Volk

Je kunt volk op diverse manieren definiëren. Het Nederlandse volk bestaat uit iedereen die een Nederlands paspoort heeft of, want ook zij die illegaal worden genoemd horen erbij: iedereen die zich voor langere tijd ophoudt op Nederlands grondgebied en/of een Nederlands paspoort heeft.
Je kunt ook uitgaan van etniciteit of geloof, maar men spreekt over Aziaten zonder de notie dat er een Aziatisch volk bestaat.
Men kan over het Joodse volk spreken, bijvoorbeeld het zionisme is gebaseerd op de gedachte dat er zoiets bestaat.
Men spreekt over ‘zwarte mensen’ maar de gedachte dat er een ‘zwart volk’ zou bestaan klinkt racistisch, en is dat vermoedelijk ook.
Kortom, de vraag uit wie het volk bestaat is een ideologische en politieke vraag.

Tegenstanders van de EU menen veelal dat er geen Europees volk bestaat, hooguit Spanjaarden, Italianen, Nederlanders et cetera. Maar als wij volk definiëren, zie hierboven, als een groep mensen die onder een bepaalde bestuurseenheid vallen dan kun je moeiteloos beweren dat de Europeanen een volk zijn. Als je meent dat voor een volk een gemeenschappelijk verleden en een gemeenschappelijk gedeelde toekomst (noodlot) nodig zijn, kun je ook over Europeanen spreken.

Iemand die in Afghanistan is geboren, in Nederland woont en een Nederlands paspoort heeft, is volgens sommigen nog geen Nederlander. Er zijn namelijk mensen, veelal ter rechterzijde van het politieke spectrum, die menen dat een volk homogeen moet zijn; de leden van het volk moeten op elkaar lijken. Hier raken wij aan de mythe. Ook de gedachte dat het volk een karakter of een wil heeft, moet tot de mythologisering van het volk worden gerekend.
Een parlementaire democratie gaat uit van het idee dat het volk tegenstrijdige dingen wil en dat men, meerder- en minderheden wegend, tot betrekkelijk acceptabele compromissen komt. Uitgaande van de gedachte dat het volk zelf een compromis is.