Drie nieuwe boekentips: Grondsoorten, Gebrand kind zoekt het vuur & Zo hevig in leven

Martha Heesen
Grondsoorten

Een wandelaar passeert op zijn krakend nieuwe wandelschoenen een Drents gehucht met ‘karakterloze kleine huizen vol karakterloze kleine burgers met hun kleine burgermanstragiekjes’. Wat hij niet ziet, zien wij wel: de rijke importstedeling die na zijn pensionering nog zo nodig paard moest gaan rijden, het ouderloze meisje dat bij haar oma woont en dagelijks voor poepchinees wordt uitgemaakt, de versleten boer die al spittend probeert in het reine te komen met zijn geweten, de verlaten vrouw die de bel onklaar maakt en zich verschanst tussen verhuisdozen vol boeken. In Grondsoorten (Van Oorschot) geeft Martha Heesen deze kleine burgers in wonderschone schetsjes vol onderkoelde humor en fraaie taalvondsten een stem, een gezicht en een rijk innerlijk leven. 

(Katja de Bruin)

Cordelia Edvardson
Gebrand kind zoekt het vuur

Dat er met haar ‘iets mis’ was ervoer Cordelia Edvardson (1929-2012) al sterk als kind in vooroorlogs Berlijn. Biologische vader was Joods, moeder, met arische echtgenoot, fervent katholiek en Hitlersympathisant, die haar ‘voljoodse’ dochter pas in 1943 via Spaanse connecties van deportatie trachtte te vrijwaren. De Gestapo drong Cordelia echter een dubbel staatsburgerschap op, waardoor ze toch naar Theresienstadt en Auschwitz kon worden gedeporteerd. Als nummer A3709 en ‘kantoorhulp’ van onder anderen Mengele wist ze de gruwelen te overleven. Na de oorlog in een Zweeds pleeggezin beland, werd ze journalist en vanaf 1977 correspondent in Israël. Haar hoogst beklemmende autobiografie uit 1984 over verraad, verlatenheid, wanhoop én overleven verscheen als Gebrand kind zoekt het vuur bij Cossee.

(Maarten van Bracht)

Marjoleine de Vos
Zo hevig in leven

Nog geen jaar na haar rouwbeschouwingen in En steeds is er alles publiceert Marjoleine de Vos Zo hevig in leven (Van Oorschot). Aanleiding: een knobbeltje onder haar rechteroor dat, na ‘“wachtlijsten in de zorg” en ook enige onachtzaamheid’, tóch kanker bleek. Een schok die vier maanden aan notities ‘over sterfelijkheid’ opleverde. De Vos schrijft dagboekachtig intiem over ziekenhuiservaringen, het onbevattelijke idee van de eigen eindigheid na wat voelde als een leeftijdloos bestaan (‘Je leeft, je loopt, je lacht, je rommelt – pas de blik van een ander geeft je een leeftijd.’), het verlangen te leven in het nu. Nuchter en invoelbaar, en doorspekt met prachtgedichten van Vasalis, Szymborska en Mary Oliver. Hierna gunnen we haar niettemin een vrolijker inspiratiebron.

(Dirk-Jan Arensman)