VPRO Gids 26

26 juni t/m 2 juli
Pagina 10 - ‘De keerzijde van de medailles’
papier
10

Cadeautje!

Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →

De keerzijde van de medailles

Inge ter Schure

Vier jaar lang werden zeven jonge sporters op weg naar de Olympische Spelen gevolgd. Hun prestaties waren de afgelopen jaren te zien via Instagram en nu is er ook een documentaireserie, De beloften. ‘Wat zorgt ervoor dat een sporter het wel of niet haalt?’

Voorafgaand aan de Olympische Spelen van 2016 in Rio de Janeiro maakte Holland sport een special over de start van Dafne Schippers. ‘We gingen met haar mee naar een trainingskamp op Tenerife. Daar dacht ik: we zijn te laat,’ vertelt eindredacteur Renate Verhoofstad, die aan de uitzending meewerkte. ‘Dafne had de belangrijkste keuze in haar carrière al gemaakt, namelijk om te stoppen met meerkamp en voor de sprint te kiezen. Ik realiseerde me dat het veel interessanter is om te zien wat er voorafgaat aan dat wereldrecord of die olympische medaille. Het proces waarin iemand keuzes maakt en twijfelt. Wat zorgt ervoor dat een sporter het wel of niet haalt?’

Zo wordt het idee geboren voor De beloften, een vijfdelige serie waarvan Verhoofstad eindredacteur is. Vier jaar lang volgen regisseurs Victor Vroegindeweij en Xena Maria Evers zeven jonge sporters op weg naar hun olympische droom. Hun prestaties waren de afgelopen jaren te volgen via Instagram en zijn nu te zien in een documentaireserie. ‘De beloften bevonden zich nog in de luwte, werden nog niet overstelpt door cameraploegen. Dat gaf ons als makers alle ruimte.’

‘Ik vraag soms: genieten jullie ook van het succes? Maar na een wedstrijd zijn ze alweer met het volgende doel bezig’

Eindredacteur Renate Verhoofstad

Zwemmer Nyls Korstanje (22) is een van de beloften die de afgelopen vier jaar werd gevolgd. Hij kiest duidelijk zijn eigen pad. Waar de meeste Nederlandse topzwemmers in Eindhoven of Amsterdam trainen, wil Korstanje koste wat kost naar de Verenigde Staten. ‘Ik ben daar opgegroeid en zwemmen heeft er een hele andere status. In Nederland ben je een buitenbeentje, in Amerika een held.’

Tijdens zijn middelbareschooltijd in Nijmegen gaan leeftijdsgenoten stappen. ‘Ze vonden het best stoer dat ik zwom. Maar doordat ik niet meedeed aan het drinken en uitgaan, viel ik toch buiten de boot. Dat was wel eenzaam.’ In de Verenigde Staten is sporten een onderdeel van de school- en universiteitscultuur. ‘Je komt in een zwemteam terecht en vertegenwoordigt je universiteit. Studentatleten krijgen in Amerika veel meer respect.’ Toch is het Korstanje niet te doen om een heldenstatus. Hij vindt het fijn dat hij in Amerika meer is dan ‘de zwemmer’. ‘In de vs maak ik deel uit van een zwemteam waarmee ik mijn universiteit vertegenwoordig. Maar naast zwemmer ben ik ook student en met mijn team praat ik ook graag over andere dingen dan sport.’

Scherpe focus

Door het jarenlang volgen van de verschillende beloften heeft Renate Verhoofstad antwoord gevonden op de vraag waarom het ene supertalent de top wel bereikt en het andere niet. ‘Het gaat om een combinatie van talent, gedrevenheid en mindset. De sporters hebben een bizar scherpe focus. Ze zijn heel streng voor zichzelf. Ik vraag wel eens: genieten jullie ook van het succes? Maar zelf zijn ze na een wedstrijd alweer met het volgende doel bezig. Dat helpt hen ook om teleurstellingen te verwerken als het niet goed gaat.’

‘Die stilte onder water, dat is haast meditatief’

Zwemmer Nyls Korstanje

Nyls Korstanje herkent zich in die omschrijving. ‘Ik ben niet het grootste zwemtalent op de wereld. Mijn handen en voeten zijn bijvoorbeeld klein voor een zwemmer. Maar ik heb wel een enorme focus en doorzettingsvermogen. En als ik een wedstrijd verlies, ben ik korte tijd heel emotioneel en daarna is het klaar.’

Korstanje plaatste zich al voor de Olympische Spelen op de honderd meter vlinderslag. Op zijn favoriete nummer, de vrije slag, haalde hij het net niet. Dat nummer hoopt hij op de Spelen van 2024 te zwemmen. Want hoewel de concurrentie in de zwemsport moordend is en je kunt verliezen op een milliseconde, lukt het de zwemmer toch om ook op de lange termijn zijn focus te behouden. ‘Dat komt omdat zwemmen een hele mooie sport is. Je denkt misschien dat ik alleen maar bezig ben met techniek en kracht, maar dat is niet zo. Ik geniet enorm op het moment dat mijn lijf het water raakt. Die stilte die je onder water ervaart, dat is haast meditatief.’

Professionele houding

Voor de meeste beloften is het helemaal niet verkeerd dat de Olympische Spelen door corona een jaar zijn uitgesteld. ‘Het geeft ze een jaar langer de tijd om sterker te worden,’ zegt Verhoofstad. ‘Dat is voor die jonge lichamen best gunstig.’ Alleen voor baanwielrenner Harrie Lavreysen was het onprettig. ‘Hij had zich al geplaatst voor de Spelen van 2020 en was vorige zomer in topvorm. Hij koerste recht op goud af. Het afgelopen jaar heeft hij zichzelf weinig kunnen testen, dus het is afwachten hoe de Spelen voor hem gaan verlopen.’

Harrie Lavreysen is inmiddels definitief doorgebroken. Hij werd de afgelopen jaren al zes keer wereldkampioen en drie keer Europees kampioen. Dat betekent dat hij ook steeds meer aandacht in de media krijgt. Verhoofstad: ‘Je merkt dat hij de pers wat meer op afstand gaat houden en dat hij een professionele houding aanneemt. Voor ons maakt hij een uitzondering. Wij mogen dichtbij komen omdat we zijn ontwikkeling al zo lang volgen. Zijn verhaal belichaamt precies wat ik vijf jaar geleden, toen we Dafne Schippers stonden te filmen, voor ogen had.’

Alida van Daalen (19)

Kogelstoter en discuswerper

Het was geen liefde op het eerste gezicht toen Alida van Daalen als achtjarig meisje een kogel in haar hand had. ‘Ik vond het maar een raar ding en snapte niet wat ik er precies mee aan moest.’ Als dochter van Jacqueline Goormachtigh, tienvoudig Nederlands kampioen discuswerpen, erfde Van Daalen echter haar talent voor het werpen. Al snel begon ze wedstrijden te winnen met haar moeder als trainer en coach aan haar zijde. Naast haar olympische droom heeft Van Daalen nog een duidelijke ambitie: heel Nederland laten zien wat een prachtige sporten discuswerpen en kogelstoten zijn. ‘Discuswerpen lijkt een beetje op ballet. Dat zit hem in de beweging. Het is sierlijk, technisch maar het komt ook op kracht aan. Die combinatie, dat vind ik supermooi.’

Ook wil Alida van Daalen een boegbeeld zijn voor mensen met de pigmentziekte vitiligo. Zij heeft die aandoening zelf, wat betekent dat ze de zon niet goed verdraagt en witte plekken op haar huid krijgt. Toen ze als jong meisje in Suriname woonde, liep ze bijna dagelijks tweedegraadsbrandwonden op. Daarom verhuisde het gezin terug naar Nederland. ‘Ik was in Suriname heel erg bruin geworden en daar staken die vlekken tegen af. Ik raakte mijn zelfvertrouwen kwijt. Kon er ook niet goed over praten. Op school werd ik gepest. Dan noemden ze me koe bijvoorbeeld. Of oma, omdat ik grijze haren kreeg door het pigmentverlies.’

Het sporten zorgde ervoor dat Van Daalen zichzelf leerde accepteren. In het begin vond ze het nog lastig om in korte broek te lopen, maar inmiddels toont ze haar blote benen zonder gêne aan de hele wereld. ‘Nu wil ik een voorbeeld zijn binnen de sport. Wie weet hebben anderen er ook wat aan’.

Harrie Lavreysen (24)

Baanwielrenner

 

 

 

Tot 2016 was Harrie Lavreysen een zeer getalenteerde BMX’er, maar door heftige valpartijen en schouderoperaties moest hij die sport opgeven. Zijn benen bleken ook zeer geschikt voor het baanwielrennen. Hij is inmiddels de snelste sprinter ter wereld en werd verschillende keren Europees en wereldkampioen. Met zijn kwetsbare schouders is hij nog altijd voorzichtig: iedere nacht bindt Lavreysen zijn polsen vast aan een speciaal broekje, waarmee hij voorkomt dat zijn schouders ’s nachts uit de kom gaan. Een klein offer voor een groter doel.

Nyls Korstanje (22)

Zwemmer

 

 

Nyls Korstanje groeide op in de Verenigde Staten en zijn zwemtalent viel al snel op. Dat is niet niks in Amerika zwemland. Op zijn elfde werd hij al de nieuwe Pieter van den Hoogenband genoemd – door Pieter van den Hoogenband zelf. Hij studeert en traint aan de North Carolina State University, maar moest door de coronacrisis het afgelopen jaar noodgedwongen in Eindhoven trainen. Dat werd een goed jaar. Nyls Korstanje plaatste zich voor de Olympische Spelen op de honderd meter vlinderslag en hij zwemt de mixed 4x100 wisselestafette, waarop hij eerder dit jaar op het EK een zilveren medaille won.

Roos Zwetsloot (20)

Skateboarder

 

 

 

Roos Zwetsloot is hockeykakker en skatemeisje. Jarenlang combineert ze beide sporten op hoog niveau. Tot haar zestiende, wanneer ze in de rust van een hockeywedstrijd ervandoor gaat om naar het NK skaten te gaan. Ze wordt derde. Zwetsloot kiest definitief voor het skateboard en alle seinen staan op groen voor een glansrijke carrière. Maar dan raakt ze geblesseerd. Een truc die ze met haar ogen dicht kan, eindigt in een gescheurde kruisband. Zwetsloot revalideert zich suf en komt sterker terug dan ooit. Inmiddels is ze geplaatst voor de Spelen. En nu hopen dat de knie het houdt…

Sanna Veerman (19)

Turner

Sanna Veerman is een natuurtalent en een keiharde werker. Op haar twaalfde staat ze al 32 uur per week in de turnhal. Bij de junioren wint Veerman alles wat los en vast zit, maar de overstap naar de senioren valt haar zwaar. Ze krijg te maken met blessures en bezwijkt op belangrijke momenten onder de mentale druk. En dan staat ze op het WK als reserve ineens de brug schoon te maken voor haar ploeggenoten. Veerman neemt een begeleider in de arm om mentaal sterker te worden. Ook is ze zo dapper om zich uit te spreken over het misbruik in de turnsport. Zelf heeft ze geen negatieve ervaringen, maar ze kent de verhalen wel. Ondanks de tegenslagen blijft de Volendamse gewoon doorgaan.

Simeon Catharina (23)

Judoka

Simeon Catharina houdt ervan om met zijn vrienden op stap te gaan en de koelkast van zijn ouders leeg te eten. Als hij net begint met judo is de motivatie soms ook ver te zoeken. ‘In het begin zat ik vaker voor straf aan de kant omdat ik van alles aan het uitvreten was, maar langzamerhand kwam er toch een soort talent in mij naar boven.’ Sinds hij op sportcentrum Papendal woont, realiseert Catharina zich dat hij volledig gefocust moet zijn om de top te halen. Want dat wil hij. Zijn vader had als Curaçaose judoka ooit de Olympische Spelen van Moskou in het vizier, maar door de boycot ging dat niet door. Nu probeert Catharina de droom van zijn vader waar te maken.

Zoë Sedney (19)

Sprinter en hordeloper

Op haar zestiende was Zoë Sedney al sneller dan Dafne Schippers op dezelfde leeftijd. ‘Op zich wel vet,’ zegt ze daarover. Verder blijft Sedney broodnuchter. ‘Sommige atleten pieken eerder, anderen later. Of ik ooit zo goed kan worden als Dafne? Misschien wel, maar misschien ook niet.’ Voor Sedney was 2019 een pechjaar. Ze kreeg een conflict met haar trainer en raakte geblesseerd. Het kwam haar dan ook helemaal niet slecht uit dat de Olympische Spelen een jaar zijn uitgesteld. Dat gaf haar extra de tijd om sterker en sneller te worden.

Cadeautje!

Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →