Moussaids Mondo

De verwachtingen zijn hooggespannen. Heb je daar last van?
Nadia Moussaid (35): ‘We zijn nog zo aan het pionieren, dus we willen niet te hoog van de toren blazen. Laat ons lekker in alle rust bouwen aan het programma. We moeten ook gewoon op onze bek kunnen gaan. Dus ik probeer me er niet te veel van aan te trekken. Die verwachtingen zijn goed om je op scherp te zetten, maar je moet je er niet door laten verlammen.’

Lukt dat?
‘Dat is een schizofreen proces. We hebben gisteren onze tweede pilot opgenomen. Het is heel spannend, want mijn kop gaat eraf als het niet goed gaat. Als het leuk is krijg je alle credits, maar als het niet leuk is, is het ook mijn verantwoordelijkheid.’

Je hebt Eva Jinek vervangen tijdens haar zwangerschapsverlof. Toen stapte je in een gespreid bedje, dus dat pionieren zal wel even wennen zijn.
‘Nou, bij De nieuwe maan waren we ook aan het pionieren hoor. Daar was de vraag steeds: voor wie maken we dit? Voor mensen uit migrantengroepen of voor alle Nederlanders? Dat bepaalt hoe je een thema aanvliegt. Voor Mondo moeten we bedenken: maken we dit voor mensen die al die schrijvers en filmmakers kennen, of gaan we juist mensen verleiden door ze te laten zien wat er allemaal te koop is?’

De VPRO heeft een lange traditie in nogal elitaire kunstprogramma’s. Hoe hoog wordt jullie instapdrempel?
‘We willen de tijdgeest vangen door gesprekken te voeren met kunstenaars over de wereld waarin wij nu leven. Dat doen we bijvoorbeeld aan de hand van een boek, een voorstelling, een expositie of een album. In de pilot hebben we “Illness as Metaphor” als uitgangspunt genomen, het beroemde essay waarin Susan Sontag metaforisch denken over ziekte bekritiseert. Daarvoor hadden we documentairemaker Sacha Polak, zanger Bob Fosko en scenarioschrijver Leander Verdievel aan tafel, die alle drie met kanker te maken hebben of hebben gehad en met die ervaring iets hebben gedaan in hun werk. Je wilt over dat werk praten, maar ook een filosofisch gesprek voeren over die metafoor. Dat is wel een uitdaging.’

Zo’n aanpak betekent per definitie dat een heleboel kunstenaars niet geschikt zijn als gast.
‘Natuurlijk, dat is de consequentie. Je sluit daarmee mensen uit. Mijn partner is bijvoorbeeld kunstfotograaf, die werkt intuïtief. De lijn komt daarna. Dus nee, niet iedereen is een geschikte gast. Maar daar heb je bij radio en tv altijd mee te maken.’

Het gevaar is dat je dan altijd weer bij dezelfde gelikte types uitkomt die een goed verhaal hebben.
‘Ik hoop dat we mooie combinaties kunnen maken, met mensen die we al kennen en jonge mensen die een nieuw geluid laten horen.’

Gaan we alle disciplines terugzien? Boeken, muziek, podiumkunsten, design…
‘…architectuur. Ja, alles kan. We zijn bijvoorbeeld bezig met een thema-uitzending getiteld “High Rise”, over bouwen in de hoogte. De flatwijk gold ooit als de toekomst, maar na de Bijlmer zijn we daarvan teruggekomen. Hoogbouw gaat eigenlijk tegen onze natuur in. Toch wordt het nu weer gezien als dé oplossing voor de huidige woningnood. In de komende jaren verrijzen er zo’n tachtig torenflats met een hoogte van minimaal zeventig meter. We kijken hoe er in films met dit thema wordt omgegaan, schrijver Murat Isik vertelt over de Bijlmer, waar hij opgroeide, en we praten met architecten.’

Naar welke kunstvorm gaat jouw hart het meest uit?
‘Ik heb daar natuurlijk veel over nagedacht. Wat ik interessant vind zijn thema’s als gender, racisme en migratie. The Handmaid’s Tale vind ik waanzinnig goed, die serie is niet alleen mooi gemaakt maar zet je ook enorm aan het denken. Muziek is een lastige discipline, dat gaat meer op gevoel en laat zich niet altijd eenvoudig vertalen in een interview. Maar neem bijvoorbeeld Lizzo, met haar uitgesproken teksten en videoclips. De emancipatoire kracht die daaruit spreekt, dat is ook muziek, en daar kun je een heel mooi gesprek over voeren.’

Je bent echt een geëngageerde journalist. Gaan we dat terugzien in Mondo?
‘Ja, dat denk ik wel. Dat is ook de tijdgeest. Neem het Holland Festival, dat ik dit jaar voor het eerst heb gedaan. Daar zag je voorstellingen over thema’s als MeToo, seksuele moraal, het koloniale verleden en racisme. Bij de Dutch Design Week was klimaat een belangrijk onderwerp. Dat zijn de thema’s waar het nu over gaat. In dat opzicht voel ik me een kind van deze tijd.’

Is kunst voor jou nooit gewoon ontspanning?
‘Nee, ja, haha, ik ben wel heel saai in dit opzicht. Het kan zeker ook genieten zijn, maar ik merk wel dat ik naar de wat zwaardere dingen neig. Verdiepen, raken, begrijpen, verbeelden, dat vind ik belangrijk.’

Ik las dat je Outlander een fijne serie vond. Dus je hebt wel guilty pleasures.
‘Die heb ik zeker hoor, ik heb net nog Plan coeur gezien, een Franse serie over drie vriendinnen die voor een van hen een date met een gigolo regelen. Ik lees ook echt wel lichtere boeken en ik houd helemaal niet van zware muziek. Doe mij maar funky, jazzy disco of latin.’

‘Oprah heeft me wel gevormd. Ik ben met haar opgegroeid en heb veel van haar geleerd. Al die gesprekken over liefde en relaties, dat was heel leerzaam. Maar ik herinner me bijvoorbeeld ook een uitzending over meisjes in India en Pakistan die verminkt waren met zoutzuur, dat heeft zo’n impact op mij gehad.

Oprah heeft een warme persoonlijkheid maar weet toch moeilijke, nare vragen te stellen. In dat opzicht is ze zeker een voorbeeld. Maar dat is Christiane Amanpour ook, haar vind ik ook fantastisch.’

Als aanvoerder van de Kleurrijke Top 100 ben je ook een ambassadeur voor diversiteit. Wat gaan we daar in Mondo van merken?
‘Ik denk best veel. Witte mannen gaan het moeilijk krijgen, haha!’

Stel dat er straks een nieuw seizoen van The Handmaid’s Tale komt, is dit dan een onderwerp?
‘Wij willen het liefst de makers zelf aan tafel. Dat wordt bij zoiets groots wel een uitdaging. We gaan niet met fans praten over de serie, maar we kunnen het wel hebben over de opkomst van dystopische verhalen in boeken, strips, series en films. Blijkbaar sluit dat aan bij een sentiment dat nu heel sterk leeft. Wat zegt dit over onze tijd?’

Maar je gaat niet roepen: dit is een geweldig boek of een fantastische voorstelling.
‘Ik ga wel zeggen wat het met mij doet, maar het gaat er vooral om wat we relevant vinden. Niet per se wat we mooi vinden.’

Is er een programma waarvan jij denkt: daar wil ik naartoe, of wordt Mondo iets nieuws dat nergens mee te vergelijken is?
‘We hebben een podium en er is een gigantisch scherm in het decor. In elke uitzending zit een optreden, maar we gaan ook fragmenten van films en documentaires laten zien. Dit is een programma met publiek, maar het bevat wel elementen van Zomergasten, Boeken en trouwens ook Wintergasten, want we gaan veel internationale gasten uitnodigen.’

Er doen de wildste geruchten de ronde over het aantal talen dat jij spreekt.
‘Mijn eerste studie was International Business and Languages, daar heb ik Frans en Spaans geleerd. Daarna heb ik nog twee jaar in Londen gewoond, dus ik spreek goed Engels. Mijn studie sociale en culturele antropologie was ook in het Engels. Ik schrijf beter in het Engels dan in het Nederlands, maar live een interview doen in het Frans of Spaans vind ik nu iets te spannend.’

Stel dat Michel Houellebecq zou willen komen.
‘Dat is een van mijn favoriete schrijvers.’

Daarom. Zou je dat aandurven?
‘Ik zou heel graag Houellebecq interviewen. Maar nu niet. Dan wil ik toch eerst een cursus volgen. Mijn voornemen is om dat in de zomer te gaan doen, dan kan ik het misschien daarna wel.’

Ga je alles zelf lezen, zien, beluisteren?
‘Dat is de bedoeling, want ik vind dat je mensen anders niet kunt interviewen. Er gaat veel tijd in zitten, maar niet alles voelt als werk. Het is deels werk, deels hobby, maar als er druk op staat wordt het zwaar. Ik hoop dat ik dat een beetje trek.’

Het programma is om jou heen gebouwd. Hoe groot wordt jouw inbreng?
‘Ik denk wel groot. Maar de redactie heeft me net overtuigd van een band waar ik eerst niet zo enthousiast over was. Ik heb mijn eigen ideeën, maar ik laat me ook voeden door het hele team.’

Je moet straks dus ook dingen gaan doen waar je niet heel enthousiast over bent.
‘Dat moet ik doen ja, maar daarvoor moet ik op mijn team vertrouwen. Voor mij zijn thema’s als gender, racisme en vluchtelingen heel belangrijk, dus ik wil dat anderen mij voeden met iets nieuws. Daarop hebben we de redacteuren ook geselecteerd. We zijn het format nog aan het finetunen. Wat geef je bloot van jezelf en in hoeverre blijf je vragensteller? Wat zeg je over je smaak? Voor je het weet, ben je een soort keurmerk. Moet ik in een intro nou zeggen dat ik dit een hele goeie documentaire vind? Dat is best wel zoeken, het gaat niet alleen over smaak. Het moet meer zijn dan dat.’

Je gaat dus niet alleen maar jubelen?
‘Nee, je wilt het ook hebben over dingen die je niet per se goed vindt, maar wel relevant. Dat soort interviews heb ik vaker gedaan. Juist datgene wat mij irriteert moet ik gebruiken in het gesprek. Want dat het je irriteert betekent dat het iets met je doet. Juist dan wordt het interessant.’