In het voor twee Oscars genomineerde Women Talking van Sarah Polley discussiëren verkrachte vrouwen uit een mennonitische kolonie over hun toekomst. Polley: ‘Ze zijn het totaal met elkaar oneens, maar ze lopen niet weg voor het gesprek.’

Het werk van de duivel. Of de vrucht van wilde vrouwelijke fantasieën. Dat kregen de vrouwen van een mennonitische gemeenschap in Bolivia te horen als ze zich hardop afvroegen waar hun verwondingen en zwangere buiken vandaan kwamen. In 2011 kwam tijdens een rechtszaak aan het licht dat ze door mannen uit hun commune waren verdoofd en verkracht. De Canadese schrijver Miriam Toews, zelf ex-mennoniet, nam vervolgens de ‘wilde’ vrouwelijke fantasie als vertrekpunt voor haar boek Women Talking (2018). Daarin liet ze de desbetreffende vrouwen een dag lang op een hooizolder gepassioneerd discussiëren over drie opties: niets doen, blijven en vechten of vertrekken. De Canadese scenarist/regisseur/actrice Sarah Polley bewerkte het boek tot een inmiddels Oscargenomineerd scenario voor een eveneens Oscargenomineerde speelfilm. Het is een groots opgezette, radicale oefening in democratie, rond actuele, filosofische vragen.

Alle personages zijn complex, maar ze lijken elk ook een bepaalde kwaliteit te symboliseren: wijsheid, speelsheid, angst, woede, een filosofische manier van denken. Had je een specifieke kijk op elke vrouw? En zo ja, heb je die meegegeven aan de actrices, Sarah?
Polley: ‘Hoewel er een waaier aan emoties loskomt, is het zeker zo dat bij sommige vrouwen een bepaalde emotie dominant is tijdens het gesprek. Claire Foys personage Salome [wier dochtertje is verkracht, red.] is woedend en heeft behoefte aan wraak. Mariche [die wordt mishandeld door haar man, red.], gespeeld door Jessie Buckley, is doodsbang en probeert de status quo te bewaren. Hun eigen situatie zorgt ervoor dat ze zeer uiteenlopende standpunten innemen.’

‘Er is nog oneindig veel werk te doen, maar er zit beweging in’

Regisseur SARAH POLLEY

Women Talking

Claire, wat sprak jou aan in het personage Salome en in haar verhaal?

Foy: ‘Ik heb nooit eerder een scenario gelezen waarin alle vrouwelijke personages zo gedetailleerd werden beschreven. Ze bespreken dingen die me bekend voorkomen en me interesseren. Het gaat niet zozeer over de aanvallen, maar over grote filosofische ideeën. Wat het betekent om ergens in te geloven. Wat het betekent om een wereld te creëren waarin je jezelf terugziet. Waarom we allemaal schuldig zijn als we helpen bestaande machtsstructuren in stand te houden. En ook stellen ze ongemakkelijke vragen. Salome is onbeschaamd krachtig, betrokken en gefrustreerd. Zo’n veelkleurig vrouwelijk personage is helaas nog steeds behoorlijk zeldzaam.’

En waarom wilde jij Mariche spelen, Jessie?
Buckley: ‘Omdat er vaak makkelijk wordt geoordeeld over vrouwen die in een gewelddadige relatie blijven, zonder dat mensen weten waar hun pijn precies vandaan komt. Bij Mariche is haar opvoeding de bron: mishandeling was thuis aan de orde van de dag, bij de generaties voor haar was dit ook zo. Hierdoor groeide ze op met het idee dat dit normaal is en dat patroon heeft ze geïnternaliseerd. Ze overleeft nu door te hopen op iets beters in het hiernamaals, omdat het een te zwaar kruis is om in dit leven te hopen op iets wat je nooit zult krijgen. Om daaruit te breken vergt enorm veel moed.’

Jessie Buckley in Women Talking

Women Talking is een oefening in radicale democratie door vrouwen die geleerd hebben alleen maar dienstbaar te zijn en zelf nooit iets te willen. De film speelt zich af anno nu, maar de mennonitische setting oogt archaïsch. Is dat ook bedoeld als commentaar op de tweederangspositie van vrouwen, die soms wordt beschouwd als iets uit het verleden, terwijl het een van de wortels is van de sociale structuren die nog altijd aanwezig zijn in onze maatschappij en in de filmwereld?
Polley: ‘Ja, het is een oefening in radicale democratie. Het betreft vrouwen die soms geen opleiding hebben gehad, maar alles in zich hebben om een andere toekomst voor zichzelf te bepalen. Ze zijn het op veel vlakken totaal met elkaar oneens en ze vechten gepassioneerd, maar ze lopen niet weg voor het gesprek. Aangezien ongelijkheid aan de rotte basis van onze kapitalistische, patriarchale samenlevingen ligt, is er nog oneindig veel werk te doen. Maar er zit beweging in.’

Nog even over de filmwereld. Er zijn dit jaar geen vrouwen genomineerd voor de Oscar voor beste regisseur. Bij de genomineerden voor beste film en beste scenario is maar één film die door een vrouw is gemaakt: in beide gevallen Women Talking. Wat zijn je gedachten over de Academy Awards 2023 als #OscarsSoMale?
Polley: ‘Dat ze dat zijn. Terwijl het een geweldig jaar voor vrouwen was. Ik ben dankbaar dat we erkenning krijgen voor deze film. Tegelijkertijd heb ik in de aanloop naar deze nominatie veel vrouwelijke makers ontmoet die fantastische films hebben afgeleverd, waarvan er – behalve Women Talking dus – niet één genomineerd is voor beste film, scenario of regie. Dit had makkelijk gekund en dat is pijnlijk.’

In het verleden waren je ervaringen in Hollywood dusdanig dat je besloot te vertrekken [Polley werd onder meer als twaalfjarige actrice door Disney op een zwarte lijst gezet omdat ze tijdens de Golfoorlog een vredesteken droeg bij een prijsuitreiking, red.]. Nu ben je terug met een onafhankelijke studiofilm. Als het gaat om de positie van vrouwen in Hollywood, welke van deze opties zou je dan nu kiezen: niks doen, blijven en vechten of vertrekken?
Polley: ‘Ik denk dat er nog veel te blijven en te vechten valt. Maar bij vertrekken hoort het opbouwen van een nieuwe gemeenschap met andere regels. Dat lijkt me ook een prima optie.’

Women Talking

Women Talking is te streamen op Amazon Prime en Pathé Thuis

Meer over Women Talking

elke vrijdag