In aflevering 3 van het nieuwe seizoen van de podcast Achterwerk hebben twee broers een totaal tegengestelde mening over de dienstplicht.

In de jaren tachtig werd elke jongen nog opgeroepen voor de dienstplicht. Dit leidde regelmatig tot discussies. Ga je in dienst of weiger je? Ook binnen het gezin van tweelingbroers Lucas en Joris woedden die discussies. Hun ouders zagen zichzelf als pacifisten en Lucas was er op veertienjarige leeftijd ook van overtuigd dat hij dienst zou weigeren. Maar Joris leek het leger wel spannend en aantrekkelijk. Allebei schreven ze een brief naar de rubriek ‘Achterwerk’.

In de aflevering van deze week horen we wat het verrassende vervolg was van de militaire carrière van deze tweeling.

© VPRO Gids

De tweelingbroers Lucas en Joris

Help!

#21, 1989

Een paar weken geleden kreeg ik van de gemeente een briefje met de mededeling dat ik ingeschreven sta voor dienst. Ik weet dat ik niet wil, maar aangezien ik weet dat ze je als weigeraar proberen te naaien bij het leven denk ik dat ik veel zou hebben aan argumenten en meningen van voor- en tegenstanders, Bedankt alvast!

Marijn (16 jaar) uit Delft

Tweelingbroertjes denken anders…

#24, 1989

Naar aanleiding van ‘Help’ (#21). Marijn, ik vind dat 16 jaar veel te jong is om zo’n brief te krijgen, zeker als je misschien wilt weigeren voor de dienstplicht. Maar het is ook zo dat je erover na kunt denken. Ik ben nu bijna 15 en weet zeker dat ik zal weigeren, mijn tweelingbroer denkt daar anders over Ik denk trouwens dat je niet bang moet zijn, want in het leger word je meer genaaid dan in de alternatieve dienstplicht, kijk bijvoorbeeld maar naar de kazerne in Oorschot. Als argument kun je bijvoorbeeld de Bijbel gebruiken Want daarin staat namelijk: ‘Gij zult niet doden.’ Mocht je dit zeggen dan ben je een pacifist. Je kunt ook bijvoorbeeld de goede verhouding tussen de VS en de Sovjet-Unie, of misschien wel de emancipatie noemen, want waarom hebben jongens wel dienstplicht en waarom meisjes niet? Discriminatie! Je kan je ook op de keuring laten afkeuren door niet goed te kunnen horen of zien op doktersadvies. Het is een moeilijke keuze, maar het is jouw beslissing.

Lucas (14 jaar), Veenendaal

Nu de andere broer

Ik ben Joris, de andere tweelingbroer. Mijn tweelingbroer is ervan overtuigd dat hij dienst zal weigeren. Ikzelf denk daar absoluut niet aan. Waarom zou je niet in dienst gaan? Er heerst natuurlijk wel een strenge discipline. Het zal vreemd zijn iemand te gehoorzamen, maar daar wen je wel aan in die 14 maanden. Wel vind ik het raar dat als je dienstweigert mensen je op alle manieren proberen te pakken. Volgens mij hoef je niet bang te zijn, wat kunnen ze je maken? Je mag voor je eigen mening uitkomen, we leven toch in een democratie? Als je dienst gaat weigeren, zul je vervangende dienst moeten doen. Heb je daar bezwaar tegen?

Joris (14 jaar) uit Veenendaal

Hoi

#44, 1985

Hoi, ik ben een jongen van 15 jaar en ik zit met het probleem dienstweigeren. Over twee jaar moet ik gekeurd worden. IK GA NIET. Want ik wil niet in een moordbedrijf werken. Ik zou graag de mening zien van andere jongens van mijn leeftijd. Jongens die niet gaan en waarom niet en jongens die wel gaan en waarom.

Martin (15 jaar) uit Rotterdam

Hoi

# 47, 1985

Hoi Martin, ik ben 20 jaar en zit in dienst. Ik vind het ook niet leuk om in een ‘moordbedrijf’, zoals jij het noemt, te werken. Als we allemaal deden wat we leuk vonden zou het een hele grote puinhoop worden. Verder wilde ik je vragen of je wel eens van S5 gehoord hebt. Dit betekent stabiliteit 5, wat betekent dat je labiel bent. Dit krijgen veel dienstweigeraars. Als je S5 hebt is het vaak moeilijk om aan een baan te komen, bij overheidsinstanties krijg je er in ieder geval geen. Maar een baan vind jij waarschijnlijk ook niet leuk?

Bert (20 jaar) uit Epe

Die zijn pas labiel…

#50, 1985

Reactie op Martin en Bert. Ik ben 15 jaar en zal net zoals Martin dienstweigeren als ik word opgeroepen. Ik ben het niet eens met Bert als hij zegt: ‘Als we allemaal deden wat we leuk vonden zou het een grote puinhoop worden.’ (Zeker van je sergeant gehoord.) Natuurlijk hebben we allemaal verplichtingen in de maatschappij, maar die verplichtingen gaan volgens mij niet zover dat ik zomaar 18 maanden van MIJN leven weggeef voor een doel waar ik niet achter sta of ter verdediging van een land dat allang geen conventionele wapens meer nodig heeft (aangezien we nu ook die verdomde 48 kruisraketten op ons dak krijgen). Ik heb trouwens voor mezelf uitgemaakt dat ik nooit geweld zal gebruiken, tenzij uit opperste noodzaak. (En daar hoort mijn ‘vaderland’ zeker niet bij!) Het is waar dat je als dienstweigeraar nog steeds een beetje vreemd wordt aangekeken bij overheidsinstanties, maar het is niet zo dat je daarom direct het etiket S5 opgeplakt krijgt. Over ‘labiel’ gesproken: ik vind mensen die te schijterig zijn om een eigen mening te hebben en zich achter hun uniformpje verschuilen vrij slap. Díé zijn pas labiel! Martin, weiger alsjeblieft dienst. Er zijn heel veel jongeren die er ook zo over denken als jij.

Ingmar Heytze (15 jaar)

Stel ik me aan?

#52, 1991

Ik schrik wakker en in paniek zoek ik zijn warme lichaam maar hij is er niet. Niet omdat hij dat wilde maar omdat ’t moest. Ik ben voor twaalf maanden aan huis vastgekleefd omdat het openbaar vervoer me nergens heen brengt zonder dat het me een dag reizen kost. Bij wie moet ik m’n hart nou uitstorten, wie houdt me stevig vast als het me allemaal teveel wordt? Wie masseert m'n pijnlijke buik als ik weer ongesteld ben? Niemand! Misschien heeft hij het wel naar z’n zin. Nieuwe vrienden, lekker feesten en veel zuipen, En langzaam, langzaam voel ik dat ik ’m verlies. Hij belt niet meer zo vaak en schrijven doet ie al helemaal niet meer. Als ik thuiskom, is er niemand die me met een kus verwelkomt. Geen steuntje in de rug meer, alleen de kat geeft nog wat schrale troost. ’s Avonds kruip ik alleen in een koud bed. Haal m’n make-up niet van m'n gezicht af, want er is toch niemand die ertegenaan moet kijken. M’n werk is niet leuk meer. Voel me ellendig en zou bijna in de ziektewet gaan lopen om de hele dag te kunnen huilen; niet dat ’t helpt. Maar wat maakt ’t ook uit. Vier maanden opleiding en zo'n acht tot tien maanden naar Duitsland. Misschien stel ik me wel aan, maar ik voel me zo eenzaam. M’n vriend zit in dienst.

Mickey

Mijn broer

#11, 1993

Ik heb mij nog nooit zo bang en verward gevoeld. Mijn vertrouwen in Het Lot, alles voorbestemd, pas gaan als het je tijd is... Ik weet het echt niet meer. Mijn broer heeft zich vrijwillig aangemeld om als VN-militair naar Joegoslavië te gaan. Ik vind het een ware nachtmerrie, maar mijn ouders houden hem niet tegen. Het zou egoïstisch van ons zijn om hem tegen te houden omdat we zoveel van hem houden. Naar huilbuien en smeekbedes zou mijn broer zeker luisteren, maar hij voelt het als zijn plicht. Wij zijn fel tegen de oorlog, maar proberen mijn broer zo veel mogelijk te steunen. Ook hij is bang. 1 maart, de dagen vliegen om, de tijd van afscheid nemen komt dichterbij… Vanavond met z'n tweeën afgewassen. Ik geniet van alles, want misschien is dit de laatste keer. Op het Journaal hoor ik dat er weer een voedselkonvooi is beschoten, 1 dode. Ik probeer me voor te stellen wat jou te wachten staat in dat dorpje Busovača (10 km vanaf Sarajevo. En voel elke minuut de onmacht en het verdriet als jou wat overkomt, door mijn hoofd tollen. Lieve Bas, ik zal met heel mijn hart hopen dat je levend terugkomt. Je zal altijd mijn broer blijven waar ik trots op ben en veel van hou. Als je weer terugkomt, zal ik je steunen om alle verschrikkelijke ervaringen te kunnen verwerken. Heel veel liefs van je zus.

Miep (17 jaar), Apeldoorn

Het derde seizoen van Achterwerk is te beluisteren in alle podcastapps.