Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →
Aftakeling
Een korte verhandeling over aftakeling.
1 .
Bij aftakeling denken we in eerste instantie aan zieke familieleden, oude huisdieren en verwaarloosde buren. In sommige gevallen zullen we aan onszelf denken. Over het heelal of de aarde zullen we nooit zeggen dat die aftakelt. Hooguit zeggen we: ‘Wij mensen maken de aarde kapot.’ Een bijzondere vorm van zelfoverschatting: wij zijn verantwoordelijk voor de aftakeling van de aarde.
2 .
De medische industrie is erop gericht aftakeling te stoppen. Dit noemen we genezen. De cosmetische industrie is erop gericht de effecten van aftakeling onzichtbaar te maken. De resultaten zijn nogal eens dubieus.
Het vermaak is erop gericht ons de aftakeling te doen vergeten.
3 .
Sterven zou een vorm van aftakelen kunnen worden genoemd, maar wanneer begint het?
4 .
De seizoenen zitten vol met aftakeling. Op het noordelijk halfrond kan de herfst een periode van aftakeling worden genoemd. Wij vrezen de herfst niet meer, omdat wij weten dat daarna de lente komt. Het is het onomkeerbare verval dat ons de stuipen op het lijf kan jagen.
5 .
Omdat wij noodgedwongen het centrum van ons eigen universum zijn – we kunnen moeilijk aan ons eigen bewustzijn ontsnappen, al kunnen we natuurlijk een onthechtingsproces doormaken en van buitenaf naar onszelf kijken, waardoor wij onze eigen nietigheid op zijn minst theoretisch kunnen begrijpen – denken wij dikwijls dat onze eigen aftakeling synoniem is voor die van de cultuur, de wereld, het verse fruit en nog een paar andere zaken. Dat wij sterven en de rest van de wereld niet heeft iets onbegrijpelijks, iets onaangenaams.
Veel pessimisme is bezwering van de angst voor de eigen aftakeling. Veel optimisme is ontkenning ervan.
6 .
Kinderen wachten doorgaans vol vreugde op wat komen zal, de vakantie, de verjaardag, cadeautjes van Sinterklaas en dergelijke.
Levenskunst is met vreugde op aftakeling wachten. Dat afwachten kan ook gewoon in bed.