Serierechercheur

‘De research voor BuZa deed ik toen ik nog bij BNNVara in dienst was,’ zegt Vladimira Meduzova (1977). ‘Dat is al een tijdje terug. Nu werk ik freelance als researcher en dramaturg aan de ontwikkeling van verschillende dramaseries in opdracht van producenten.’

Meduzova: ‘Die waarborgt de geloofwaardigheid van de verhalen. Door factchecking, maar vooral door onderzoek te doen in de arena en te praten met mensen die veel weten over een bepaalde wereld. Wat speelt er? Hoe zit die wereld in elkaar? Ik duik daarin en ga alles onderzoeken. Bij Hollands Hoop de wereld van medicinale cannabis en de wietindustrie, in Klem de Belastingdienst en voor Red Light illegale prostitutie en vrouwenhandel. Researchers voor documentaires zoeken personen en verhalen. Bij fictie ga je op zoek naar elementen die het verhaal verrijken en interessant zijn voor de dramatische ontwikkeling. Waar zitten de onverwachte conflicten en de dilemma’s? En altijd in beelden denken.’

‘Nee, het is een redelijk onzichtbare en ondergewaardeerde functie. In Groot-Brittannië is het vak zichtbaarder, bij de BBC hebben ziekenhuisseries eigen researchers.’

‘De casussen. In dit geval Nederlanders in buitenlandse cellen, maar ook dossiers die terloops genoemd worden. Daarvoor heb ik verschillende mensen gesproken op het ministerie. Nee, niet de minister. Over dagindeling, verloop van beslissingsprocedures en de manieren waarop de minister onder druk komt te staan. Toen ik daar was, werd mij verteld: als je vanavond naar het Journaal kijkt zie je vier items die hier spelen. En dat klopte. Hoe is de relatie tussen de minister en zijn staf en welke rol speelt de partijkleur. Ook belangrijk, de sfeer op zo’n departement. Het is zo’n plek waar heel veel afkortingen worden gebruikt. Diplomatieke onschendbaarheid zit ook in de serie. Die onschendbaarheid kent ook weer uitzonderingen en juist die zoek je want daar ligt de spanning. Hoe maak je het de minister moeilijk? Dat is belangrijk. Hij moet onder druk gaan handelen.’

‘Ben Bot, en Frank [Ketelaar, regisseur van BuZa, red.] heeft hem ook gesproken. Later Frans Timmermans. Het personage moet ook interessant zijn. Deze is nogal koppig.’

‘Deze minister heeft natuurlijk níets met een bestaand persoon te maken.’

‘Mooi toch? Ligt in Midden-Amerika, maar het bestaat niet. Dit heb ik trouwens niet bedacht. In BuZa zit ook een ambassadeur van een bestaand land, Litouwen en in de intro zie je echte voormalige ministers. Het is drama, maar je maakt ook gebruik van de werkelijkheid. Vaak is het op het randje.’

‘Daarvoor heb ik me niet alleen verdiept in de cannabiswereld, maar ook in de forensische psychiatrie en seriemoordenaars. Vadermoord was een van de thema’s en dan zoek je een diagnose die spannend en passend is. Daar zijn heel wat gesprekken met een forensisch psychiater aan voorafgegaan. Ik heb ook gezocht naar een plant waarmee je iemand het best kunt vergiftigen. Dus op een manier waarbij het slachtoffer langzaam sterft en zijn dood niet op een vergiftiging lijkt. Op zo’n detail kan ik me helemaal uitleven. Research doen is ook detective spelen.’

het artikel gaat verder onder dit kader

‘Ik weet hoe je de perfecte moord moet plegen. Naast research voor series heb ik ook onderzoek gedaan voor De terugkeer, de laatste roman van Esther Gerritsen. Dat verhaal draait om een lang geleden overleden persoon. Een forensisch antropoloog heeft mij toen uitgelegd hoe je jaren na iemands dood aan de hand van zijn botten de doodsoorzaak nog kunt vaststellen. De serie Red Light, ook geschreven door Esther, speelt in de prostitutie. De meeste research daarvoor deed Halina Reijn, ik heb in Antwerpen gesproken met hulpverleners en begeleiders van vrouwen in het illegale prostitutiecircuit. Om welke nationaliteiten gaat het, welke problematiek speelt er en welke tactieken gebruiken pooiers? Maar ook: hoe ziet de dag van zo’n meisje eruit? Blijkt er bijvoorbeeld heel veel energydrink te worden gedronken. Is slechts een detail, maar wel realistisch.’

‘Daarbij hadden we een intensieve samenwerking met de Fiod, zij hebben het script ook gelezen. In die serie zat een belangrijke verhaallijn rond witwassen en geld wegsluizen. Daarover hebben we veel geleerd van het Anti Money Laundering Center, een internationaal justitieel samenwerkingsverband. Zij vertelden in geuren en kleuren over een casus met criminele schuldeisers. Interessant, want dat levert conflicten op. Experts vertellen graag over hun werk. Zij hebben er tenslotte ook belang bij dat hun werkwijze waarheidsgetrouw wordt weergegeven. Politiewerk komt vaak versimpeld in beeld, maar bij Klem hadden we altijd een politieadviseur.’

‘Klopt. Maar meestal krijgen we de informatie over de bad guys van de good guys, politie en justitie dus. En Frank kan heel goed bad guys verzinnen. Het is en blijft fictie.’

‘Daarvoor moet ik mijn researchknop omdraaien. Vooral bij Mindhunter was dat lastig. Ik vind seriemoordenaars buitengewoon fascinerend. Met grote bewondering heb ik naar die serie gekeken, ook als researcher. Soms kom ik in het echte leven ook in een nieuwe arena terecht. Sinds kort zit ik bijvoorbeeld op kungfu en dan wil ik alles weten van die wereld. Beroepsdeformatie. Ik kan beter braaf de oefeningen doen.’

‘Zeker, maar dat ga ik niet doen.’