Het nieuwe seizoen van Mr. Robot lijkt de tijdgeest te weerspiegelen: een wereldwijde behoefte aan verandering van de status quo. Mediadeskundige Dan Hassler Forest: ‘Walging over een wereld die zo slecht georganiseerd is door de vorige generatie.’

Een kleine maand voor de Amerikaanse verkiezingen kwam het ministerie van Homeland Security met een beangstigende aankondiging. In twintig staten snuffelden Russische hackers het afgelopen jaar rond in de databases van geregistreerde kiezers. Verontrustend nieuws, maar zeker niet verrassend in een jaar waar de computers en emails van politieke partijen en techgiganten als Mark Zuckerberg niet meer veilig waren en WikiLeaks dreigt met onthullingen die de campagne van Hillary Clinton zullen doen ontsporen.

Het nieuwe seizoen van Mr. Robot had niet op een beter moment kunnen beginnen. ‘Ik krijg er de kriebels van dat onze show zo goed past bij de zeitgeist,’ glimlacht acteur Rami Malek voorzichtig in een New Yorkse hotelkamer op steenworp afstand van het Flatiron Building. In de serie speelt hij de introverte it-consultant en hacker Elliot

Alderson, wiens psychische problemen de kijker zich doen afvragen wat echt is of zich alleen maar in zijn hoofd afspeelt. Zijn paranoia en waanvoorstellingen leveren de nodige problemen op in de strijd die hij samen met de anarchistische hackersgroep ‘fsociety’ voert tegen het kwaadaardige conglomeraat ‘ECorp’ .

'Al deze gebeurtenissen waren goed voor de hype rond de show, maar het maakt je bang'

Christian Slater

Boosheid
Het anarchistische Mr. Robot valt samen met een wereldwijde behoefte bij consumenten aan een verandering van de status quo, vertelt Dan Hassler Forest, universitair docent mediastudies aan de Universiteit Utrecht. In Amerika vielen millennials als een blok voor progressieve socialist Bernie Sanders. Zijn plannen voor het kosteloos maken van het hoger onderwijs vielen goed in een land waar 35 miljoen mensen kampen met het afbetalen van een studieschuld van in totaal 1,2 biljoen (1200 miljard) dollar. ‘Dit is een generatie die voor het eerst in een eeuw de garantie heeft dat ze het slechter gaat krijgen dan de vorige. Een vooruitzicht van een wereld waarin er minder werk en welvaart is en die welvaart steeds minder eerlijk verdeeld wordt,’ zegt Hassler Forest. ‘Dit leidt tot een groeiende interesse in politiek en economie, en een boosheid die lijkt op die van de hoofdrolspelers in Mr. Robot. Walging over een wereld die zo slecht georganiseerd is door de vorige generatie.’

Deze walging verklaart niet alleen de populariteit van Sanders, maar ook de opkomst van anti-establishmentkandidaat Donald Trump en de antikapitalistische beweging in Europa waar de Britse Labourleider Jeremy Corbyn deel van uitmaakt. Die trend zien we onder andere met Mr. Robot terug in de media, legt Hassler Forest uit. ‘The Big Short, een film die ons vertelt hoe de recessie de bankenindustrie moet worden aangerekend, beantwoordt aan een behoefte om geïnformeerd te worden over iets waarover we vooral in het ongewisse worden gelaten.’ Volgens de academicus snakken veel mensen naar het opnieuw opstarten, een reboot, van de samenleving. Of dat nu de terugkeer naar de gulden is of de omverwerping van de elite en de financiële instituten die de wereldeconomie in hun macht hebben.

Het tweede seizoen van Mr. Robot pikt de draad op na de bombastische laatste aflevering waarin Elliot erin slaagt de schulden van ECorp-klanten te wissen. ‘Het leek in eerste instantie een goed idee. Maar dan word je geconfronteerd met de consequenties,’ vertelt Malek kalm met zijn karakteristieke indringende blik. ‘Elliot krijgt opeens door wat hij heeft gedaan; de samenleving op zijn kop gezet. Elliot worstelt vervolgens ook met de vraag in hoeverre dit zijn plan was, of het gevolg is van zijn psychoses.’

© USA Network

v.l.n.r. Christian Slater, Rami Malek en Joey Bada$$

Cybermisdaad
De anarchistische toon van Mr Robot was de reden dat Christian Slater besloot te tekenen voor de serie. Hij is niet meer de rebelse acteur die te veel drinkt, drugs gebruikt, achtervolgd wordt door de politie of een doorgeladen pistool een vliegtuig in smokkelt. Maar als fsociety-leider ‘Mr. Robot’ kan hij die tegendraadsheid kanaliseren die fans misschien nog kennen van zijn rol als radiopiraat ‘Hard Harry’ in Pump Up The Volume (1990). Hierin stelde Slater op brutale wijze onrechtvaardigheid aan de kaak op een strenge middelbare school. ‘Ik houd van dit soort anarchistische personages. Als Hard Harry vocht ik tegen het schoolhoofd. Nu is het doel groter.’

Hackers zoals fsociety of Anonymous beschouwt Slater als een soort supermacht. ‘Als ik als Hard Harry een computer had gehad, zou ik hetzelfde hebben gedaan.’ Overheidssites onklaar maken en emailaccounts van dictators kraken. Maar hoe de acteur de macht van dit soort hackers ook bewondert, als vader van twee kinderen is hij zich bewust van de macht van het internet, dat ‘mensen kan verleiden tot de meest verschrikkelijke dingen’.

De acteurs van Mr. Robot worden bij het filmen bijgestaan door experts die onder andere hebben gewerkt bij de cybermisdaadafdeling van de FBI. De bedenker en regisseur van de show, Sam Esmail, bezocht zelfs meerdere malen de federale veiligheidsdienst om te zien hoe cybercriminelen gevolgd en gepakt worden. Mr. Robot is niet gebaseerd op de werkelijkheid. De middelen van fsociety en de gevolgen van hun acties zijn geworteld in de werkelijkheid, zeggen de makers.

Het beangstigt Slater hoe Mr. Robot vooruitloopt op de werkelijkheid of deze op de voet volgt. ‘Toen de show geschreven werd, vonden allerlei hacks plaats bij de winkelketens Walmart en Target. En met Sony werd digitale veiligheid echt een mainstream onderwerp. Al deze gebeurtenissen waren goed voor de hype rond de show, maar het maakt je bang. Want dit is een wereld waarin onze fictie daadwerkelijk kan plaatsvinden.’ Maar als fsociety echt bestaan had, dan had niet Rusland maar Elliot en Mr. Robot deze verkiezingen gehackt. In het voordeel van Bernie Sanders, lacht Slater. Of dat een minder beangstigend jaar had opgeleverd, mag de kijker beoordelen.

Mr. Robot is vanaf zaterdag 22 oktober wekelijks te zien op NPO 3, 0.00-1.35 uur

Meer over Mr. Robot