VPRO Gids 29

18 juli t/m 31 juli
Pagina 138 - ‘vrijdagetalage’
papier
138
© VPRO Gids
abonneer

Cadeautje!

Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →

vrijdagetalage

Wat moet je op deze dag zien en horen? Lees onze etalage met programmatips, onze filmselectie en de mooiste radio: klassiek, jazz en wereldmuziek.

Buisblijvertje: Jeugdjournaal

De houdbaarheid van programmatitels wordt elk jaar korter. In de onregelmatig verschijnende rubriek Buisblijvertje kijken we naar (het begin van) programma’s die al heel lang op televisie zijn.

Jeugdjournaal
NPO 3 19.00-19.25 uur

Marga van Praag (‘ik dreig in september 74 te worden’) was in 1981 de eerste verslaggever van het Nederlandse Jeugdjournaal. Om inspiratie op te doen gingen de makers van tevoren kijken in Engeland, bij het programma John Craven’s Newsround. ‘Daarna zijn we op scholen geweest om het programma te testen, en wat bleek: kinderen wilden helemaal niet alleen kindernieuws. Geen onderwerpen over zielige dieren, maar volwassen nieuws op een begrijpelijke manier uitgelegd. Ze wilden weten wat er in de wereld speelde.’
Met Van Praag als verslaggever en Leontien Ceulemans als presentator in de studio sloeg het programma meteen aan, en niet alleen bij de jeugd. ‘Politici praatten destijds in een jargon dat ook volwassenen niet begrepen. Wij kregen voor elkaar dat mensen op een normale manier gingen praten. Niet op een gehurkte kleutertoon hè? Dat vind ik verschrikkelijk. Maar helder uitleggen, dat hebben wij erin geramd. Verslaggevers van het volwassen journaal vroegen soms aan een geïnterviewde: “wilt u het nu nog even vertellen voor het Jeugdjournaal?”, terwijl dat helemaal niet zo was. Maar dan hielden ze hun verhaal in duidelijke taal. Ik ben er trots op dat ik er een bijdrage aan heb geleverd dat mensen normaal praten op televisie.’
Ook voor zware onderwerpen was plek in het Jeugdjournaal, zegt Van Praag. ‘We hadden het over incest, euthanasie, noem maar op. We hebben veel taboes doorbroken en bespreekbaar gemaakt.’
‘Niet op een gehurkte kleutertoon hè? Dat vind ik verschrikkelijk. Maar helder uitleggen, dat hebben wij erin geramd.’
In het benaderen van onderwerpen was er bij het Jeugdjournaal een stuk meer creativiteit dan bij de ‘volwassen’ versie. Dat was voor een groot deel te danken aan bureauredacteur Wim van Kuijk, zegt Van Praag. ‘Een meester in het bedenken en begrijpelijk maken van onderwerpen. Hij heeft de vergelijking ‘zoveel voetbalvelden’ bedacht, als het ging om oppervlakte. We moesten een keer naar de minister van Buitenlandse Zaken, toen had hij een heel grote landkaart laten maken. Die hele kaart legden we op het Binnenhof, en die minister wees met een stok alles aan.’
‘Ik ben te vroeg geboren,’ zegt Van Praag over haar journalistieke methodes. ‘Deel uitmaken van je onderwerp, het nieuws persoonlijk maken, wat toen heel ongebruikelijk was, dat deed ik gewoon. Als er een NK schoonzwemmen was, deed ik ook een knijper op mijn neus. We hadden een keer een item over de lambada, toen kwam er een danser in de studio. Ik trok mijn trui uit, danste de lambada met hem, trok mijn trui weer aan en zei: “en nu het weerbericht”.’
Tegenwoordig kijken de kleindochters van Van Praag naar het Jeugdjournaal. ‘Kinderen weten tegenwoordig veel meer. Ze komen ook veel beter uit hun woorden, omdat ze op school al vroeg presentaties moeten doen. Als ik een kind interviewde, zeiden ze vaak niet meer dan ja en nee. Nu zie je, ook in het Jeugdjournaal, hoe goed ze hun zegje kunnen doen.’
Het Jeugdjournaal is behalve een nieuwsbron voor kinderen nog steeds een kweekvijver voor journalisten. ‘Bij het Jeugdjournaal werken heel goede journalisten, want je moet ingewikkelde zaken goed kunnen uitleggen.’ Vaak is het de basis voor een glansrijke journalistieke carrière. Van Praag presenteerde ook een tijd het ‘grote’ NOS Journaal. ‘Ik heb toen veel tegenwind gehad, omdat mensen mijn manier niet gewend waren. Ik zei een keer tegen correspondent Saskia Dekkers: “bedankt, Sas”. Toen heb ik toch op mijn lazer gehad! Nu denk ik: was ik nog maar jong, nu kan er veel meer.’
ELJA LOOIJESTIJN
© vpro

vpro cinema filmselectie

God's Own Country
NPO 3, 22.30-23.35 uur

Verenigd Koninkrijk 2017. Drama van Francis Lee. Met o.a. Josh O'Connor, Alec Secareanu, Gemma Jones, Ian Hart en Liam Thomas.

De dagen op de afgelegen schapenboerderij van zijn ouders duren lang voor twintiger Johnny. Hij doorbreekt de sleur met zuippartijen in het dorp en vluchtige, liefdeloze seks met boerenknechten uit de buurt. Totdat de Roemeense Georghe komt helpen op de boerderij, en hem laat zien wat intimiteit en liefde is. Vaak omschreven als Britse variant op het baanbrekende Brokeback Mountain (2005) van Ang Lee. Maar de verschillen zijn groter dan de overeenkomsten. Zo worden de seks en het boerenleven in God's Own Country veel realistischer in beeld gebracht.

The Terminator
RTL 7, 20.30-22.40 uur

Verenigde Staten/Verenigd Koninkrijk 1984. Sciencefiction van James Cameron. Met o.a. Arnold Schwarzenegger, Michael Biehn, Linda Hamilton, Paul Winfield en Lance Henriksen.

Een praktisch niet te stoppen mensachtige robot (Schwarzenegger) wordt vanuit een toekomst waar robots de aarde beheersen teruggezonden naar 1984 om serveerster Sarah Connor (Hamilton), de moeder van een toekomstige rebellenleider, te vermoorden. Een van die rebellen (Biehn) reist óók terug in de tijd en waarschuwt Sarah voor het gevaar. IJzersterke, klassieke sf-actiefilm, met een strak scenario, mooi camerawerk, gedoseerde special effects en Schwarzenegger in topvorm. Vervolgfilm T2 was misschien nog iets beter, daarna ging het bergafwaarts met de serie.

The Maze Runner
SBS 9, 20.30-22.40 uur

Verenigde Staten 2014. Avonturenfilm van Wes Ball. Met o.a. Dylan O'Brien, Kaya Scodelario, Thomas Brodie-Sangster, Will Poulter en Ki Hong Lee.

Gelikte tienerfilm à la The Hunger Games, over een groep minderjarige jongens die al jaren in een afgesloten wereld leeft, omringd door een gevaarlijk labyrint. Held van het verhaal is de zestienjarige nieuwkomer Thomas (O'Brien): zijn nieuwsgierigheid opent al snel een mogelijke uitweg, maar zijn roekeloze werkwijze maakt hem niet geliefd bij iedereen. Voorspelbaar en niet bijster origineel, maar debuterend regisseur Wes Ball houdt het mysterie lang in stand en drijft de spanning alsmaar op. Eerste deel uit een trilogie, gebaseerd op de gelijknamige bestsellers van James Dashner. In 2018 verscheen het slot The Maze Runner: The Death Cure.

© VPRO Gids
abonneer

Cadeautje!

Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →

Midnight Express
VERONICA, 20.30-23.05 uur

Verenigde Staten/Verenigd Koninkrijk 1978. Drama van Alan Parker. Met o.a. Brad Davis, Randy Quaid, John Hurt, Irene Miracle en Bo Hopkins.

Naïeve Amerikaanse student Billy Hayes belandt voor het smokkelen van een bescheiden hoeveelheid hasj in een Turkse gevangenis, een infernale plek, waar marteling en drugsmisbruik aan de orde van de dag zijn. Het enige wat hem daar op de been houdt, is zijn vriendschap met landgenoot Jimmy (Quaid) en de Brit Max (Hurt). Ondertussen levert Billy's vader een titanenstrijd om hem vrij te krijgen. Davis is prima in de rol van Hayes, Hurt is geweldig als Max, die zoveel mogelijk probeert te vluchten in een roes. Het meeslepende, op ware gebeurtenissen gebaseerde scenario van Oliver Stone won een Oscar.

American Honey
CANVAS, 21.10-23.45 uur

Verenigd Koninkrijk/Verenigde Staten 2016. Drama van Andrea Arnold. Met o.a. Sasha Lane, Shia LaBeouf, Riley Keough en McCaul Lombardi.

De achttienjarige Star (nieuwkomer Lane) ontvlucht haar disfunctionele gezin door zich aan te sluiten bij een groep jongvolwassen handelsreizigers die feestend van motel naar motel trekt. Onderweg wordt ze verliefd op de onvoorspelbare Jake (LaBeouf), die zo goed als letterlijk de hielen likt van de berekenende groepsleidster Krystal (Keough). Een rauw-realistische roadmovie over liefde, natuur, sociale orde en het vinden van je eigen weg. Vitaal, ongeremd en tjokvol opzwepende muziek. Regisseur Andrea Arnold (Red Road, Fish Tank) bewijst andermaal een van de beste eigentijdse Britse cineasten te zijn: ze won voor de derde keer de juryprijs van Cannes.

Maze Runner: The Scorch Trials
SBS 9, 22.40-1.10 uur

Verenigde Staten 2015. Actiefilm van Wes Ball. Met o.a. Dylan O'Brien, Kaya Scodelario, Thomas Brodie-Sangster en Patricia Clarkson.

Na ontsnapt te zijn uit het labyrint krijgen de uitverkoren jongeren ditmaal een nog grotere uitdaging voor de kiezen: overleven in de boze buitenwereld, waar zandstormen de beschaving hebben weggevaagd en zombie-achtige figuren jacht maken op de laatste overlevenden. Minder mysterie en meer rechttoe rechtaan vermaak maken dit tweede deel uit de trilogie (naar de boeken van James Dashner) een stuk minder interessant dan de spannende eerste film. Maar op de regie, de special effects en de talloze actiescènes valt weer weinig af te dingen.

Albüm
ARTE, 0.55-2.35 uur

Turkije/Frankrijk/Roemenië 2016. Komedie van Mehmet Can Mertoglu. Met o.a. Sebnem Bozoklu, Murat Kiliç en Müfit Kayacan.

Als je een baby adopteert dan kun je met een goed gevuld fotoalbum toch doen alsof het je biologische kind is. Belastingambtenaar Bahar laat zelfs nep zwangerschapsfoto’s maken door echtgenoot Cuneyt, geschiedenisdocent. Deze degelijke mensen met een groot schaamtegevoel vormen de spil in een drama waarmee regisseur Mertoglu in zijn eerste speelfilm meer lijkt te willen zeggen over de Turkse samenleving: ongeïnteresseerde werknemers en lamlendige autoriteiten zetten de toon. Waar hij met zijn satirische blik heen wil wordt niet helemaal duidelijk. Desalniettemin deed Albüm het goed in het internationale festivalcircuit