Little Women: een eigentijdse blik op een klassieker

In 1868 publiceerde de Amerikaanse schrijfster Louisa May Alcott de semiautobiografische roman Little Women, over de zussen Jo, Meg, Beth en Amy March. Vier onderling zeer verschillende meisjes die we in het boek zien opgroeien tot jonge vrouwen.

Alter ego van Alcott is de eigenzinnige, jongensachtige Jo, die vastberaden is schrijver te worden. Zus Meg wil het liefst zo snel mogelijk trouwen, broze Beth kan mooi pianospelen, en de jongste van het stel, de ambitieuze Amy, wil een beroemde schilder worden.

Little Women was al vanaf de publicatie een groot succes en is dat in de honderdvijftig jaar daarna ook altijd gebleven.

Populaire boeken vinden meestal snel hun weg naar het witte doek, en toen het medium film was uitgevonden, duurde het dan ook niet lang voor de eerste Little Women-verfilming een feit was. Al in 1917 verscheen er een zwijgende versie, en een jaar later nog een. Helaas zijn beide films verloren gegaan. In 1933 regisseerde George Cukor de eerste talkie, en de eerste versie in kleur stamt uit 1949. De eerste keer dat het boek door een vrouw werd verfilmd was pas in 1994, door Gillian Armstrong, en in 2018 volgde er nog een nadrukkelijk christelijke versie.

Nu zijn we aanbeland bij versie nummer zeven. Regisseur is Greta Gerwig (Lady Bird), die het verhaal zelfbewust de 21ste eeuw in trok. De focus ligt nog steeds op Jo, maar Gerwig heeft ook aandacht voor de eigenheid van de andere zussen, en – in tegenstelling tot de voorgaande versies – verrassend veel sympathie voor de meestal als verwend en lastig weggezette Amy.

De rollen van Jo, de ‘goede zus’, en Amy, de ‘slechte zus’, zijn altijd het belangrijkst geweest in de verfilmingen, en niet voor niets werden die vertolkt door de beste jonge actrices van dat moment. Zo hebben bijvoorbeeld Katherine Hepburn en Wynona Ryder Jo gespeeld, en Elizabeth Taylor en Kirsten Dunst Amy.

In Gerwigs versie worden Jo en Amy gespeeld door respectievelijk Saoirse Ronan en Florence Pugh.

De in Amerika geboren maar in Ierland opgegroeide Ronan (1994) viel voor het eerst op als twaalfjarige in Atonement (2007), wat haar gelijk een Oscarnominatie opleverde. Drie andere nominaties volgden: voor Brooklyn (2015), Lady Bird (2017) en onlangs nog voor Little Women. De Britse Pugh (1996) maakte in 2016 grote indruk in de kleine film Lady Macbeth. Vorig jaar was ze te zien in horrorfilm Midsommar en 2020 belooft haar jaar te worden. Want na Little Women volgt later dit jaar nog de Marvelfilm Black Widow, waarin ze de zus speelt van Natasha Romanov, alias Black Widow. Ook Pugh werd onlangs voor haar rol in Little Women genomineerd voor een Oscar. Maar hun nominaties zijn nog niet bekend wanneer ik beide actrices midden december spreek in een chic hotel in Parijs.

In de film zegt Amy dat ze alleen schilder zou kunnen zijn als ze tot de absolute top zou behoren. Is dat iets wat jullie herkennen?
Beiden: ‘Ja. Absoluut.’

Pugh: ‘Als kind – toen ik actrice wilde worden of singer-songwriter – wist ik al dat er voor mij geen middenweg zou zijn. Ik zou zo hard werken als ik kon, en als dat niet genoeg was, zou ik er mee stoppen. Omdat ik het vreselijk vind wanneer iets waar ik veel energie in stop niet gewaardeerd wordt. Niet dat ik toen dacht aan de carrière die ik nu heb, maar bij alles wat je leuk vindt om te doen, wil je toch ook dat anderen dat op prijs stellen.’

Ronan: ‘Acteren beheerst al heel lang mijn leven. In het begin deed ik alles nog instinctief, maar inmiddels heb ik gemerkt dat ik een instrument tot mijn beschikking heb en dat ik dit instrument ook steeds beter kan beheersen. Dat zorgt voor enige rust, want het moet van mij altijd perfect zijn. De laatste tijd kan ik dan ook wat meer van acteren genieten en gun ik mezelf iets meer ruimte.’

Jullie spelen jullie de personages in de film als tieners en als twintigers, hoe benader je zoiets in fysiek opzicht?
Ronan: ‘De kleren hielpen.’

Pugh: ‘Dat ook, maar ik werd al opgetogen wanneer ik de scènes met de jonge Amy las. Dan ging ik automatisch anders zitten en anders lopen. Voor de auditie leverde ik twee tapes in: eentje als de jonge Amy en eentje als de oudere. En in die paar scènes zag ik al dat mijn mimiek totaal anders was. Zelfs met het kleren passen stond ik bij de jonge Amy anders dan bij de oude.’

Ronan: ‘Voor mij hoefden beide versies niet heel anders te zijn, omdat Jo eigenlijk het liefst kind wil blijven. Jo wil juist dat er niets verandert en dat ze voor altijd bij haar zussen kan blijven. Ik heb het daar veel met Greta [regisseur Gerwig, red.] over gehad, die wel een andere Jo wilde zien. En ze gaf me daarvoor een heel goede tip. Thuis is Jo de baas over de zussen, maar wanneer ze het ouderlijk huis verlaat en naar New York gaat, wordt ze ineens heel verlegen. Door me simpelweg in die gemoedstoestand te verplaatsen, ging ik me al anders bewegen.’

Wat zouden de kleine Jo’s en kleine Amy’s van nu moeten meenemen van deze film?
Pugh: ‘Wat anders is in deze film is dat Amy slim en ambitieus mag zijn. In de vorige versies mocht ze dat namelijk niet. Dus als deze film iets tegen de jonge Amy’s van nu wil zeggen, dan is het dit: leg je ambacht niet neer en trouw niet omdat dit economisch verstandiger is. En dat kan nu gelukkig veel makkelijker dan honderdvijftig jaar geleden, dus mijn advies aan alle jonge Amy’s is: ga vooral zo door!’

Ronan: ‘Aan het eind van de film zien we allemaal schoolkinderen. Kinderen die ervan dromen om piraat te zijn, of prinses, of wat dan ook. Tegen die kinderen zou ik willen zeggen: honderdvijftig jaar geleden was er een bijzondere vrouw die voor ons een heel bijzonder boek heeft geschreven. Dat boek wordt van generatie op generatie doorgegeven en is zo rijk dat jullie daaruit kunnen halen wat jullie maar willen. Wij kregen dat stokje ooit ook aangereikt en nu geven we het door aan jullie.’