Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →
©
VPRO Gids
abonneer
‘Als ik geen thuis kan vinden, ga ik het wel zelf maken’
Zangeres, componist en producer Sevdaliza is de vierde zomergast die Janine Abbring dit jaar ontvangt. In het buitenland is ze beroemder dan hier, maar ook in Nederland groeit haar populariteit.
©
Daniel J. Ashes / VPRO
Sevdaliza in Nooit meer slapen, 20 augustus 2020
Biografie
Sevda Alizadeh (1987, Teheran) rolde niet vanzelf de muziekwereld in. Integendeel. Ze studeerde Communicatiewetenschappen aan de Erasmus Universiteit, was projectmanager bij het HipHopHuis en werkte als marketeer. Toen ze zich realiseerde dat een kantoorbaan haar niet gelukkig zou maken, vond ze haar roeping: artiest worden. Dat is bijna tien jaar geleden en sindsdien leerde ze zichzelf zingen, muziek produceren, componeren en schrijven. Ook zocht ze mensen die haar wilden helpen. Met succes. Onder de artiestennaam Sevdaliza bracht ze in 2017 haar debuutalbum uit, Ison. Vorig jaar volgde de tweede plaat, Shabrang. De muziek van Sevdaliza laveert tussen triphop, r&b en klassieke muziek en haar video’s zijn gestileerde visuele spektakels. Hoewel haar populariteit in Nederland snel groeit, is ze nog altijd beroemder in het buitenland.
Strijd
In Armenië, Rusland, Oekraïne, Noord-Macedonië en Azerbeidjan is Sevdaliza het bekendst. Mensen uit conflictgebieden of gemarginaliseerde groepen voelen zich tot haar aangetrokken. Ze voelen een bepaalde strijd in haar muziek, denkt Sevdaliza. ‘Wat zij voelen, voel ik ook.’ Haar manager Nigel van Ommeren zegt daarover: ‘Sevda heeft als geen ander het talent om haar emoties en ervaringen, die wereldwijd herkenbaar zijn voor veelal jonge queer en transpersonen van kleur, om te vormen naar allerlei kunstzinnige uitingen. Haar thema’s komen uit haar ziel en haar hart, uit persoonlijke verhalen, en daarom raakt ze de mensen die met onderwerpen als onderdrukking, ongelijkheid, immigratie en discriminatie te maken hebben.’
Op eigen kracht
Sevdaliza is autodidact. Ze werkte keihard om haar eigen kansen te creëren. Iedere dag, urenlang. Het was zelfkastijding, zegt ze achteraf. Sevdaliza krijgt veel aanbiedingen van platenmaatschappijen maar kiest ervoor om haar muziek zelf uit te brengen. Ze wil in het creatieve proces niet afhankelijk zijn van een ander. Die drang naar onafhankelijkheid heeft te maken met het zoeken naar een thuis, vertelde ze in 2020 tijdens een interview met Nooit meer slapen. ‘Ik wil iets voor mezelf, ook omdat ik het gevoel had dat ik in verschillende werelden ben geplaatst. Iran, Nederland, de wereld van topsport, de wereld van de universiteit. Ik ging er wel in mee, maar was er nooit echt op mijn plek. Mijn meest instinctieve drive is geweest: ik wil een thuis. Als ik dat niet extern kan vinden, ga ik het wel zelf maken.’
Basketbal
Op vijftienjarige leeftijd gaat Sevdaliza het huis uit om professioneel te basketballen. Ze speelt vier seizoenen in de eredivisie en haalt de selectie van het nationale jeugdteam. ‘Ik heb nog altijd profijt van die topsportjaren. Het doet iets met je mentaliteit, je leert jezelf pushen, verder te gaan dan je dacht dat je kon. Ik ben een doorzetter en kan goed focussen: messcherp zijn in de studio, tien, elf uur per dag, als het moet, met oog voor detail,’ vertelt ze in 2017 aan de Volkskrant.
Human
©
VPRO Gids
©
VPRO Gids
De grootste hit van Sevdaliza, ‘Human’, gaat over gelijkwaardigheid:
I am flesh, bones
I am skin, soul
I am human
Nothing more than human
I am sweat, flaws
I am veins, scars
I am human
Nothing more than human
Fragmenten
Sevdaliza is gek op de kust, de zee en op zwemmen. Het water verlicht en heelt haar. Een van haar fragmenten is Voir la mer, een kunstproject van Sophie Calle waarin Turkse ouderen voor het eerst de zee zien. In een ander fragment dat ze laat zien improviseren Bobby McFerrin en Richard Bona tijdens het Montreal Jazz Festival. Er ontstaat een magische flow die iedereen kippenvel bezorgt. Precies waar Sevdaliza ook naar op zoek is. Daarnaast toont ze onder meer een stuk van The Handmaiden van Park Chan Wook, een film over Korea tijdens de Japanse bezetting.
Busrit
Optreden in haar geboorteland is voor Sevdaliza haast onmogelijk. In een interview met het Algemeen Dagblad uit 2020 zegt ze: ‘Westerse, commerciële muziek is streng verboden in Iran. Je kunt wel in het diepste geheim ergens optreden, maar daarmee breng je zowel jezelf als de bezoekers van zo'n concert in gevaar. Maar online bereik ik ze wel.’ Toch lukt het de Iraanse fans soms om Sevdaliza live te zien. In 2017 duiken ze tijdens een optreden in Tblisi plotseling op, juichend en zwaaiend met vlaggen. ‘Ze waren massaal vanuit Teheran naar Georgië gekomen om mij te zien optreden. Vijftien uur in de bus! Die mensen beseften: we zullen haar waarschijnlijk nooit zien in Iran, dus we komen wel naar haar toe.’
Levenskunst
Sevdaliza heeft een brede kijk op kunst, vertelt ze in een interview met nrc Handelsblad uit 2021. ‘Ik zag laatst een interview met advocaat Inez Weski. Voor mij is zij een kunstenaar die het recht heeft gekozen als vorm. Mensen kunnen in de thuiszorg werken of advocaat zijn en op een bepaalde manier naar dingen kijken, met een creatieve, vrije geest. Voor jou is het leven dan kunst. Het maakt dan niet uit op welk doek je schildert.’
Beu
Sevdaliza werd geboren in Teheran en vluchtte op vijfjarige leeftijd met haar ouders naar Nederland. Maar ze is het beu om daar steeds over te moeten praten.
De interviews uit VPRO Zomergasten zijn vanaf woensdag na de uitzending ook terug te luisteren als podcast op vpro.nl/zomergastenpodcast of via je favoriete podcastapp.
VPRO Zomergasten
NPO 2, zondag 8 augustus 20.20-23.30 uur