Welke films maken de tongen los op het IFFR 2015? In deze serie lichten we een aantal opvallende producties uit. Met commentaar van de maker. Vandaag: Loin des hommes, publieksfavoriet én pijnlijk actueel na de aanslagen in Parijs.

De film
Algerije, 1954. Kort voor het uitbreken van de Algerijnse Onafhankelijkheidsoorlog wordt de Spaans-Algerijnse leraar Daru (een Frans sprekende Viggo Mortensen) gedwongen de plaatselijke moordenaar Mohamed ( Reda Kateb) dwars door het Atlasgebergte naar een Frans-koloniale rechtbank te begeleiden. Loin des hommes is een sfeervolle Noord-Afrikaanse western naar een kort verhaal van Albert Camus. Even eenvoudig als doeltreffend verteld. Met muziek van Nick Cave en Warren Ellis.

De maker
De Franse cineast David Oelhoffen (1968) schreef en regisseerde zijn eerste korte film The Wall in 1996. Tien jaar later werd zijn speelfilmdebuut Nos retrouvailles vertoond in Cannes. Opvolger Loin des hommes werd vorig jaar in Venetië genomineerd voor de Gouden Leeuw. Die prijs won de film niet, wel drie andere prijzen.

Spraakmakend
Met z’n fraaie landschappen en romantische beeld van een mannenvriendschap, is Loin des hommes een van de populairste films onder het IFFR-publiek (in de tussenstand van 25 januari stond de film op twee). Daarnaast is de film – waarin ook thema’s als kolonialisme, eerwraak en religieuze verschillen voorbijkomen – pijnlijk actueel na de aanslagen in Parijs.

Drie vragen aan de maker
Wat trok u aan in het oorspronkelijke verhaal van Albert Camus?
‘ Vooral de thematiek. Het gaat over een confrontatie tussen twee morele systemen , twee manieren van kijken naar de maatschappij. Dat is in onze tijd natuurlijk actueler dan ooit. Het oorspronkelijke verhaal is trouwens heel kort, slechts een bladzijde of twaalf. Daar heb ik voor de film nog heel wat aan toegevoegd. Zo blijft Camus op één locatie: de school van Dahu, waar hij en Mohamed de nacht doorbrengen. Ik heb daar een hele reis aan toegevoegd, waarbij de personages van alles beleven en bespreken. Maar het uitgangspunt en de thematiek blijven volgens mij trouw aan Camus.’

Hoe is er in Frankrijk op de film gereageerd, waar de Algerijnse Onafhankelijkheidsoorlog misschien nog gevoelig ligt?
‘Ja, die ligt zeker nog gevoelig. Daarom viel het niet mee om budget voor de film te krijgen. Dat het ten slotte toch is gelukt, komt denk ik doordat het om een universeel verhaal gaat, waarvan de oorlog slechts het decor is. In Frankrijk verscheen de film vlak na de aanslagen in Parijs in de bioscoop ; dat was wel raar, maar ergens ook toepasselijk. Want behalve over de clash tussen een Europees en een Arabisch wereldbeeld, gaat de film ook over verbroedering. Er wordt geen partij gekozen; het ene systeem wordt niet boven het andere gesteld. In zekere zin zijn beide hoofdpersonen slachtoffer van hun eigen morele systeem. In de loop van de film weten ze die verschillen voorzichtig te ontstijgen.’

Ik wist niet dat Viggo Mortensen ook Frans spreekt. Hoe heeft u hem gecast?
‘Dat wist ik zelf ook niet. Wel dat hij Spaans spreekt, want ik had hem ooit zien spelen in een Spaanse film en ik weet dat hij een huis in Spanje heeft. Omdat het personage Dahu ook Spaanse roots heeft – net als ikzelf trouwens – dacht ik op zeker moment aan Viggo Mortensen voor de rol. Wat jammer dat die geen Frans spreekt, zei ik tegen mijn producent. Maar die wist te melden dat Viggo allerlei talen spreekt – ook nog Deens en Italiaans bijvoorbeeld. Ja, en Elfs inderdaad. Dus toen trokken we de stoute schoenen aan en stuurden hem het script. Daar was hij meteen enthousiast over. De enige voorwaarde die hij stelde om mee te doen, was uitstel van de opnames zodat hij zich voldoende zou kunnen voorbereiden. Hij heeft voor de rol ook nog wat Arabisch geleerd, is naar Algerije gereisd en heeft alle mogelijke historische boeken gelezen en films bekeken. Toen de opnames begonnen , zat hij haast beter in de materie dan ikzelf.'