Bodem: eigenzinnige en auteursgedreven tragikomedie van Eva Crutzen

Girls, Master of None, Feel Good, Fleabag: het zijn voorbeelden van moderne serieklassiekers van makers met een achtergrond in komedie. Maar het zijn ook series die opvallen als persoonlijke, tragikomische zoektochten van dertigers naar rust en zingeving, die vaak worden belemmerd door persoonlijke demonen, drankgebruik, of seks.

In Nederland kennen we tradities van auteursgedreven tragikomedies minder, omdat we zelden projecten zien die vrijwel volledig uit één koker komen. We blijven een land van compromissen en samenwerkingen, en daarin komen werkelijk persoonlijke producties minder snel bovendrijven.

Gelukkig zag BNNVARA in dat het soms enorm loont om een maker vrij spel te geven voor zo’n persoonlijk project. De omroep gaf het volledige vertrouwen aan cabaretier en actrice Eva Crutzen (Promenade), die eerder al experimenteerde met een televisieversie van haar theatervoorstelling Opslaan als. Met het zesdelige Bodem maakt Crutzen nu haar eerste eigen fictieserie: ze speelt de hoofdrol, schreef en regisseerde alle afleveringen, én zingt zelf meerdere liedjes. 

Crutzen speelt Cat, een dertiger met een voorliefde voor zelfdestructie en een afkeer van burgerlijkheid. Extra vervelend dus, dat beste vriendin en mede-wildebras Jana (Meral Polat) ineens zwanger blijkt te zijn. Aan haar zweverige, maar emotioneel onbereikbare ouders (Marieke Heebink en Leopold Witte) heeft ze ook al niets. En op haar werk bij een uitgeverij laveert ze vooral tussen geflirt met een collega (Steef de Bot) en ergernissen over haar onvoorspelbare baas (Lineke Rijxman). Om zich af te sluiten van die buitenwereld, zoekt Cat haar uitvlucht vooral in seks en alcohol. Alles om maar niet te hoeven nadenken of reflecteren, want onder al die zelfdestructieve vluchtpogingen schuilt een zwaar persoonlijk trauma.

Het ligt voor de hand om Bodem te vergelijken met Fleabag, als komische dramaserie van én over een jonge vrouw die houvast zoekt, maar diezelfde houvast tegelijkertijd voortdurend uit de weg gaat. Maar wat Crutzen doet voelt voortdurend als iets eigens, iets wat nooit een kopie wordt maar vooral uitblinkt in eigenzinnige ideeën en een aangename schaamteloosheid, zonder de zwaardere emoties uit de weg te gaan.

Deze eigenzinnigheid leverde Crutzen al eerder een Gouden Kalf op voor beste tv-actrice, maar ook als maker toont ze zichzelf een exceptioneel talent; iemand die iets doet wat in het Nederlandse serielandschap te weinig gebeurt: opvallen met iets unieks en persoonlijks. Een tweede reeks is inmiddels besteld. Gelukkig maar, want het is lang geleden dat we zó werden weggeblazen door een fictiedebuut van eigen bodem.