De struggles van Obada

‘Ik heb een half miljard kijkers, en ik sta er alleen voor. Alleen. Ik heb leren, filmen, monteren, alleen, helemaal alleen. Ik heb een publiek in Jordanië, Libanon, Irak, Syrië, Saoedi-Arabië… Ik ben alleen. De dag dat ik val, zal niemand me helpen opstaan.’

De Arabische kijkers die de 20-jarige Obada Kheireddin kennen van zijn vrolijke sketches op YouTube, zien in de VPRO-documentaire Obada een heel andere kant van hem. Met een ballonnetje lachgas in zijn hand schreeuwt hij, met een vertrokken gezicht, zijn wanhoop een schemerig weiland in.

Obada is de hoofdpersoon in de gelijknamige documentaire van Sakir Khader (30), de Nederlands-Palestijnse journalist die vorig jaar indruk maakte met de VPRO-documentaireserie De puinhopen van Irak. De documentaire Obada speelt zich af op een veel bedaardere locatie: Angeren, het Gelderse dorpje waar Obada met zijn ouders woont. Acht jaar geleden vluchtte het gezin uit Syrië. Obada kwam op de praktijkschool terecht, maar werd daar gepest en stopte ermee. Nu maakt hij sketches over het Arabische familieleven en is daarmee een hit onder miljoenen Arabieren. Ook is Obada begonnen met rappen. Hij wil niets liever dan een carrière als acteur, maar omdat hij nauwelijks Nederlands leert lijkt dit vooralsnog onbereikbaar.

Tijdens de montageperiode van Obada vond regisseur Sakir Khader tijd voor een interview met de VPRO Gids over dit bijzondere project.

‘Dat was een verzoek van de VPRO; ik kende Obada nog niet, maar hij leek me wel interessant. Ik ben een beetje met hem gaan rondhangen. En toen bleek al snel dat Obada, hoewel hij bijna evenveel volgers heeft als Enzo Knol, allesbehalve een succesverhaal is. Nou wilde ik ook niet zoiets maken als die docu’s over succesvolle YouTubers zoals Bizzey en Famke Louise; ik was juist op zoek naar het andere verhaal. Obada verdient ook absoluut niet het geld dat dat soort influencers verdienen; hij is eenzaam en hij worstelt om zijn leven op de rails te krijgen. Dat vond ik belangrijk om te laten zien. Want een deel van de vluchtelingen in Nederland draait goed mee, maar er is ook een deel dat moeilijk aanhaakt. Obada is er daar één van. ’

Hoe ben je te werk gegaan?
‘Mijn eerste afspraak met Obada was in een baklavacafé in Amsterdam-West. Hij had een heel fancy pakje aan: een Gucci-jasje, een Versace-bril en een nep-Rolex, en hij zat daar zo van: “Ik ben bekend, wat wil je?” Ik vertelde dat ik wilde laten zien hoe hij als nieuwkomer zijn leven in Nederland opbouwt. Hij echt zo van: “Oké, nou, mijn leven is fucking cool.” Maar dat patserige, daar prik ik snel doorheen. Ik denk dat de Arabische cultuur en taal me hebben geholpen Obada’s vertrouwen te winnen. Ik ben een kind van diezelfde regio, spreek de taal. En ik ben een open persoon: ik kan makkelijk connecten en viben met mensen, al snel vergat Obada de camera. Ik ben een beetje een grote broer voor hem geworden, naarmate de film vorderde werd ik zelfs een soort maatschappelijk werker. Obada en zijn echte broer hadden bijvoorbeeld een keer ruzie en opeens trok Obada een mes, daar ben ik toen tussen gesprongen. En dat is nog een paar keer gebeurd, heel heftig. Nu gaat het wel weer tussen die twee. Het is ook jaloezie tussen hen: Obada’s broer vindt het irritant dat hun ouders Obada steeds opnieuw vergeven, en Obada is weer jaloers dat zijn broer naar school gaat en kan leren.’

‘Zij vinden het maar niks. YouTube slaat nergens op, zegt zijn vader; ga werken, ga studeren. Enerzijds heeft hij gelijk, want Obada moet veel meer discipline tonen. Hij heeft een YouTubekanaal met 2,2 miljoen subscribers, maar hij maakt maar één keer per week content; de rest van de week slaapt hij uit. Dus ik begrijp zijn vader wel. Maar ik Obada begrijp ik ook: die wil zijn hart volgen, doen wat híj leuk vindt. Hij is ook echt getalenteerd, maar dat talent gooit hij wel weg. Het is triest dat hij niet iemand heeft die hem gewoon beetpakt en zegt: vanaf nu ga je het anders doen.’

Het artikel gaat verder onder het kader

‘Nee, ik vind dat hij dat toch zelf moet doen. Hij kiest er zelf voor om niet naar school te gaan, om aan het lachgas te zitten, om niet de Nederlandse taal te leren en zijn inburgeringsexamen te halen. Maar ja, soms grijp ik toch wel in. Gister nog, toen vroeg hij me of ik een coronatest voor hem wilde regelen. Dan zeg ik: “Luister dan, ik ben je assistent niet; dit is de website, boek zelf een afspraak.” En hij weer: “Alsjeblieft, blijf met me aan de lijn?” Obada heeft van die puppy-ogen, weet je wel, van dat hele onschuldige. En dan ga ik er toch in mee en zeg ik: oké Obada, hier moet je je BSN invullen, enzovoorts… Ik heb hem ook uitgelegd dat hij zijn management in Dubai moet opzeggen, want die trekken hem helemaal leeg. Obada heeft dus miljoenen subscribers op YouTube, maar hij verdient nauwelijks iets. Over zoiets kan ik wel boos worden op hem. Word nou eens wakker, denk ik dan.’

‘Nee, ik denk niet per se dat we daarin tekortschieten in Nederland. Er zijn hier best veel initiatieven om vluchtelingen te helpen, zoals van die buddyprojecten. Obada’s broers en zusje doen het ook oké. Wel denk ik dat het Obada beter was vergaan als er geen oorlog was geweest in Syrië en het gezin daar nog woonde. Daar heb je je ooms en tantes die je nog altijd kunnen beetpakken, die de back-up zijn voor je ouders; als radeloze vader laat je gewoon opa met je zoon praten. Daar hechten wij Arabieren veel waarde aan, la famiglia is heel belangrijk. Zelf kan ik trouwens ook niet wachten om weer naar mijn familie in Palestina toe te gaan. Ik wil graag een documentaire maken over mijn Palestijns-Nederlandse identiteit. Onlangs ben ik vader geworden, en het lijkt me mooi om me met een heel persoonlijke film tot mijn dochter te richten.’

Woensdag 3 maart is Sakir Khader te gast bij Nooit meer slapen op NPO Radio 1.