Enzo Pérès-Labourdette is een vriend van Koos

Enzo Pérès-Labourdette deelt vijf van zijn favoriete tips die je online kunt luisteren, lezen en kijken met ons. Enzo is succesvol illustrator voor tijdschriften in binnen- en buitenland, en hij maakt kinderboeken. Sinds dit jaar is hij ook bekend als vegan chef, want hij won de populaire tv-kookwedstrijd Heel Holland Bakt.

Trans in de jaren tachtig

Het verhaal van beroemd trans-icoon Cristina La Veneno zit vol glamour en kleur, maar eindigt tragisch met gevangenisstraf, misbruik en doodsbedreigingen.

De Spaanse serie La Veneno speelt zich af in jaren tachtig en in het nu, en gaat over de rise to fame van transvrouw Christina La Veneno, die heel beroemd is geweest in Spanje. Het is een prachtige, filmische en intense serie, die goed laat zien hoe trans-zijn was in die jaren, tegenover hoe het nu kan gaan. Je ziet hoe Veneno zich moet verhouden tot de streng-katholieke gemeenschap waar ze in opgroeit, en tot haar ouders, maar ook hoe het was om haar lichaam te veranderen om de identiteit te krijgen die ze van binnen voelde; in die tijd ging dat nog gepaard met allerlei illegale dingen inspuiten. Dat is nu gelukkig heel anders, zien we in de verhaallijn over het jonge transmeisje dat zich in het heden afspeelt.

Iedereen die trans is in de serie, is in het echt ook transgender persoon. En er spelen zelfs een paar echte vriendinnen van Veneno in – die spelen zichzelf. Het zijn dus mensen die letterlijk hun eigen verhaal aan het vertellen zijn. De vrienden die ik heb die trans zijn, vonden het een heel natuurgetrouwe serie. Het is dus niet alleen mooi en emotioneel, maar je leert er ook nog van.

 

kijk de trailer

Oma's keukenwetten

Je ruikt de versgebakken pizza door het scherm heen.

Dit is een heel schattig account dat ik heb ontdekt tijdens de lockdown. Je ziet een oudere, Italiaanse vrouw, Giovanna, die in haar keuken gefilmd wordt door haar kleindochter. Giovanna laat de keuken uit haar jeugd zien en vertelt over de geschiedenis van haar recepten, over hoe zij het heeft geleerd van haar oma. Het zijn allemaal hele klassieke Italiaanse recepten, pizza en frittata, of tiramisu met van die gekonfijte vruchtjes. 

Voor mij is het ook nostalgisch, het doet me denken aan mijn eigen oma: ik bel half-Frans en in de zomervakanties zat ik vaak maandenlang bij mijn oma in de keuken en keek ik hoe zij haar Zuid-Europese recepten maakte; daardoor heb ik leren koken en bakken. Mijn overgrootoma had een bakkerij in Algerije, dus de stijl van mij oma was een mix van culturen, van Frans en Arabisch, en de koekjes die ik nu bak, lagen dus ook in de jaren dertig in een bakkerij in Algerije – dat is toch een mooie manier van dingen doorgeven?

Wat ik ook zo geweldig vind, is dat de kleindochter haar oma aan het documenteren is en recepten verzamelt – dat had ik zelf wel willen doen. Mijn oma is nu dementerende, dus dat gaat helaas niet meer. Maar gelukkig heb ik wel heel veel trucjes van haar geleerd die ik nog steeds gebruik; dat merkte ik ook bij Heel Holland Bakt, met een kneepje citroen of een scheutje azijn kwam ik soms veel sneller tot eenzelfde resultaat. Een goeie tip: een klontje suiker in tomatensauzen doet die metaalachtige smaak van tomaat gelijk verdwijnen. Ook dat heb ik van mijn oma geleerd.

naar het kookkanaal

Toen lesbisch nog verboden was

Een krachtige en ontroerende docu over het (verborgen) leven van de wereldberoemde Finse kunstenaar.

Moomin is de Nijntje van Finland – als mensen deze boeken niet kennen: de illustraties zijn zo mooi en met zoveel liefde gemaakt. De vrouw die het maakte heet Tove Jansson, en in Finland was zij heel beroemd. Ze wilde heel graag serieus genomen worden als kunstschilder, maar om geld te verdienen illustreerde ze korte strips voor kranten, en daarvoor bedacht ze het personage Moomin. Dat ging een eigen leven leiden en werd zó een groot succes dat ze daar al haar tijd in stopte. Wat je ook ziet in deze docu is dat het in die tijd ook wel bijzonder was voor een vrouw om zo haar eigen brood te verdienen – Jansson  moest niks van mannen hebben.

Voor mij als illustrator is deze film superinspirerend, omdat ze zo goed was. Maar ik vind het ook een mooie film omdat het gaat over dat ze lesbisch was – al noemde ze dat niet zo, want het was toen nog hartstikke illegaal. Maar ze had alleen maar relaties met vrouwen. Dus ook in Nazi-Finland was ze dat ook nog stiekem, en haar gevoelens stopte ze heel erg in haar strips.

Een mooi moment in de film is een strip waarin Moomin in een toverhoed is gesprongen en in een lelijk trolletje verandert. Niemand herkent hem meer. Maar als hij uiteindelijk zijn moeder vindt, vraagt hij: ‘Mamma jij weet toch wel wie ik ben?’ Zijn moeder zegt: ‘Maakt niet uit hoe anderen je zien, ik zal altijd meteen zien dat je mijn moomintrol bent.’

Janssons moeder accepteerde het compleet dat ze relaties had met vrouwen, terwijl dat toen letterlijk nog je dood kon worden. Ik vind het heel mooi hoe ze dat wist te verwerken in een kinderboek. En dit zal voor veel mensen herkenbaar zijn, of het nou gaat om geaardheid of op een andere manier verstoten worden. Ik heb zeker moeten huilen bij deze film.

kijk de film

meer tips van Koos?

Download gratis de app en krijg elke dag 5 verse tips die je direct kunt kijken, luisteren of lezen. Wil je meer? Voor 0,99 cent per maand krijg je toegang tot het hele archief. Word jij ook een vriend van Koos?

► Leer Koos kennen of download gelijk de app.

Superfan van Heavyweight

Een podcast bingen kan gewoon. Helemaal als het zulke mooie verhalen zijn als in Heavyweight.

Tijdens de lockdown was ik bezig met een kinderboek, en daarvoor heb ik vijf maanden lang in m’n eentje in de studio gezeten. Toen heb ik meerdere podcasts gebinged. Heavyweight is een podcast met hele ontroerende en hoopvolle verhalen, waarvan sommige beter zijn dan andere. Waar het over gaat: de presentator helpt mensen die een probleem, groot of klein, op hun schouders hebben rusten, soms al jarenlang. Eigenlijk komt het er in iedere aflevering op neer dat mensen niet zo heel goed kunnen communiceren met elkaar. Ik heb van deze podcast vooral geleerd dat het goed is om geen aannames te hebben in je leven, en vooral heel helder te communiceren over hoe je je voelt. 

Een aflevering om aan te raden is het verhaal van Vivian: toen zij nog een jong meisje was, overleed een favoriete oom van haar aan AIDS. Tijdens zijn zieke jaren hield haar familie afstand van hem, ze konden het niet echt accepteren dat hij op mannen viel, en dus zorgde zijn ‘huisgenoot’ voor hem. Toen Vivian ouder werd, vielen puzzelstukjes op hun plek: die huisgenoot was natuurlijk zijn geliefde, en dus eigenlijk haar aangetrouwde oom. Ze besluit hem, nu 25 jaar later, op te sporen en te bedanken voor de goede zorgen voor haar zieke oom. Pak je zakdoek er maar bij, want het is een heel ontroerend en gelaagd verhaal. 

luister de podcast

Kalfje in de vee-industrie

Zin om te stoppen met vlees eten? Kijk dan deze film.

Ik twijfelde een beetje over deze tip, want het is echt de meest heftige docu ooit – ik heb ‘m zelf niet uit kunnen kijken. Maar toch denk ik dat iedereen die vlees eet dit zou moeten zien. Ik ben heel blij dat ik ‘m heb gezien en achteraf vond ik het jammer dat ik ‘m niet eerder heb gezien. Wel even een waarschuwing, het is echt een no go met kinderen.

De film laat per onderdeel van de vee-industrie zien hoe het eraan toegaat om de hoeveelheden vlees, vis en zuivel die je in de supermarkten ziet te kunnen produceren. Het is allemaal heel naar, maar het is niet zo’n docu die vol zit met feitjes. Het laat gewoon zien hoe het is – hoe ziet het leven van een kalfje eruit, hoe ziet het melken eruit, hoe ziet de slacht eruit? Het is wat het is en het is verder aan de kijker om er wat van te vinden.

Voor mij was het echt een keerpunt; ik kom uit een familie waarin iedereen graag vlees eet, en Franse kazen, maar na deze film kon ik het gewoon echt niet meer eten. Als ik dan nog wel eens een stukje vlees at, werd ik er heel verdrietig van, dus al snel na het kijken ben ik er helemaal mee gestopt. Zuivel at ik al bijna niet, en sinds Heel Holland Bakt heb ik ontdekt dat ik ook hele lekkere dingen kan maken zonder eieren.

Mocht deze film te heftig voor je zijn (net als voor mij dus): op de socials volg ik Earthling Ed: een jongen die er uitziet als een typische vegan, wat hij ook is, en die informatieve filmpjes maakt en heel goed en helder kan debatteren over waarom we geen vlees meer zouden moeten eten.

klik voor de film