Boekentips

Voor de wat subtieler ingestelde lezer is het omslag van Miquel Bulnes’ Monstrum (Prometheus) niet direct uitnodigend. Maar die doodskop is gauw vergeten zodra je de wondere wereld van de paleogenetica binnenstapt. Nadat haar Franse verloofde is verongelukt, ordent Estyr in diepe rouw zijn nagelaten papieren. Wetenschapper Jean-Pierre probeerde met behulp van DNA uit oude menselijke resten de evolutie in kaart te brengen. Dat klinkt niet spannend, maar dat is het wel, want de uitkomsten kunnen een trots volk als de Basken zomaar beroven van zijn langgekoesterde culturele identiteit. Bulnes integreert mondkapjes en alt-rightgedachtegoed in een even zinderend als vernuftig verhaal over neanderthalers en homo sapiens, en werpt en passant interessante vragen op over antropologie en genetica.

KATJA DE BRUIN

Juni 2019 liet een aankomend Eerste Kamerlid voor Forum van Democratie in De Telegraaf optekenen niet te begrijpen waarom Joden in de Tweede Wereldoorlog zo weinig verzet hadden geboden. Voor emeritus hoogleraar voedingsleer Martijn Katan (75) aanleiding om deze hardnekkige mythe in het eerste hoofdstuk van Geen makke schapen (Prometheus) nog maar eens becijferd te ontkrachten en vervolgens in kort bestek het levensverhaal en de verzetsactiviteiten van tien Katans uit zijn Joodse familie alsnog te achterhalen; sommigen overleefden de oorlog niet, anderen wel – dankzij veel geluk, een gemengd huwelijk, een niet-Joods uiterlijk of niet-Joodse contacten – maar deden er later het zwijgen toe. Ingetogen, zonder opsmuk en academische wolligheid wordt hun in dit boek recht gedaan. 

MAARTEN VAN BRACHT

Haar faam vergaarde Joan Didion met haar de tijdgeest geselende essays en reportages. (Zie de bloemlezing De verhalen die we onszelf vertellen (2020).) Maar dat ze haar ijzige genie ook in fictie liet schitteren bewijst haar tweede roman, uit 1970, nu eindelijk vertaald als Het spel meespelen (De Arbeiderspers). In illusieloos fileermesproza ontleedt ze het verbleekte bestaan van Maria Wyeth, voormalig actrice, echtgenote van een filmproducent en moeder van innig geliefde psychiatrische dochter Kate, in het Beverly Hills van de jaren zestig. Een episodische carrousel vol hedonistische glamourfeestjes, eenzame woestijnautoritten, pijnlijke herinneringen aan een abortus, een eerder gruwelhuwelijk, een vriend die zelfmoord pleegde… En dat allemaal gefilterd door een verdoofde, ontrafelende geest. Buitengewoon deprimerend, maar evengoed ‘beaucoup fantastisch’.

DIRK-JAN ARENSMAN