Het podcastjaar kende opvallend veel goede Vlaamse producties, een paar spannende misdaadpodcasts, maar ook zorgvuldige journalistiek en ontroerende humaninterestverhalen. Ook het genre ‘rare sektes’ mocht weer niet ontbreken.
De kunst van het verdwijnen
Vlaams – poëtisch – oorlog
Drie verhalen die zich allemaal op dezelfde plek in Antwerpen afspelen, op vernuftige wijze door elkaar geweven. Theatermaker Bart van Nuffelen zoomt in deze Vlaamse podcast in en uit, reist door ruimte en tijd en geeft op die manier echt diepgang aan het verhaal.
De podcast weet de spanning acht afleveringen vast te houden en alle lijntjes steeds weer aan elkaar te knopen, zonder dat het geforceerd overkomt. Wat nog begint als een doorsnee true crime over een bankroof, wordt via een duik in het verborgen Joodse leven in het centrum van Antwerpen een ontroerend overleversverhaal.
De coup van Qatar
Nederlands - voetbal – journalistiek
Er is veel gezegd en geschreven over de bizarre omstandigheden waaronder het WK voetbal dit jaar gespeeld werd: in de oliestaat Qatar, in november, in gekoelde stadions die gebouwd zijn door onderdrukte immigranten.
Maar deze podcast van NRC was een van de prettigste manieren om een volledig beeld te krijgen van de manier waarop Qatar het kampioenschap heeft bemachtigd. Sportjournalist Joris Kooiman reist de hele wereld over om de wereld van het grote geld af te zetten tegen die van de gewone voetbalfan. In de laatste aflevering knoopt hij zijn conclusies mooi aan zijn eigen beleving.
Lopendebandwerk
Nederlands- portret – muziek
Emmie Kollau interviewt elke aflevering van deze podcast iemand over zijn werk en zijn leven en laat een bekende muzikant een soundtrack componeren. In het nieuwe seizoen gingen Luwten, producer Sim Fane, Koen van de Wardt (Klangstof) en Lucky Fonz III aan de slag met onder meer een maaltijdbezorger en een medewerker van een vegavleesfabriek. Analyses van de consumptiemaatschappij gaan vaak over systemen en statistieken. Maar een aflevering van Lopendebandwerk zoomt in op één radertje en maakt juist daardoor veel meer zichtbaar. Bovendien is de soundtrack ongeëvenaard.
Sorry About The Kid
Canadees – familie – rouw
Paul McKinnon was veertien toen hij vlak voor zijn school geschept werd door een veel te hard rijdende politieauto. Dertig jaar later weet zijn broertje Alex alles nog van die traumatische dag, maar van het leven met Paul herinnert hij zich haast niets meer.
Sorry about the kid is ontzettend aangrijpend. Het rauwe verdriet is zelfs dertig jaar later nog voelbaar door je koptelefoon heen. Toch is deze Canadese podcast een echte aanrader, omdat hij zo prachtig gemaakt en oprecht is. En omdat je net als Alex, hoop houdt dat je een klein stukje van de levende Paul terug kunt vinden.
Sympathy Pains
Amerikaans - oplichter – ziektes
Sympathy Pains sleept je mee in het bizarre verhaal van de Amerikaanse Sarah Delashmit, een vrouw die decennialang anderen manipuleerde met haar nepziektes, nephandicaps, nepmiskramen en andere drama's. Sarah komt zelf niet aan het woord, maar wel veel mensen die ze in de loop der tijd gedupeerd heeft. Deze podcast portretteert haar op een typisch Amerikaanse manier: spectaculair, met een vleugje sensatie.
De man met de rammelaars
Nederlands – oorlog – geschiedenis
De talentvolle maker Lotte van Gaalen maakte deze vierdelige serie voor het Joods Museum. Hij gaat over Heinz Keijser, een Duitser van Joodse afkomst, die een verzameling aanlegde van ruim 900 rammelaars, van allerlei materialen en uit alle windstreken.
Het is een tragisch, meeslepend verhaal dat door allerlei tijdperken en landen leidt, en waarin de Tweede Wereldoorlog vanzelfsprekend een grote rol speelt.
Heavyweight
Amerikaans – hulp - humor
De legendarische podcast waarin Jonathan Goldstein levensproblemen van luisteraars oplost is inmiddels al een paar jaar oud en ook alleen nog maar op Spotify te beluisteren. Daarom is hij misschien een beetje naar de achtergrond verdwenen, maar ook het nieuwste seizoen was weer ontroerend en ontzettend grappig, zoals de afleveringen ‘#46 Dan’ en ‘#48 Ben’.
Grijs gebied
Nederlands – misdaad - politie
Je kent het waarschijnlijk vooral uit films en series: de undercoveragent die bevriend raakt met een crimineel of infiltreert in een organisatie om een boef erbij te kunnen lappen. Maar ook in Nederland gebeurt dit echt. Hoe ver mogen de agenten gaan in infiltratie en misleiding? En hoe betrouwbaar zijn de bekentenissen die ze loskrijgen? Elsbeth Stoker, justitieverslaggever van de Volkskrant, behandelt in deze sterke podcast een aantal dubieuze gevallen van de methode ‘Mr Big’.
Chameleon: Wild Boys
Amerikaans – oplichter - familie
In 2003 doken in het ingeslapen Canadese stadje Vernon ineens twee broodmagere jongens op. De vriendelijke lokale bevolking stond klaar om te helpen, maar wist ook niet goed wat ze aan moesten met hun bizarre dieet en het verhaal dat ze opgegroeid waren in de wildernis.
Journalist Sam Mullins komt zelf ook uit Vernon probeert jaren later te ontrafelen hoe het echt zat met deze mysterieuze bushboys. Het mooie aan deze podcast is dat hij steeds weer een diepere laag, een verhaal-in-een-verhaal weet aan te boren, en daarom veel meer is dan een reconstructie van een vreemde geschiedenis.
De mediameiden
Nederlands – chatcast – media
Een vreemde eend in deze bijt van voornamelijk grondig geresearchte documentairepodcasts. Maar Tamar Bot en Fanny van de Reijt veroverden dit jaar het praatpodcastlandschap met hun verhalen van achter de schermen van ‘Hillywood’.
Het aanstekelijke muziekje, de melige rubrieken en hun ironische, droogkomische toon sloegen meteen aan. Verschillende vaste uitspraken zijn ook ons vocabulaire binnengedrongen. Binnen no time zijn ze een vaste waarde in het wekelijkse luisterlijstje geworden. Speels!
Things Fell Apart
Brits – cultuur - geschiedenis
De nieuwe podcast van schrijver en podcastmaker Jon Ronson gaat over het onderwerp culture wars: de heikele thema's waardoor gemeenschappen en zelfs families lijnrecht tegenover elkaar kunnen komen te staan: Q-Anon, vaccinaties, kolonialisme... Maar Ronson gaat niet op zoek naar extreme standpunten. Hij onderzoekt op welk moment precies de kiem is gelegd voor deze maatschappelijke discussies.
In de eerste aflevering lukt hem dit perfect bij het thema 'evangelische christenen vs. abortus', wat dit jaar weer pijnlijk actueel geworden is.
Cover Story: Seed Money
Amerikaans – zoektocht – oplichter
Twee journalisten van het prestigieuze tijdschrift New York Magazine krijgen een verhaal in de schoot geworpen. Een ex-CIA-agent genaamd Matt klaagt zijn voormalige baas/beste vriend aan, een miljardair met een superheldencomplex. Hij beschuldigt hem van het ronselen van vrouwen voor betaalde seks en mensenhandel.
Aan podcastmaker Hanna Rosin (bekend van Invisibilia) en onderzoeksjournalist Ken Silverstein de taak om uit te zoeken wat de waarheid is. Dat doen ze met ontzettend veel vaart en humor, en een bizarre ontknoping.
Hoaxed
Brits – complot - journalistiek
Het is dé complottheorie die steeds weer opduikt: een groep mensen uit de elite spant samen om kinderen te misbruiken in satanische rituelen. In 2014 ging dit gerucht rond in de keurige Londense wijk Hampstead. Aanstichter was een moeder die haar eigen kinderen huiveringwekkende, maar totaal fictieve verklaringen liet afleggen. Podcastmaker Alexi Mostrous (bekend van de hit Sweet Bobby) gaat terug naar de oorsprong van dit verhaal, dat nog steeds koren op de molen van complotdenkers wereldwijd is. De journalist bijt zich vast en weet ook nu weer de direct betrokkenen te confronteren met hun verontrustende praktijken.
Sounds like a Cult
Amerikaans – chatcast – sektes
Natuurlijk zouden we nooit ten prooi vallen aan een enge sekte. We zijn toch kritische en zelfstandige wezens? Dat zou je zeggen, maar Isa Medina en Amanda Montell bewijzen in hun podcast dat ook moderne liefhebberijen als veganisme, huidverzorging, fast fashion en true crime behoorlijk sektarische trekjes hebben.
Deze praatpodcast biedt verhelderende gesprekken van twee slimme millennials die onze cultuur op humoristische wijze een spiegel voorhouden.
Welcome to Provincetown
Amerikaans – documentaire – lhbtiq+
Maker Mitra Kaboli (The Heart) spendeerde de hele zomer van 2021 in Provincetown, Massachussets, een kustplaatsje waar de homogemeenschap van oudsher vakantie viert. Ze dompelde zich helemaal onder voor deze tiendelige podcast vol hete zon en zoute zee. Kaboli maakte contact met de vaste bewoners van de badplaats en het resultaat is een soort realitysoap in audio, vol mooie personages, zon, zand, feesten, maar ook maatschappelijke en persoonlijke inzichten.
Buffalo Bitches, 20 jaar later
Vlaams/Nederlands – voetbal - mockumentary
In 2002 maakte de Vlaamse podcastmaker Eva Moeraert een radiodocumentaire over twee vrouwelijke hooligans van AA Gent. De ‘Buffalo bitches’ Kimberly en Tiffany waren onafscheidelijk, maar Eva komt er twintig jaar later achter dat ze geen contact meer met elkaar hebben. Ze zoekt ze allebei weer op om uit te vinden wat er mis is gegaan. De twintig jaar oude ‘documentaire’ was fictie en de nieuwe serie dus ook. Het is een beetje lollig allemaal, maar dankzij Moeraerts vakmanschap en de improvisatie van de hoofdpersonen raak je toch gecharmeerd van dit verhaal over voetballiefde en vriendschap.
We Were Three
Amerikaans – familie -corona
En daar waren Serial en The New York Times ineens met een mini-seizoen van drie delen, gemaakt door Nancy Updike. Deze legendarische journalist werkte decennia bij This American Life en laat ons met We Were Three zien hoe het moet: een hartverscheurend verhaal maken dat hyperpersoonlijk is en tegelijk veel zegt over de maatschappij waarin we leven.
Dichter Rachel McKibbens verloor eind vorig jaar zowel haar vader als haar broer aan Covid-19. Ze hadden vaccinatie en behandeling geweigerd. Omdat ze aan de andere kant van het land woonden, moet ze achteraf aan de hand van sms'jes reconstrueren wat er precies is gebeurd. Vervolgens ontvouwt zich de wrange geschiedenis van het kleine gezin, vol geweld, alcoholisme en ruzie. Updike spaart haar hoofdpersonen niet, maar laat ze juist daarmee in hun waarde. Let ook op de prachtige soundtrack van Soccer Mommy.
Sara’s mysteries
Nederlands – jeugd – zoektocht
Precies op tijd voor de zomervakantie verschenen er drie nieuwe afleveringen van deze podcast die gemaakt is voor kinderen in de basisschoolleeftijd, maar ook voor ouders echt leuk om te luisteren. Theatermaker Sara de Monchy probeert samen met kinderen mysteries op te lossen die ze zelf aandragen. Ze gaat mee in hun belevingswereld en zo beleven ze samen een spannend avontuur. Zo gaat Jules op zoek naar een lynx die in haar dorp gezien zou zijn. Lopen kinderen en katten echt gevaar, of is dit een gevalletje fake news?
Twin Flames
Amerikaans – relaties – sektes
Jeff en Shaleia Ayan hebben elkaar gevonden en zijn zo dolgelukkig met hun liefde dat ze anderen helpen deze heilstaat ook te bereiken. Succes gegarandeerd. Tegen forse betaling uiteraard.
Dit gegeven schreeuwt om een podcast, en die stelt niet teleur. In de eerste aflevering hoor je hoe cliënt Angie ervan overtuigd raakt dat de nieuwe stagiair op haar werk haar tweelingziel is. In de jaren die volgen raakt ze volledig verstrikt in deze rare sekte. Het verhaal wordt steeds gekker en is echt Wondery-bingemateriaal.
Dead Eyes
Amerikaans – interview - zoektocht
Acteur en comedian Connor Ratliff timmerde rond het jaar 2000 aan de weg in de filmwereld. Hij bemachtigde zelfs een rolletje in de door Hollywoodster Tom Hanks geregisseerde WOII-dramaserie Band of Brothers. Maar kort voor de opnames kreeg hij te horen dat ze toch voor iemand anders kozen. Hanks zou over hem hebben gezegd dat hij 'een doodse blik' had. Ratliff was er kapot van, maar maakte er een succesvolle podcast over. In de 31ste aflevering zitten de twee eindelijk tegenover elkaar in een onvergetelijke finale.