.

De Australische componist Mary Finsterer is gefas­cineerd door de zuidpool. Haar tweede opera Antarctica is een ode aan dit bedreigde continent. Als een schouwtoneel waar mythes, historie en wetenschap samenkomen. ‘Antarctica verovert zo’n prominente plek in ons bewustzijn. Een oord dat desolaat, afgelegen, weids is. Je hebt het gevoel dat taal of geschiedenis er niet van belang zijn. Antarctica verleidt je op zoek te gaan naar het eeuwige. We zijn meer dan alleen vlees en bloed. Verbeelding is de sleutel en diep in je eigen innerlijk ga je op zoek naar antwoorden,’ vertelt Finsterer aan de telefoon vanuit Melbourne.

Dat Antarctica tijdens het Holland Festival in wereldpremière gaat is niet helemaal toevallig. Mary Finsterer (59) heeft een sterke band met Nederland. In de jaren negentig studeerde ze bij Louis Andriessen in Den Haag. Finsterers vroegere composities waren nog verpakt in een een tikkeltje complexe, modernistische klanktaal. Sinds de eeuwwisseling heeft haar werk een meer spirituele draai gemaakt. Meeslepende, sensitieve muziek waarin invloeden uit de renaissance­muziek, het postminimalisme en het serialisme zijn te ontwaren. Een verbeeldingsrijk klankidioom dat zich goed leent voor opera’s en zelfs filmsoundtracks.

Spelonken

Haar eerste opera Biographica (2017) was een doorbraak. Finsterer werd gegrepen door de mysterieuze spelonken van de tijd. In Biographica bezong ze het leven van de zestiende-eeuwse uitvinder Girolamo Cardano. Ook Antarctica is in het verre verleden verankerd. ‘Historische kaarten van cartografen als Piri Reis prikkelden mijn fantasie. Vijfhonderd jaar geleden werd Antarctica al globaal in kaart gebracht. De fascinatie voor dit continent is eeuwenoud.’ Samen met librettist Tom Wright bedacht ze een imaginaire reis. In de opera ontdekken we Antarctica via de droomwereld van een meisje.

Op haar tocht wordt ze begeleid door een natuurwetenschapper, een cartograaf en een filosoof. ‘Maar ook niet-menselijke wezens zoals het krill uit de oceaan krijgen in mijn opera een plek. Je moet mijn opera ondergaan zoals een kind dat zou doen. Met een blik vol onschuld.’ De oprukkende klimaatcrisis gaat ze niet uit de weg. ‘Maar ik sta ook niet pontificaal met een vlag te zwaaien. Ik ben in stille dialoog met mijn publiek. Als luisteraar ben je namelijk nooit passief. We kunnen ons niet veroorloven om passief te zijn.’

Muziekgebouw
Antarctica
Zondag 5 juni, maandag 6 juni, 20.30 uur