Liedjes versus onderdrukking

Begin 2021 begon Yoweri Museveni aan zijn zesde termijn als president van Oeganda. De ex-militair werd bij zijn aantreden in 1986 nog gezien als een frisse wind, maar tegenwoordig zijn democratie, gelijkheid en politieke vrijheid ver te zoeken in het Afrikaanse land. Omdat de bevolking gemiddeld de jongste ter wereld is, hebben de meeste mensen nog nooit een andere president gekend. Maar er is wel iemand die ze graag aan de leiding zouden zien: Robert Kyagulanyi Ssentamu, artiestennaam Bobi Wine.

De popster groeide op in de sloppenwijken van de Oegandese hoofdstad Kampala. In de vroege jaren 2000 begon hij met het maken van muziek, voornamelijk vrolijke reggae en afrobeat. Hij heeft miljoenen views op YouTube, een eigen opnamestudio, hij speelde in films en in zijn eigen realitysoap. Maar al is hij miljonair, het lot van de gewone man in Oeganda gaat hem aan het hart. Zijn teksten werden steeds maatschappijkritischer en in 2016 stelde hij zich kandidaat voor het parlement.

Een popster die politiek actief wordt in Oeganda doet dat niet op zoek naar meer invloed of roem. Het is namelijk levensgevaarlijk om je uit te spreken tegen Museveni. Dat merkt Wine voor het eerst aan den lijve in 2018, als hij gearresteerd wordt en in de gevangenis mishandeld. Hoe groter zijn politieke invloed wordt, hoe gevaarlijker het bestaan voor Wine en zijn gezin. Maar tegelijkertijd groeit zijn vastberadenheid en zijn aanhang. De zanger is immens populair bij de bevolking. Als hij opgepakt wordt breken overal protesten uit, die weer gewelddadig neergeslagen worden door het leger.

Er is geen enkel zicht op een eerlijk democratisch verkiezingsproces, maar toch besluit Wine een gooi te doen naar het presidentschap in 2021. De aanstekelijke, dansbare liedjes die de zanger nog steeds uitbrengt, staan steeds meer in schril contrast met de grimmige situatie op straat. Volgens mensenrechtenorganisaties zijn er meer dan honderd doden gevallen bij demonstraties in aanloop naar de verkiezingen. In plaats van hits scoren noemt Bobi Wine tegenwoordig zijn voornaamste taak ‘in leven blijven’.

De documentaire Bobi Wine: The People’s President volgt Wine en zijn vrouw Barbara in de periode vanaf 2014 tot en met de verkiezingen. Makers Christopher Sharp en Moses Bwayo wisten heel dichtbij te komen en veel belangrijke en schokkende gebeurtenissen in beeld te brengen, ondanks dat ze kregen zelf ook te maken kregen met tegenwerking van de regering. Het charisma van Bobi Wine krijgt met zijn hoopvolle boodschap ‘people power, our power’ niet alleen de Oegandese bevolking, maar ook de kijker van de documentaire in zijn greep.