De beste oplichterspodcasts van 2021

Het bedrog van Elizabeth Holmes kwam al een paar jaar geleden aan het licht. Zij veroverde Silicon Valley met een niet-werkend bloedtestapparaat en de rechtszaak die momenteel tegen haar loopt, is te volgen in twee podcasts. The Dropout, die de zwendel en ontmaskering in het eerste seizoen smakelijk uiteenzette, volgt de rechtsgang en gaat dieper in op wat er ondertussen op de achtergrond speelde. Zo kreeg ze bijvoorbeeld een nieuwe vriend en kwam haar zwangerschap Holmes wel héél goed uit. Bad Blood: The Final Chapter wordt gemaakt door John Carreyrou, de journalist van Wall Street Journal die de zaak in 2015 zelf aan het rollen bracht. Hij pakt de kwestie wat serieuzer aan, maar daardoor is de podcast ook iets droger.

Op zijn visitekaartje stond ‘I open corpses to close cases’ en hij noemde zich Dr. Bones. Vrij lachwekkend, maar toch deed Peter B. zich succesvol voor als forensisch patholoog, een beschermd beroep waarvoor een studie van ruim tien jaar vereist is. Hij werkte onder meer mee aan de bergingsactiviteiten na de vliegramp met het toestel van German Wings. Pas in 2015 viel hij door de mand toen bleek dat hij geen bloeddruk kon meten. In deze driedelige podcast van Argos zoeken onderzoeksjournalisten Michelle Salomons en Hansje van de Beek uit hoe deze neparts zich binnen wist te werken bij toonaangevende instanties. Helaas blijven veel deuren gesloten. Veel betrokkenen schamen zich ervoor dat ze in de leugens van B. zijn getrapt. Toch is het niet heel moeilijk voorstelbaar dat hij zover is gekomen, want regelmatig denk je als luisteraar: dit verzin je toch niet?

Toen Arya na haar scheiding via een datingapp een leuke man ontmoette – een neef van een van de Beastie Boys nog wel! – was haar vriendin Kathleen heel blij voor haar. Tot bleek dat deze Mordechai de boel bij elkaar loog. Journalist Kathleen besluit uit te pluizen wie Mordechai is: een zielige pathologische leugenaar, een doortrapte oplichter of beide? Arya is lang niet de enige die door Mordechai voor de gek is gehouden: er blijkt een heel gezelschap van bedrogen vrouwen. In de podcast vertellen de slachtoffers hoe hij ze wist in te pakken met zijn krankzinnige leugens. Dat is op zich al smakelijk genoeg, maar daar blijft het niet bij, want Mordechai zelf komt ook aan het woord.

De Britse zwemmer Dan Pepper heeft een verstandelijke beperking. Hij won hij alles wat er in deze categorie te winnen viel, maar aan de Paralympische Spelen mocht hij niet meedoen. Zijn klasse werd na de editie in Sydney in 2000 uit het toernooi verwijderd, omdat er vals gespeeld was. Het Spaanse basketbalteam had de gouden medaille gewonnen, maar achteraf bleek dat het team overwegend uit spelers zonder beperking bestond. In deze podcastserie van de bbc onderzoekt Pepper het schandaal. Hij spreekt onder anderen de aanvoerder van het Spaanse basketbalteam, die wel rechtmatig meedeed en het al vreemd vond dat zijn teamgenoten zich zo afzijdig hielden in Sydney.

Chameleon is het verhaal van een mysterieuze vrouw die ambitieuze freelancers in Hollywood benadert: ze lokt een fitnesstrainer of visagist naar Jakarta onder het mom van een mooie klus bij een belangrijke film. Allerlei kosten moeten even worden voorgeschoten. Eenmaal aangekomen in Indonesië ontdekt de freelancer dat de beloofde blockbuster-in-de-maak helemaal niet bestaat en is de veeleisende opdrachtgever gevlogen. De afgelopen jaren zijn allerlei mensen uit het filmwereldje in deze vernuftige val gelopen, maar niemand begrijpt de motieven helemaal. Journalist Josh Dean bijt zich vast in de zaak en weet heel dicht bij de zwendelaar te komen.

Kirat, een vrouw uit de hechte sikhgemeenschap in Londen, onderhoudt maar liefst acht jaar lang – volledig online – een liefdesrelatie met de knappe cardioloog Bobby. Dan komt ze er eindelijk achter dat hij helemaal niet bestaat: Bobby is een zogenaamde catfish, een bedrieger die zich online als iemand anders voordoet. Deze podcast maakt inzichtelijk hoe deze bedrieger een intelligente vrouw in de bloei van haar leven zo lang in zijn greep kon houden, ondanks allerlei ongeloofwaardige gaten in zijn verhaal. Het web van leugens, onlinepersonages en begoochelingen is verbijsterend uitgebreid. Na drie afleveringen verandert Sweet Bobby van een reconstructie in een journalistieke achtervolging. Kirats leven is verwoest, maar ‘Bobby’ loopt nog steeds vrolijk rond.

Ook in de sport wordt flink gefraudeerd, maar dat ga je pas zien als je het doorhebt. Matchfixing is ook in Nederland wijdverbreid, blijkt uit de NOS-podcast Gefixt. Op wedstrijden die hier niet eens op televisie te zien zijn worden soms honderdduizenden euro’s ingezet. Criminelen kopen jonge sporters om, om opzettelijk te verliezen of de wedstrijd op een andere manier te manipuleren. Onderzoeksjournalisten Ben Meindertsma en Guido van Gorp stortten zich een halfjaar lang op het dossier. Met resultaat: ze onderzoeken een verdachte basketbalwedstrijd, spreken darter Raymond van Barneveld over een potje onlinecoronadarts met absurd hoge inzetten en confronteren voetballer Tom Beugelsdijk met een gele kaart waar tienduizenden euro’s op gewed waren. Ze spreken een jonge tennisser wiens kamergenoot zich inliet met matchfixing en uiteindelijk zelfs een echte matchfixer. Een meeslepende podcast vol echte onthullingen.