Boekentips

Al als vijftienjarige op de Christelijke Scholengemeenschap Assen was Frank Westerman zo gebiologeerd door het zicht dat een telescoop in de ‘sterrenkoepel’ op het schooldak op het hemelgewelf bood, dat hij de maar half geïnteresseerd meekijkende pubergodin Jacinta er glad door vergat. In De kosmische komedie (Querido Fosfor) schrijft hij ruim veertig jaar later met aanstekelijk enthousiasme over talloze aspecten van het reiken buiten de dampkring, in de vorm van sterrenkunde en ruimtevaart. Een associatieve ‘science-non-fictie’-tocht die voert langs onder meer Franeker, Moskou en Venetië, en langs de verhalen van Galileo Galilei, planetariumpionier Eise Eisinga en eerste ruimtewandelaar Aleksej Leonov. Terugkerende uitvalsbasis: de Westerbork-sterrenwacht, symbool van de mens als kosmosverkenner én diens verrassende verwevenheid met nazisme en fascisme.

DIRK-JAN ARENSMAN

Na haar bejubelde memoir H is van Havik (2015), waarin ze beschreef hoe het treinen van zo’n roofvogel haar hielp de rouw om haar vader te doorstaan, publiceert Helen MacDonald de even persoonlijke, maar veel gevarieerdere bundel Schemervluchten (De Bezige Bij). Eenenveertig merendeels kernachtige natuuressays, die samen een boeiende literaire Wunderkammer vormen. ‘Er komen veel vreemde zaken aan bod, en verwondering loopt er als een rode draad doorheen.’ Zo beschrijft ze met ingehouden adem de vesper flights die gierzwaluwen ’s avonds maken, duizelingwekkend hoog de lucht in. Over ontmoetingen met wilde zwijnen, het nest(jat)gedrag van de koekoek of hoe klimaatverandering het voorjaar degradeerde tot ‘een korte, plotselinge uitbarsting van warmte voor de zomer’, nauwelijks het predicaat ‘seizoen’ waardig.

DIRK-JAN ARENSMAN