Zie de serene openingssequentie van Urszula Antoniak’s
Code Blue, waarin een naakte vrouw baadt in een hemels verlichte straal
water. Neem
Nanouk Leopold, die bij de opnames van haar nieuwe film op zoek zegt te gaan
naar een meer ‘organische’ manier van filmen. Maar kijk vooral naar 170 Hz, het
speelfilmdebuut van Joost van Ginkel, waarin twee geliefden elkaar in
schitterende slowmotion met emmers rode verf te lijf gaan.
En dat
niet alleen. Als Evy, de zestienjarige dove hoofdpersoon van 170 Hz, ruzie heeft
met haar ouders, zet ze haar tanden met overgave in een citroen. Op zulke
momenten roept 170 Hz associaties op met de lyriek uit de Aziatische cinema van
onder anderen
Kim Ki-Duk. Die liet zijn protagonist onder vergelijkbare omstandigheden al
eens rustig een vishaakje doorslikken. Dat verklaart misschien ook waarom 170 Hz
werd geselecteerd voor Busan, het belangrijkste Filmfestival van Azië. Van
Ginkel’s eerste korte film Zand (2008) werd al vertoond op het Filmfestival van
Venetië, won dertien internationale prijzen en schopte het tot Nederlandse Oscar
-inzending. Zijn tweede korte film Kus (2009) draaide op het Tribeca Film
Festival. 170 Hz ging in september in première op het Nederlands Filmfestival,
waar de film de publieksprijs won.
170 Hz is een klassieke lovestory
over twee jonge, dove geliefden – Evy (
Gaite Jansen) en Nick (debutant Michael Muller) – die samen weglopen om bij
elkaar te kunnen zijn. Door te kiezen voor dove personages schiep Van Ginkel
voor zichzelf de vrijheid om een onconventionele, zinnelijke film te maken met
een bijzondere, tokkelende, schurende soundtrack. Dialogen zijn in gebarentaal,
ondertiteld.
Omgevingsgeluiden zijn vaak wel te horen, maar stemmen
worden steevast weggedraaid, waardoor lichaamstaal op de voorgrond komt te
staan. Dan blijkt ook het talent van Gaite Jansen, die met alleszeggende blikken
in korte tijd schakelt van norsheid naar opwinding en van boosheid naar angst
en treurnis als ze ontdekt zwanger te zijn. Alle scènes zijn met bijzondere zorg
aangekleed en gekadreerd, en minutieus uitgelicht. Haast iets té, waardoor de
zwaar aangezette esthetiek soms onbedoeld een beetje doorschiet naar die van een
reclamespot
Er lijkt opeens nieuwe ruimte te ontstaan voor intuïtief werk binnen de vaak zo kapotberedeneerde Nederlandse artistieke film. Ruimte voor surrealisme, voor filmische poëzie, af en toe zelfs doorschakelend naar ronduit vet aangezette symbolische beelden.