Het verhaal dat alles veranderde

This American Life geldt als de Champions League van podcasts. De wekelijkse show, die in 1996 begon als radioprogramma, staat bekend om de uitmuntend vertelde verhalen. Daarmee werd de toon gezet voor de verhalende podcast die nu zo populair is. Veel jonge makers dromen ervan dat ze ooit in This American Life te horen  zullen zijn. Stephanie Foo (1987) ook, maar voor haar bleef het niet bij dromen. Zij begon gewoon een podcast en noemde hem Get Me on This American Life. ‘Ik wist dat wat ik maakte waardeloos was, maar daar trok ik me niets van aan,’ vertelt ze vanuit haar appartement in New York. ‘Ik ging naar allerlei evenementen, van een pornoconferentie tot een middeleeuws steekspel, en sprak daar mensen aan. Ik gaf hardop commentaar: “Bij This American Life zou er nu een universele les worden geleerd.” Elke twee weken moest ik van mezelf een nieuwe aflevering af hebben.’

Haar open sollicitatie zorgde ervoor dat ze een baan bemachtigde bij Snap Judgement, een andere verhalende podcast. Ze nam haar opnameapparaat overal mee naartoe. Aan iedereen met wie ze praatte, zelfs in een karaokebar, vroeg ze of hij of zij een goed verhaal te vertellen had. Ze maakte wekelijks verhalen en werkte nachtenlang door. Haar harde werk viel ook Ira Glass van This American Life op en zo wist ze op haar 27ste al een plekje in de redactie van het programma te bemachtigen.

Nu zou dat waarschijnlijk niet meer gelukt zijn, want in die paar jaar is de podcastwereld gigantisch gegroeid. ‘Destijds was het een heel klein wereldje, zodat ik me makkelijker in de kijker kon spelen,’ zegt Foo. ‘Nu heeft iedereen een podcast en zie je door de bomen het bos niet meer. Ik dacht ook nooit dat ik er veel geld mee zou verdienen, maar nu gaan er miljoenen in om. Ik vind het prachtig om te zien dat deze mooie kunstvorm zich nu zo ontwikkelt, met allerlei nieuwe genres.’

Maar onder alle verhalen van anderen die ze door de jaren heen vertelde, lag haar eigen, hartverscheurende verhaal. In 2015 verscheen een item van haar in This American Life dat insloeg als een bom. In ‘The Favorite’ vertelt ze het pijnlijke verhaal van haar jeugd. Op jonge leeftijd verhuisde ze met haar ouders van Maleisië naar de Verenigde Staten. Bij familiebezoekjes in haar thuisland werd ze altijd enorm verwend en voorgetrokken door haar familie, vooral door haar oudtante, het hoofd van de familie. Maar als ze als volwassene teruggaat omdat haar tante niet lang meer te leven heeft, begrijpt ze pas waarom dat was: ze werd mishandeld door haar moeder en haar familie probeerde haar te laten zien dat ze wel liefde verdiende.

‘Het was doodeng om dat verhaal te vertellen,’ vertelt Foo. ‘Ik was bang dat ik verheven zou overkomen, of als slachtoffer, maar ik kreeg alleen maar positieve reacties. Alleen al vanwege het feit dat het Manglish [Engels met invloeden uit Tamil en Maleis Chinees, red.] een keer op de radio te horen was. En veel Aziatische Amerikanen zeiden: zo zit mijn familie ook in elkaar, er wordt niet over trauma’s gepraat, ellende wordt in de doofpot gestopt. Dat het item zo goed ontvangen werd en dat mijn ervaringen werden erkend, leidde uiteindelijk tot het boek dat ik nu geschreven heb.’

Sinds haar tienerjaren heeft Foo geen contact meer met haar ouders, die haar uiteindelijk in de steek lieten. Een aantal jaren na ‘The Favorite’ kreeg ze de diagnose complexe ptss (posttraumatisch stresssyndroom). ‘Hoewel het een opluchting was dat er een naam was voor mijn problemen voelde ik me geïsoleerd en eenzaam, omdat er weinig te vinden was over deze diagnose. Daarom ben ik er zelf een boek over gaan schrijven. Hierin spreek ik met experts en ik probeer manieren uit om ermee om te gaan, want helemaal genezen zal ik niet. Door “The Favorite” kwam ik erachter dat mijn eigen verhaal waarde had, en dat het nuttig kan zijn voor andere mensen die worstelen met trauma’s.’

Foo schreef haar boek What My Bones Know nadat ze haar droombaan bij This American Life had moeten opzeggen. Niet alleen het trauma uit haar jeugd, ook de actuele situatie in Amerika werd haar uiteindelijk te veel. ‘Na de verkiezing van Trump ging het in het programma vaak over racisme, klimaatverandering en oorlog. Ik kon er niet meer tegen om me wekelijks met die thema’s bezig te houden en daardoor ben ik uiteindelijk ingestort.’

Haar boek ligt bij de drukker en verschijnt begin 2022, en Foo is voorzichtig weer begonnen met het maken van podcasts voor onder meer The Cut en Radiolab. ‘Die duistere periode heeft me ook opnieuw doen kijken naar mijn werk. Ik besefte dat ik me op mijn werk stortte om niet met mijn trauma’s en angsten te hoeven omgaan. Ook dankzij het schrijven van het boek heb ik nu een betere balans gevonden en voel ik me een stuk beter.’

Tijdens het Podcastfestival geeft Stephanie Foo online een keynotespeech over de ‘transportatieve kracht van audio’ – hoe audio ervoor kan zorgen dat je in je hoofd naar een andere plek wordt verplaatst. Ze zal dus uit eigen ervaring spreken.